Mỹ - Trung "khẩu chiến" vì cuộc điều tra của WHO về nguồn gốc Covid-19

Đại sứ quán Trung Quốc tại Washington ngày 14/2 cho biết, Mỹ đã ngừng đóng góp tài chính và rút khỏi WHO hồi năm ngoái và chỉ tái tham gia dưới thời chính quyền mới. "Nhưng Mỹ, hành động như thể những điều này chưa từng xảy ra, đang chĩa mũi dùi vào các quốc gia khác đã luôn hỗ trợ WHO", tuyên bố cho hay.

Trung Quốc nói thêm rằng mặc dù nước này hoan nghênh quyết định của tân Tổng thống Mỹ Joe Biden nhằm đảo ngược quyết định rút khỏi WHO của chính quyền Trump, nhưng Bắc Kinh hi vọng Washington sẽ "tuân thủ các tiêu chuẩn cao nhất, có thái độ nghiêm túc, minh bạch và có trách nhiệm, gánh vác trách nhiệm đúng đắn, hỗ trợ công việc của WHO bằng các hành động thực tế và đóng góp xứng đáng cho hợp tác quốc tế về Covid-19".

Các bình luận trên diễn ra sau khi cố vấn ninh quốc gia Nhà Trắng Jake Sullivan ngày 12/2 ra tuyên bố cho biết, Washington có "những lo ngại nghiêm trọng" về phát hiện ban đầu của cuộc điều tra Covid-19 kéo dài cả tháng mang tính chính trị hóa cao và bị trì hoãn của WHO về nguồn gốc đại dịch Covid-19.

Ông Sullivan cho hay, Mỹ đã đảo ngược quyết định rút khỏi WHO, nhưng Trung Quốc cần cung cấp dữ liệu từ những ngày đầu tiên bùng phát dịch bệnh và nên tham gia vào một tiến trình "minh bạch và mạnh mẽ nhằm ngăn chặn và đối phó với các tình huống y tế khẩn cấp".

"Chúng tôi có những lo ngại sâu sắc về cách thức mà những phát hiện ban đầu của cuộc điều tra Covid-19 được truyền đạt và những câu hỏi về tiến trình được sử dụng để tiếp cận chúng", ông Sullivan nói. "Điều bắt buộc là báo cáo này phải độc lập, và các phát hiện của chuyên gia không bị chính phủ Trung Quốc can thiệp hay điều chỉnh".

Những câu hỏi lớn vẫn chưa có lời giải

Nhóm điều tra quốc tế của WHO gồm các nhà khoa học tới từ 10 quốc gia hồi tuần trước đã rời Vũ Hán sau khoảng 1 tháng làm việc tại đây. Họ đã đến các khu chợ, bệnh viện và các trung tâm nghiên cứu, trong đó có Viện Vi rút học Vũ Hán, nơi vốn là tâm điểm của các nghi vấn rằng nguồn gốc Covid-19 đã bị rò rỉ ra bên ngoài.

Trong các bình luận khi đang có mặt tại Trung Quốc, các thành viên của cuộc điều tra cho biết họ đã có một số phát hiện mới về nguồn gốc đại dịch, nhưng những câu hỏi lớn vẫn chưa có lời giải. Họ cũng nói rằng Covid-19 nhiều khả năng có nguồn gốc từ động vật, nhưng vẫn cần tìm hiểu thêm để xác định nguồn gốc của nó.

Nhưng những người chỉ trích cho rằng có những hạn chế đối với cuộc điều tra của WHO, vốn chỉ diễn ra hơn 1 năm sau khi các vụ bùng phát đầu tiên được xác nhận.

Các thành viên của nhóm điều tra, trong đó có chuyên gia bệnh truyền nhiễm Australia Dominic Dwyer và nhà khoa học Đan Mạch Thea Koelsen Fischer cho hay họ đã không được phép tiếp cận các dữ liệu nguyên bản và dữ liệu riêng tư về những ca Covid-19 đầu tiên.

Đài ABC của Australia đưa tin, nhóm chuyên gia quốc tế không thể kiểm tra các mẫu nước thải tại Vũ Hán trước tháng 12/2019 - khi các ca bệnh đầu tiên của một vi rút bí ẩn được công bố - vì các mẫu này đã bị hủy. Họ cũng không thể kiểm tra các mẫu hiến máu năm 2019 do các hạn chế về pháp lý.

Chuyên gia Fischer cũng cho biết rằng có "mối quan hệ tốt" giữa các chuyên gia quốc tế và Trung Quốc, và các bình luận của họ "cố tình bị bẻ cong phủ bóng lên công tác nghiên cứu khoa học quan trọng".

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Ned Price hồi tuần trước tuyên bố, Mỹ sẽ không chấp nhận kết quả của nhóm điều tra của WHO nếu không được xác minh độc lập các kết quả này trước tiên, và rằng một cáo cáo đầy đủ và hoàn thiện của WHO và Trung Quốc về đại dịch là cần thiết.

Theo AP, cuộc điều tra của nhóm chuyên gia WHO rất nhạy cảm chính trị đối với Bắc Kinh, vì lo ngại bị đổ lỗi liên quan tới các cáo buộc hành động sai lầm trong việc phản ứng sớm đối với sự bùng phát dịch bệnh.

Một cuộc điều tra của AP cho thấy, chính phủ Trung Quốc đã hạn chế nghiên cứu về đại dịch và yêu cầu các nhà khoa học không phát ngôn với báo giới.

Còn báo Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng cho rằng, nguồn gốc của Covid-19 đã trở thành một quả bóng chính trị, khi giới chức Bộ Ngoại giao Trung Quốc nêu ra các thuyết âm mưu rằng vi rút có thể lây lan đầu tiên từ quân đội Mỹ, trong khi chính quyền Trump đưa ra các nghi vấn rằng vi rút bị rò rỉ từ một phòng thí nghiệm ở Vũ Hán.