Những yếu tố quyết định khi chiến sự Nga - Ukraine bước vào mùa đông

Mùa đông đã đến. Nhiệt độ ở thành phố tiền tuyến Bakhmut của Ukraine đã giảm xuống -11C vào cuối tuần này và không có thời điểm nào tăng trên mức đóng băng.

Dần dần, bùn và mưa cuối thu nhường chỗ cho tuyết và cái lạnh -20C hoặc tệ hơn. Tuy nhiên, cả Nga và Ukraine đều có lý do để tiếp tục chiến đấu.

Thời tiết là "một bên trung lập" trong cuộc chiến kéo dài gần 10 tháng, nhưng vào mùa đông, nó chắc chắn đóng vai trò quyết định quan trọng.

Các hoạt động tác chiến đơn giản cũng sẽ gặp nhiều trở ngại khi tiến hành trong thời tiết giá lạnh. Khi đó, lợi thế che phủ nhờ cây cối sẽ giảm đi nhiều hoặc không còn nữa và các binh sĩ cần trang phục ngụy trang màu trắng khi tuyết rơi dày, phủ lên cảnh vật. Khẩu phần ăn cũng phải tăng lên vì binh lính cần tiêu thụ nhiều calo để giữ ấm cơ thể.

Và quan trọng hơn nữa là nơi trú ẩn ấm áp dành cho binh sĩ nhằm đảm bảo binh sĩ có đủ sức khỏe để chiến đấu. Các binh sĩ cần hong khô quần áo kịp thời khi bị ướt để đề phòng nguy cơ bị hạ thân nhiệt hoặc tê cóng trong cái lạnh khắc nghiệt, theo các chuyên gia quân sự.

Một bản tin truyền hình về tiền tuyến Donbass cho biết, cả hai bên đã chuẩn bị những boongke ấm áp được đào sâu, với đầy đủ thiết bị cần thiết cho quân đội trong mùa đông.

Ben Barry, cựu chỉ huy xe tăng của quân đội Anh từng phục vụ ở Bosnia trong mùa đông lạnh giá năm 1995-1996, cho biết: "Huấn luyện, tinh thần chiến đấu và khả năng lãnh đạo trở thành những yếu tố sống còn trong mùa đông. Thật dễ mất tinh thần khi trời lạnh. Ở Bosnia, tôi đã thấy những người binh sĩ run rẩy không muốn làm bất cứ điều gì khác ngoài việc ở trong boongke và uống rượu".

Yếu tố quan trọng

Một yếu tố quan trọng của cuộc chiến trong mùa đông sẽ là việc bên nào có những biện pháp giữ ấm tốt nhất cho binh sĩ. Phương Tây đang hỗ trợ rất tích cực cho Ukraine trên phương diện này.

Canada hồi tháng 10 cho biết sẽ gửi 500.000 mặt hàng quần áo mùa đông cho Ukraine, trong khi Đức tuyên bố gửi 100.000 áo khoác ấm và Anh sẽ gửi 25.000 bộ quân phục đầy đủ. Nhiều nước Bắc Âu cũng tuyên bố sẽ gửi hàng cho binh sĩ Ukraine. Đối với Ukraine, thách thức sẽ là làm thế nào để vận chuyển những thiết bị, dụng cụ giữ ấm tới tiền tuyến nhanh chóng.

Phía Nga cũng đối mặt với những thách thức tương tự dù Moscow có một số lực lượng tinh nhuệ để chiến đấu trong mùa đông. Mối lo đặt ra là việc Lữ đoàn súng trường cơ giới Bắc Cực riêng biệt thứ 80 của Nga đã chiến đấu ở Ukraine kể từ tháng 7 nên sẽ đối mặt nhiều khó khăn khi mùa đông đến.

