Mỹ: Đảng Cộng hòa chia rẽ, hoảng hốt khi tỷ phú Trump đại thắng

Những thắng lợi liên tiếp cùng sự ủng hộ ngày một tăng của cử tri với tỷ phú Donald Trump, một người theo xu hướng “nổi loạn” trong đảng Cộng hòa đang khiến nội bộ đảng này rối loạn, chia rẽ sâu sắc, theo tờ New York Times.

Trong cuộc họp với các thống đốc và nhà tài trợ của đảng này tại Washington trưa 19/2, chiến lược gia trưởng Karl Rove, người từng phụ trách các chiến dịch tranh cử của cựu Tổng thống George W. Bush, khẳng định giờ đã quá muộn để ngăn chặn Donald Trump, 3 người tham dự cuộc họp khẳng định.

Tại cuộc họp của các thống đốc đảng Cộng hòa sáng hôm sau, Thống đốc Paul R. LePage, bang Maine kêu gọi phải hành động. LePage đầy giận dữ với diễn biến các cuộc tranh cử, và cho rằng việc đề cử Trump sẽ khiến đảng Cộng hòa bị tổn thương sâu sắc. Vị thống đốc kêu gọi các thống đốc phải thảo thư ngỏ gửi “nhân dân”, kêu gọi không ủng hộ Trump cũng như phong cách chính trị đầy chia rẽ của tỷ phú này.

Dù vậy đề xuất chẳng được ai đoái hoài. Kể từ đó đến nay, Donald Trump được ủng hộ ngày một mạnh mẽ hơn, với 2 chiến thắng trong các cuộc bầu cử sơ bộ và mới đây nhất là tuyên bố hậu thuẫn của Thống đốc bang New Jersey Chris Christie.

Bế tắc và bất lực

Trước công chúng, rất nhiều người lên tiếng kêu gọi đảng Cộng hòa phải đoàn kết giúp sức một ứng viên duy nhất. Trong các cuộc phỏng vấn, nhiều quan chức dân cử cùng các chiến lược gia chính trị, nhà tài trợ mô tả chiến dịch phút chót đầy gấp rút để chặn bước ông Trump. Nhưng trong hậu trường, một chiến dịch đầy tuyệt vọng để cứu vãn đảng này bế tắc ở mọi ngả.

Nỗ lực để đoàn kết các ứng viên, dồn sức cho một người duy nhất đã thất bại thảm hại. Quá trình đàm phán của Thượng nghị sỹ Marco Rubio với ông Christie đã khiến vị thống đốc nổi giận và cảm thấy bị sỉ nhục. Kêu gọi của ông Mitt Romney gửi tới ứng viên John Kasich, về việc đoàn kết để đối phó Donald Trump bị phớt lờ.

Ít nhất đã có hai chiến dịch tranh cử thảo kế hoạch “hiệp đồng” đánh bại Trump, trong khi lãnh đạo phe đa số đảng Cộng hòa tại Thượng viện Mitch McConnell, đã lên kế hoạch khiến các nghị sỹ quay lưng với ông Trump trong cuộc tổng tuyển cử. Nhưng bất chấp hàng loạt kế hoạch tấn công Trump, các cuộc phỏng vấn cho thấy đảng Cộng hòa hiện chìm trong sự bất lực của giới lãnh đạo, cùng cảm giác tê liệt do sự do dự và tuyệt vọng.

Các nhà tài trợ hiện sợ hãi trước hậu quả của việc đối đầu trực diện với “ông trùm” bất động sản. Các quan chức dân cử của đảng này thì không muốn công kích Trump, do lo ngại có thể vô tình tiếp sức cho cuộc “nổi loạn” dân túy của tỷ phú này.

Việc Thống đốc Christie, một nhân vật uy tín trong lãnh đạo đảng Cộng hòa, quyết định ủng hộ Donald Trump đến nay là cuộc “đào tẩu” lớn nhất của những người theo tư tưởng chính thống trong đảng Cộng hòa về phía cuộc “nổi dậy” của Trump. Bởi ông Christie có thể trở thành người bảo vệ cho những người Cộng hòa khác đang tìm cách gia nhập hàng ngũ của Trump. Do đó, không chỉ các thế lực ngăn chặn tỷ phú này đang chịu tổn thất lớn, mà chính vị thế những lãnh đạo truyền thống trong đảng này cũng đang bị đe dọa

Một khi Donald Trump thực sự giành được đề cử của cử tri Cộng hòa, đó sẽ là một thất bại thảm hại cho bộ phận những người có tư tưởng truyền thống, và kích hoạt một cuộc đấu đá nội bộ chưa từng thấy ở bất kỳ đảng nào suốt nửa thế kỷ qua, thời điểm nhiều cử tri da trắng tại các bang phía nam đồng loạt từ bỏ đảng Dân chủ trong các phong trào vì quyền dân sự.

