Nhật Bản tính thay đổi chính sách thị thực hút lao động nước ngoài

Vào đầu tuần này, các quan chức của Cục xuất nhập cảnh Nhật Bản đã họp với một hội đồng của đảng Dân chủ Tự do (LDP) cầm quyền để đề xuất một loạt thay đổi đối với các chính sách thị thực cho phép tăng số lượng lao động nước ngoài vào Nhật Bản, tạo điều kiện cho họ ở lại lâu hơn và thậm chí cho phép một số người đủ điều kiện trở thành thường trú nhân.

Năm 2019, Nhật Bản ban hành chính sách thị thực "lao động kỹ năng đặc định". Theo chương trình này, các lao động nước ngoài có tay nghề cao có thể tìm việc làm trong 12 lĩnh vực, ví dụ như nông nghiệp, ngư nghiệp và sản xuất, trong tối đa 5 năm. Những người có nền tảng về đóng tàu, xây dựng và chăm sóc điều dưỡng đủ điều kiện xin thị thực có thể được gia hạn lâu hơn.

Trong đề xuất mới nhất, Cục xuất nhập cảnh Nhật Bản muốn nước này bãi bỏ giới hạn tối đa 5 năm, cho phép một số lao động gia hạn thị thực nhiều lần và cuối cùng là nộp đơn xin thường trú.

Khuyến nghị trên được đưa ra sau khi Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản công bố một nghiên cứu vào tháng 3/2022 chỉ ra rằng, nếu chính phủ muốn đạt được mục tiêu tăng trưởng kinh tế cho năm 2040 thì số lượng lao động nước ngoài sẽ cần phải tăng gấp 4 lần lên 6,74 triệu người.

Nếu LDP ủng hộ đề xuất đang được cộng đồng doanh nghiệp Nhật Bản thúc đẩy mạnh mẽ, khuyến nghị này có thể được nội các thông qua sớm nhất là vào tháng 6 và có hiệu lực vào năm tới.

Với số người cao tuổi trong xã hội Nhật Bản ngày càng tăng và ngày càng ít trẻ em được sinh ra, Nhật Bản đang phải đối mặt với cuộc khủng hoảng nhân khẩu học cũng như khả năng thiếu hụt lao động.

Cho đến nay, quốc gia Đông Á đã phản đối việc nhập cư quy mô lớn, nhưng tình trạng thiếu người trong độ tuổi lao động đã trở nên nghiêm trọng.

Rui Yamaguchi, nhà nghiên cứu tại Viện Chính sách và Đào tạo Lao động Nhật Bản, cho biết: "Hiện tại, tình trạng thiếu lao động có kỹ năng đang trở thành một vấn đề rất nghiêm trọng ở Nhật Bản và điều đó sẽ chỉ trở nên tồi tệ hơn trong tương lai".

"Nhưng nếu đề xuất này thành công trong việc thu hút đủ số lượng lao động nước ngoài, thì các phần khác của thị thực cũng phải được sửa đổi", ông nói, chỉ ra lệnh cấm hiện tại đối với người lao động mang theo gia đình khi họ bắt đầu một công việc mới ở Nhật Bản.

Stephen Nagy, giáo sư quan hệ quốc tế tại Đại học Cơ đốc giáo Quốc tế Tokyo, cho biết Nhật Bản nhìn chung là một điểm đến tốt trong mắt người dân của nhiều quốc gia Đông Nam Á đang tìm kiếm việc làm được trả lương cao ở nước ngoài.

Lao động từ các nước này là những người trẻ tuổi, sẵn sàng làm việc ở các lĩnh vực xây dựng, nông nghiệp, điều dưỡng - những ngành vất vả mà người dân Nhật Bản không muốn hoặc thiếu người làm.

Trong khi Nhật Bản chắc chắn cần nhiều lao động hơn để hỗ trợ nhóm dân số già, các nhà phân tích tin rằng những người theo quan điểm bảo thủ sẽ tiếp tục phản đối hoạt động nhập cư quy mô lớn, và họ sẽ cho rằng giải pháp lâu dài là quốc gia Đông Á cần tăng cường thiết bị tự động hóa và robot. Ngoài ra, các chuyên gia cảnh báo, sự khác biệt về văn hóa khi người dân Nhật Bản tương tác với số lượng lớn lao động nước ngoài sẽ là một thách thức nếu chính sách được thông qua.