Mỹ tung quân bài đưa Iran trở lại đàm phán sau đòn không kích

Truyền thông Mỹ dẫn các nguồn tin cho biết, chính quyền Tổng thống Donald Trump đã thảo luận về khả năng hỗ trợ Iran tiếp cận tới 30 tỷ USD để xây dựng một chương trình hạt nhân năng lượng dân sự, nới lỏng lệnh trừng phạt và dỡ bỏ hàng tỷ USD bị phong tỏa trong các quỹ của Iran. Tất cả những động thái này đều là một phần của nỗ lực tăng cường đưa Tehran trở lại bàn đàm phán.

Theo các nguồn tin, các bên trung gian chủ chốt từ Mỹ và Trung Đông đã trao đổi với Iran ở phía sau hậu trường ngay cả trong bối cảnh xảy ra hàng loạt cuộc tấn công quân sự vào Iran và Israel trong hai tuần qua. Các cuộc thảo luận tiếp tục diễn ra trong tuần này sau khi Israel và Iran đồng ý một thỏa thuận ngừng bắn.

Các quan chức chính quyền Tổng thống Trump nhấn mạnh một số đề xuất đã được đưa ra. Tuy nhiên, đây mới là đề xuất sơ bộ và đang được thảo luận với một điều kiện then chốt: Iran không làm giàu uranium. Dự thảo đề xuất sơ bộ cũng nêu một số ưu đãi dành cho Iran.

Trong số các đề xuất đang được thảo luận có khoản đầu tư ước tính 20-30 tỷ USD vào một chương trình hạt nhân dân sự của Iran. Một quan chức tiết lộ khoản tiền này sẽ do các đối tác Ả rập của Mỹ chi trả và Washington sẽ không đầu tư trực tiếp.

Kế hoạch đầu tư vào các cơ sở phát triển năng lượng hạt nhân của Iran đã được thảo luận trong các vòng đàm phán những tháng gần đây.

Các đề xuất khác bao gồm khả năng dỡ bỏ một số lệnh trừng phạt đối với Iran và cho phép Tehran tiếp cận 6 tỷ USD đang nằm trong các tài khoản ngân hàng nước ngoài mà Iran bị hạn chế tiếp cận.

Một đề xuất khác đang được xem xét là các đồng minh của Mỹ ở vùng Vịnh sẽ rót tiền cho Iran phát triển cơ sở hạt nhân không có khả năng làm giàu uranium để thay thế cơ sở hạt nhân Fordow, nơi Mỹ đã tấn công bằng bom phá boongke cuối tuần trước.

Đặc phái viên Mỹ Steve Witkoff nói với CNBC rằng Washington đang tìm kiếm một "thỏa thuận hòa bình toàn diện" với Iran, trong khi một quan chức chính quyền ông Trump nhấn mạnh tất cả các đề xuất đều được thiết kế để ngăn chặn Iran sở hữu vũ khí hạt nhân.

Mỹ tuyên bố Iran có thể phát triển một chương trình hạt nhân cho mục đích dân sự hòa bình, nhưng họ không thể làm giàu uranium cho chương trình đó. Mỹ đã gợi ý rằng Iran có thể nhập khẩu uranium, thay vì tự làm giàu vật liệu hạt nhân.

"Bây giờ vấn đề đặt ra trong cuộc thảo luận với Iran là làm thế nào để chúng ta xây dựng lại một chương trình hạt nhân dân sự tốt hơn mà không tự làm giàu uranium?", ông Witkoff đặt câu hỏi.

Chính quyền ông Trump hy vọng sau các cuộc tấn công suốt 2 tuần qua, Iran sẽ chấp thuận các điều kiện của Mỹ và dừng các nỗ lực có thể đưa nước này đến gần hơn với việc phát triển vũ khí hạt nhân.

Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng Iran vẫn muốn theo đuổi chương trình vũ khí hạt nhân. Đầu tuần này, quốc hội Iran đã thông qua luật chấm dứt hợp tác với cơ quan giám sát hạt nhân của Liên hợp quốc.

Trước chiến dịch quân sự của Israel vào Iran cách đây khoảng 2 tuần, Mỹ và Iran đã tổ chức 5 vòng đàm phán để cố gắng đạt được khuôn khổ cho một thỏa thuận hạt nhân mới. Washington đã trình bày một đề xuất cho Tehran và Iran dự kiến ​​sẽ phản hồi trong vòng đàm phán thứ 6 theo kế hoạch tại Oman. Tuy nhiên, vòng đàm phán này đã đổ vỡ do các cuộc tấn công của Israel vào Iran.

Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio nói rằng bất kỳ thỏa thuận nào cũng sẽ phụ thuộc vào thiện chí đàm phán trực tiếp với Mỹ của Iran, không phải thông qua trung gian. Trong khi đó, Đặc phái viên Witkoff cho biết có "dấu hiệu" cho thấy có thể đạt được thỏa thuận.

"Chúng tôi đang đàm phán với Iran. Có nhiều bên đối thoại đang liên hệ với chúng tôi. Tôi nghĩ rằng họ đã sẵn sàng", ông Witkoff nhận định.