Do tác chiến ở nơi xa, lực lượng Nga phải dựa vào các tuyến đường sắt để vận chuyển hàng tiếp tế cho binh sĩ nơi tiền tuyến. Nhưng những tuyến đường sắt này rất dễ bị pháo HIMARS tập kích, ảnh hưởng đến khả năng cung cấp vật tư, hậu cần cho binh sĩ.

Trong khi đó, tình hình trên chiến trường vẫn giống như hồi tháng 5 và tháng 6. Ở Donbass, cuộc giao tranh khi đó diễn ra ở Sievierodonetsk và hiện đang ở rất khốc liệt ở Bakhmut gần đó. Quân Nga tại đây đã được củng cố sức mạnh nhờ lực lượng bổ sung rút từ Kherson và đang nỗ lực chiếm Bakhmut bằng ưu thế từ hỏa lực pháo binh.

Bakhmut không có giá trị chiến lược nhưng một số quan chức Ukraine cho rằng, chỉ huy chiến trường Nga, tướng Sergei Surovikin, có thể muốn giành quyền kiểm soát phần còn lại của Donbass sau khi đã rút khỏi Kherson vốn rất dễ bị tổn thương về mặt chiến lược.

Theo các chuyên gia quân sự, điều đó là hợp lý. Nhưng ngay cả khi Bakhmut thất thủ, các thành phố quan trọng khác của tỉnh Donetsk là Kramatorsk và Sloviansk đều nằm cách đó 32-40km, trong khi tiến độ tấn công của Nga đang diễn ra tương đối chậm.

Bảo vệ Bakhmut sẽ rất khó nhưng các chỉ huy Ukraine nhiều khả năng muốn tìm cách cố thủ để khiến đối phương kiệt sức trong quá trình chiến đấu giữa mùa đông lạnh giá, đồng thời thăm dò suốt chiều dài mặt trận để tìm kiếm các mắt xích yếu nhất của đối phương để tung ra đòn phản công tiếp theo.

Ukraine có thể sẽ muốn tấn công để chứng tỏ vẫn còn động lực sau thành công ở Kherson, nhưng vẫn cần đến thời điểm trời giá lạnh hơn nữa.

Việc di chuyển gần như là bất khả thi khi mặt đất lầy lội như bây giờ và nhiệt độ dao động gần bằng không. Và Nga cũng không muốn lặp lại những sai lầm đã phải trả giá đắt khi giành quyền kiểm soát Kiev.

Với Ukraine, họ lại có cơ hội hơn khi mặt đất đóng băng ở nhiệt độ thấp hơn, cho phép xe tăng, thiết giáp hoạt động dễ dàng hơn để tạo ra một cú đột phá mới.

Kiev sẽ phải làm như vậy trong bối cảnh tình hình nhân đạo vẫn đang ngày càng tồi tệ, trong đó các cuộc tập kích liên tục của Nga nhằm vào lưới điện của Ukraine đã khiến phần lớn đất nước bị mất điện liên tục và khoảng một nửa lưới điện bị hư hại.

Nhưng điều này, mặc dù đặc biệt nghiêm trọng, có thể sẽ có tác động ít hơn đến tiền tuyến, nơi sử dụng nhiều máy phát điện chạy bằng nhiên liệu hóa thạch để giữ ấm cho quân đội.

Điều vẫn chưa chắc chắn là liệu Ukraine có thể duy trì lực lượng chiến đấu trong bao lâu nữa tại những mặt trận then chốt. Kiev giành được chiến thắng hồi tháng 9 ở Kharkov, đông bắc đất nước, và tại Kherson ở miền nam vào tháng 11, khi đối phương đều ở phía bên kia các con sông lớn.

Thực tế là cả hai bên hiện tại cũng đều biết rằng mùa xuân, chứ không phải mùa đông, sẽ có tính quyết định. Điều này đồng nghĩa có đủ trang phục, thiết bị giữ ấm để vượt qua mùa đông sẽ quan trọng hơn việc tấn công để giành chiến thắng trong thời tiết lạnh giá, chuyên gia Luke Harding nhận định.