Những thanh niên tự nhốt mình trong phòng ở Nhật (1)

Hết tháng này qua tháng khác, Takeshi dành 23 giờ đồng hồ/ngày trong một căn phòng nhỏ xíu, ăn bánh bao, cơm và những đồ ăn mà mẹ cậu đã chuẩn bị, xem các chương trình trò chơi trên truyền hình, nghe nhạc của Radiohead và Nirvana. “Bất kỳ cái gì cũng u ám và tuyệt vọng”, cậu tâm sự.

Cuối cùng, Takeshi cũng rời ngôi nhà của cha mẹ mình để tham gia vào một chương trình đào tạo việc làm có tên là “Khởi đầu Mới”. Cậu có vóc dáng rắn rỏi, khuôn mặt thanh tú với mái tóc nhuộm hung và sự hăm hở của một anh chàng sinh viên năm nhất. “Đừng cười tôi, nhưng chính các nghệ sĩ đã giúp tôi, nhất là Radiohead". Cậu hý hoáy viết ra mấy lời hát tiếng Anh. “Đó chính là thứ khuyến khích tôi rời khỏi căn phòng của mình”.

New Start tổ chức những bữa ăn tối 3 tuần một lần tại tại một trung tâm cộng đồng, nơi bầu không khí giống như một ký túc xá trường học, với một bảng phi tiêu treo trên tường và chiếc bàn ăn lớn, một cái ghế bành cũ và những chiếc ghế trước một chiếc tivi đang phát một trận bóng đá. Khoảng hai chục chàng trai ngồi trên ghế hay chiếu, húp mỳ xì xụp và tán chuyện về phim ảnh và âm nhạc. Đa số đều ở tuổi đôi mươi. Và nhiều người có những câu chuyện tương tự như Takeshi.

Cạnh chúng tôi là Shuichi, cũng như Takeshi, đề nghị không dùng tên đầy đủ để bảo đảm sự riêng tư của mình. Shuichi 20 tuổi, mặc quần bò cạp trễ trên thân hình gày gò và mơ trở thành một nghệ sĩ guitar. 3 năm trước, anh bỏ trường trung học và sống một năm ẩn dật khốn khổ trước khi một nhà tư vấn thuyết phục anh tham gia chương trình New Start. Ngồi trên ghế bành đằng sau Shuichi là một chàng trai đeo kính và mỉm cười bẽn lẽn. Sau nhiều năm bị bắt nạt ở trường học và không có bạn bè, Y.S. rút về phòng mình ở tuổi 14, chỉ xem tivi, lướt mạng và lắp các ô hình ôtô suốt… 13 năm sau. Rút cục anh rời phòng mình hồi năm ngoái. Cũng như Takeshi và Shuichi, Y.S. chịu hội chứng được gọi ở Nhật là hikikomori (nghĩa là rút lui), chỉ một người ở lỳ trong phòng từ 6 tháng trở lên và không có cuộc sống xã hội nào ngoài ngôi nhà của mình. Một số hikikomori thỉnh thoảng ra khỏi phòng để ăn cơm cùng cha mẹ, hoặc ra ngoài lúc đêm đến ghé qua các cửa hàng bán đồ ăn nhanh hay như trong trường hợp của Takeshi, mỗi tháng một lần đi mua đĩa CD. Mặc dù hikikomori nữ cũng tồn tại, các chuyên gia ước tính khoảng 80% trong số họ là nam, một số chỉ có 13, 14 tuổi, và có những người sống trong phòng suốt 15 năm hoặc hơn thế.

Hàn Quốc và Đài Loan có hiện tượng hikikomori rải rác, và Nhật trước đây chỉ có một vài trường hợp cá biệt. Nhưng trong thập kỷ qua, hikikomori bỗng trở thành một hiện tượng xã hội ở Nhật. Cũng giống như chứng sợ béo chủ yếu bó hẹp trong các nền văn hóa phương Tây, hikikomori là một hội chứng gắn chặt với văn hóa, phát triển mạnh ở một đất nước có những đặc tính riêng, trong một thời điểm nhất định trong lịch sử.

Khi hikikomori trở nền phổ biến, cả một nền công nghiệp phát triển xung quanh nó. Những nhóm hỗ trợ các bậc cha mẹ, các nhà tâm lý học chuyên về mảng này (trong đó có người chuyên tư vấn cho các hikikomori trên mạng) và các chương trình như New Start, cung cấp ký túc xá và đào tạo việc làm. Tuy nhiên, nó vẫn là một hiện tượng khiến người ta phải bối rối. Người Nhật quy kết mọi thứ từ những người mẹ quá nuông chiều con, những người cha luôn vắng mặt và chỉ biết đi làm, nạn hành hung ở trường học cho đến nền kinh tế suy thoái, từ áp lực học đường cho đến các video game.

“Đôi lúc tôi cũng tự hỏi mình có hiểu vấn đề này hay không”, Shinako Tsuchiya, một nhà lập pháp, thừa nhận. Bà dẫn đầu một nhóm nghiên cứu về hikikomori, nhưng đa số các đồng nghiệp của bà không quan tâm, và chính phủ chưa chịu cấp ngân sách. “Họ không hiểu nó nghiêm trọng đến thế nào”.  

Còn tiếp

M.C.

Vnexpress/IHT