Cựu thống đốc bang Utah, người từng là cố vấn số một cho chiến dịch tranh cử tổng thống của ông Romney năm 2012, khẳng định đảng Cộng hòa không thể hình thành một mặt trận thống nhất để cản bước tiến của Donald Trump.

“Không hề có cơ chế nào”, ông Leavitt nói. “Không có những cuộc họp kín. Hoặc nếu có thì tôi chưa từng thấy và những người tôi biết cũng vậy. Tình hình sẽ diễn biến theo cách mà nó phải diễn ra”.

Lật ngược thế cờ tại đại hội toàn quốc?

Hai trong số những đối thủ của ông Trump đã công khai thừa nhận rằng, có lẽ họ chỉ có thể khiến ông Trump không được đề cử trong kỳ đại hội toàn quốc của đảng Cộng hòa.

Phát biểu với các nhà tài trợ chính trị tại Manhattan tối thứ Tư vừa qua, giám đốc chiến dịch tranh cử của ứng viên Rubio là Terry Sullivan cảnh báo rằng hầu hết các đại biểu chỉ ngả theo một ứng viên trong một đợt bỏ phiếu. Nhiều người trong số họ có thể không ủng hộ Trump trong nếu qua vòng bỏ phiếu.

Các cố vấn của Thống đốc bang Ohio, ông Kasich, thì tuyên bố với những người ủng hộ rằng chiến lược của vị thống đốc sẽ kéo dài tới trận chiến tại đại hội toàn quốc. Dù vậy việc ông Kasich vẫn đang bám trụ với chiến dịch tranh cử dù tỷ lệ cử tri ủng hộ 4 vòng vừa qua ở mức thấp khiến các nghị sỹ tại Washington tức giận, xem đó là hành động ích kỷ.

Các nỗ lực để giúp gia tăng sự ủng hộ của ông Rubio, ứng viên khả dĩ để chặn đà tiến của Donald Trump cũng không mấy khả quan. Trong khi Trump có được sự hậu thuẫn của đối thủ đã bỏ cuộc Christie, ông Rubio đã tìm cách để được em trai cựu Tổng thống Bush là Jeb Bush ủng hộ nhưng không thành công.

Trong cuộc điện đàm với những người ủng hộ mình giữa tuần qua, ông Bush không cho biết mình thiên về ứng viên nào trong số những người còn lại. Còn khi ông Rubio gọi điện cho vị cựu thống đốc Florida hôm thứ Hai, cuộc trò chuyện của họ không kéo dài, và Rubio cũng không đề xuất Bush giúp sức.

“Xuất phát từ sự hoảng loạn, đang có nguyện vọng phải củng cố lại chiến trường”, Thượng nghị sỹ Lindsey Graham, đến từ bang South Carolina tiết lộ. “Nhưng tôi không thấy bất kỳ động tĩnh nào”.

Fred Malek, chủ tịch tài chính của Hiệp hội các Thống đốc đảng Cộng hòa khẳng định phe chính thống của đảng này đơn giản đã đi hết giới hạn tầm ảnh hưởng của mình.

“Không có một lãnh đạo riêng lẻ nào, không có một tổ chức riêng lẻ nào có thể đưa một nhóm rất phân hóa có tên đảng Cộng hòa đứng về một phía ủng hộ một ứng viên duy nhất. Điều đó đơn giản không tồn tại”, Malek quả quyết.

Hôm thứ Sáu, vài giờ sau khi Thống đốc Christie công khai hậu thuẫn ông Trump, vị tỷ phú còn nhận được lời tán dương của một thống đốc nữa trên đài phát thanh, rằng ông Trump có thể là “một trong những tổng thống vĩ đại nhất” nước Mỹ. Vị thống đốc đó chính là Paul LePage của bang Maine.

Thanh Tùng

Theo NY Times