Mỹ muốn cho "ra rìa" chương trình tiêm kích đắt đỏ hàng đầu thế giới

Trong một sự kiện trực tuyến do viện Brookings tổ chức hôm 5/3 (Mỹ), Chủ tịch Ủy ban Quân vụ Hạ viện Mỹ Adam Smith cho rằng đã đến lúc Mỹ phải cắt giảm ngân sách của chương trình chế tạo và phát triển tiêm kích F-35. Nó đã tiêu tốn khoảng 1.700 tỷ USD, trở thành một trong những chương trình phát triển máy bay chiến đấu đắt đỏ hàng đầu thế giới.

Dù Mỹ đã đổ nhiều tiền vào chương trình nhưng vẫn tồn tại hàng loạt vấn đề về kỹ thuật của F-35 trong hàng chục năm phát triển.

Trong phát biểu, ông Smith mô tả chương trình F-35 bằng cụm từ "đốt tiền". "Tôi muốn chúng ta ngừng phung phí tiền một cách vô lý. Tôi biết là chương trình này không đạt hiệu quả", ông Smith cho hay.

Nhà làm luật này cũng bác bỏ nhận xét rằng chương trình này đang hoạt động tốt hơn sau hàng loạt vấn đề ban đầu. Ông Smith nói rằng ông sẽ đồng ý nếu có thể dừng việc sản xuất F-35 ngay lập tức, nhưng nhấn mạnh rằng phương án này hiện là không khả thi.

Ông cho rằng không quân Mỹ và quốc hội cần phối hợp để cấp ngân sách cho chương trình phát triển một máy bay tấn công chiến đấu mới nhằm giúp lực lượng vũ trang Mỹ dừng phụ thuộc vào F-35 trong 35 năm tới.

Ủy ban Quân vụ Hạ viện do ông Smith đứng đầu và Ủy ban Quân vụ Thượng viện có nhiệm vụ lên dự kiến ngân sách quốc phòng hàng năm. Việc vạch ra kế hoạch chi tiêu quân sự cho năm 2022 dự kiến sẽ bắt đầu trong vài tuần tới.

Ý tưởng về việc phát triển tiêm kích mới thay thế F-35 đã được đưa ra hôm 25/2 khi Tham mưu trưởng Không quân Mỹ Charles Brown Jr. cho hay nước này muốn một loại máy bay chiến đấu hạng nhẹ, giá cả phải chăng.

Ông Brown so sánh F-35 với chiếc siêu xe Ferrari và cho biết: "Bạn không lái Ferrari đi làm mỗi ngày, bạn chỉ lái chúng vào ngày chủ nhật. Đây là một tiêm kích cao cấp và chúng tôi muốn đảm bảo rằng chúng tôi không dùng nó cho những chuyến bay ở cấp thấp hơn".

Theo Forbes, bình luận của ông Brown được cho là một sự ngầm thừa nhận rằng chương trình F-35 đã "thất bại". Khoảng 15 năm sau chuyến bay đầu của F-35, không quân Mỹ chỉ có vỏn vẹn 250 chiếc, trong khi lực lượng này ban đầu lên kế hoạch đặt hàng 1.763 chiếc F-35A.

Chi phí cho một tiêm kích F-35 vào khoảng 100 triệu USD - một mức giá cao. Dù sở hữu khả năng tàng hình ấn tượng và hàng loạt các cảm biến công nghệ cao, F-35 cũng tốn nhiều công sức bảo trì, ẩn chứa hàng trăm lỗi kỹ thuật và những đặc điểm khiến nó đôi khi hoạt động không đáng tin cậy.