Mỹ tính dùng "lá bài" đặc biệt để buộc Ukraine ký thỏa thuận khoáng sản

Các nhà đàm phán của Mỹ đang gây áp lực để Kiev cho phép tiếp cận khoáng sản quan trọng của Ukraine và đồng thời nêu khả năng cắt quyền truy cập của nước này vào hệ thống internet vệ tinh Starlink, 3 nguồn tin am hiểu vấn đề chia sẻ với Reuters.

Quyền truy cập liên tục vào Starlink - thuộc sở hữu của SpaceX - đã được đề cập trong các cuộc thảo luận giữa quan chức Mỹ và Ukraine sau khi Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky từ chối đề xuất ban đầu từ Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent, theo các nguồn tin.

Starlink cung cấp kết nối internet quan trọng cho Ukraine đang bị chiến sự tàn phá cũng như quân đội nước này.

Vấn đề này lại được nêu ra vào ngày 20/2 trong cuộc họp giữa Đặc phái viên Ukraine của Mỹ Keith Kellogg và ông Zelensky, một trong những nguồn tin cho biết.

Trong cuộc họp, Ukraine được thông báo rằng họ có thể sẽ sớm bị ngừng cung cấp dịch vụ Starlink nếu 2 nước không đạt được thỏa thuận về khoáng sản quan trọng, theo nguồn tin giấu tên vì tính nhạy cảm của cuộc đàm phán.

"Ukraine hoạt động dựa vào Starlink. Họ coi đó là ngôi sao dẫn đường của mình. Mất Starlink sẽ là một cú sốc lớn", nguồn tin nói.

Trước đó, ông Zelensky đã bác bỏ yêu cầu của chính quyền Tổng thống Donald Trump về việc trao 500 tỷ USD tài nguyên khoáng sản của Ukraine để hoàn trả khoản viện trợ từ Washington, với lý do Mỹ không đưa ra bất kỳ đảm bảo an ninh cụ thể nào.

Hôm 21/2, Tổng thống Zelensky cho biết các nhóm đàm phán của Mỹ và Ukraine đang làm việc để đạt được một thỏa thuận, và ông Trump nói rằng ông kỳ vọng văn bản này sẽ sớm được ký kết.

Công ty của ông Musk đã nhanh chóng cung cấp hàng nghìn thiết bị đầu cuối Starlink cho Ukraine để thay thế các đường dây liên lạc bị phá hủy trong chiến sự.

Melinda Haring, thành viên cấp cao tại Hội đồng Đại Tây Dương, cho biết Starlink rất quan trọng đối với hoạt động vận hành máy bay không người lái của Ukraine, một trụ cột trong chiến lược quân sự của nước này.

"Mất Starlink sẽ là một bước ngoặt lớn", chuyên gia Haring nói, lưu ý rằng Ukraine hiện đã đạt mức ngang bằng 1:1 với Nga về việc sử dụng máy bay không người lái và đạn pháo. Ukraine sở hữu nhiều loại máy bay không người lái khác nhau, từ máy bay không người lái trên biển, máy bay trinh sát đến thiết bị bay không người lái tầm xa. Starlink được xem là thành tố quan trọng giúp Ukraine vận hành hiệu quả các UAV này.

Cả phía Ukraine, Mỹ và SpaceX đều chưa bình luận về thông tin này.

Mùa thu năm ngoái, Ukraine đã đề xuất mở cửa lĩnh vực khoáng sản quan trọng để thu hút đầu tư từ các đồng minh. Đây là một phần của "kế hoạch chiến thắng" nhằm đưa nước này vào vị thế mạnh nhất trong các cuộc đàm phán và buộc Moscow phải nhượng bộ.

Ông Trump đã ủng hộ ý tưởng này, nói rằng ông muốn Ukraine cung cấp đất hiếm và các khoáng sản khác cho Mỹ để đổi lấy sự hỗ trợ tài chính cho nỗ lực chiến tranh của nước này.

Ông Zelensky đã từ chối một đề xuất chi tiết từ Mỹ vào tuần trước, trong đó Mỹ và các công ty Mỹ sẽ nhận 50% khoáng sản quan trọng của Ukraine, bao gồm than chì, uranium, titan và lithium, thành phần chính trong pin xe điện.

Kể từ đó, hai nhà lãnh đạo đã xảy ra rạn nứt và công kích lẫn nhau.