Nga - Ukraine đối đầu nghẹt thở trong trận chiến giành pháo đài Pokrovsk

Dưới màn sương mù dày đặc, các binh sĩ Nga gần đây được nhìn thấy tiến sâu hơn vào thành phố Pokrovsk thuộc tỉnh Donetsk, miền Đông Ukraine.

Trong gần 18 tháng, thành phố công nghiệp ở vùng Donbass (gồm Lugansk và Donetsk) đã trở thành chiến trường của những trận chiến ác liệt. Những thước phim quay bằng máy bay không người lái gần đây cho thấy những tòa nhà bị phá hủy tại Pokrovsk.

Theo các báo cáo gần đây, chỉ còn hơn 1.000 người vẫn còn sống ở Pokrovsk, trong tổng số 60.000 cư dân trước chiến tranh. Họ sống trong cảnh thiếu thốn về thực phẩm, điện và hệ thống sưởi ấm.

Khi nhiệt độ giảm xuống và mùa đông ở Ukraine đang đến gần - mùa đông thứ tư của cuộc xung đột - Nga đang cố gắng siết chặt quyền kiểm soát thành phố Pokrovsk trong khi lực lượng Ukraine tiếp tục chiến đấu để bảo vệ tiền tuyến rộng hơn 1.000km.

Ai đang kiểm soát Pokrovsk?

Trong những tuần gần đây, cả giới chức Ukraine và Nga đều tuyên bố họ nắm quyền kiểm soát Pokrovsk.

Reuters đưa tin hơn một nửa thành phố là "vùng xám" không do bên nào kiểm soát. Tuy nhiên, quân đội Nga dường như sắp cắt đứt các tuyến đường tiếp viện.

Đầu tháng này, Ukraine đã điều động lực lượng đặc nhiệm đến thành phố đang bị bao vây này để đối phó với “cuộc tấn công dữ dội” từ Nga.

Trong một cuộc họp báo tuần trước, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết cuộc tấn công của Nga vào Pokrovsk nhằm mục đích thể hiện "thành công trên chiến trường".

"Điều rất quan trọng đối với Nga là phải làm mọi cách để thực sự giành được Pokrovsk dưới bất kỳ hình thức nào", ông Zelensky nói với truyền thông Ukraine.

Tổng thống Zelensky cũng thừa nhận tình hình ở Pokrovsk vẫn còn khó khăn, một phần là do "điều kiện thời tiết" có lợi cho lực lượng Nga.

Theo Mark Edele, nhà sử học tại Đại học Melbourne, mặc dù đã tăng cường nỗ lực, bộ binh Nga vẫn tiến triển rất chậm, một phần do sự xuất hiện của máy bay không người lái.

Ông cho biết giao tranh trên chiến trường thường diễn ra với "tốc độ chậm chạp".

"Pháo binh, súng máy, mìn và công sự khiến việc tiến quân nhanh chóng trở nên khó khăn", giáo sư Edele nói.

Ông Edele nhận định, mặc dù xe tăng đã giúp các lực lượng giành được nhiều chiến thắng trong Thế chiến hai, nhưng sự hiện diện của máy bay không người lái trên chiến trường đã làm giảm hiệu quả của xe tăng.

"Với máy bay không người lái, họ có thể tạo ra những vùng chết chóc rất sâu, nơi xe tăng không thể vượt qua, đồng nghĩa với việc không thể đột phá bằng bộ binh được xe tăng yểm trợ”, ông nói thêm.

Theo giáo sư Edele, tại Pokrovsk và các chiến trường khác trên khắp Ukraine, quân đội Nga đang tiến công với những nhóm rất nhỏ - đôi khi chỉ có 3 binh sĩ - mà không bị phát hiện khi họ tấn công lực lượng phòng thủ Ukraine.

Kateryna Stepanenko, nhà nghiên cứu về Nga tại Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW), một tổ chức tư vấn chính sách của Mỹ, tin rằng nhiều khả năng quân đội Nga sẽ "khép chặt vòng vây" giữa các thành phố Pokrovsk và Myrnohrad, nhưng chưa rõ kế hoạch này sẽ mất bao lâu.

"Quân đội Nga có lợi thế đáng kể về nhân lực trong khu vực này", bà Stepanenko cho biết.

ISW đã công bố các bản đồ sử dụng dữ liệu không gian địa lý để thể hiện diễn biến của cuộc chiến. Bản cập nhật gần đây nhất của ISW về khu vực Pokrovsk-Myrnohrad cho thấy các cuộc phản công của quân đội Ukraine bên trong thành phố và ở vùng ngoại ô phía tây nhằm ngăn chặn lực lượng Nga tiến về phía nam khi họ đang nỗ lực bao vây thành phố.

Tổng thống Zelensky tuyên bố có khoảng 300 lính Nga trong thành phố, và các cuộc tấn công liên tục đang diễn ra.

Các kênh truyền thông Nga đưa tin Ukraine đang mất quyền kiểm soát thành phố Pokrovsk và quân đội Nga đang tiến về phía bắc.

Trung tâm công nghiệp bị tàn phá

Pokrovsk được coi là cửa ngõ vào Donbass và là “chìa khóa” cho phép Nga kiểm soát phần còn lại của khu vực.

Nơi đây cũng được coi là một trung tâm chiến lược quan trọng với các nút giao thông đường bộ và đường sắt, từng là tuyến đường tiếp tế cho quân đội Ukraine kể từ khi xung đột bắt đầu.

Giáo sư Edele cho rằng, Nga muốn kiểm soát Pokrovsk vì có cộng đồng nói tiếng Nga đông đảo.

Ông cho biết nếu Nga giành được Donbass, họ sẽ phải xây dựng lại khu vực công nghiệp bị phá hủy "gần như từ đầu", điều này sẽ vô cùng tốn kém.

Theo giáo sư Edele, nếu thành phố này thất thủ, nó sẽ mở ra cho Nga một "điểm xuất phát" mới để tiếp cận các thành phố lớn khác ở Donbass, chẳng hạn Myrnohrad, Selydove và Kurakhove.

Ông nhận định mặc dù việc kiểm soát Pokrovsk "có lẽ sẽ không làm thay đổi cục diện", nhưng sẽ giúp thiết lập lại chiến tuyến.

"Về mặt quân sự, điều này rất quan trọng đối với Ukraine vì họ đã xây dựng một vành đai phòng thủ vững chắc xuyên qua khu vực này. Từ bỏ khu vực này đồng nghĩa với việc họ sẽ phải tái thiết một hệ thống tương tự", ông nói.