Mỹ công bố kế hoạch hòa bình Trung Đông với giải pháp hai nhà nước
Theo kế hoạch từng được coi là thỏa thuận thế kỷ này, Tổng thống Trump đề xuất giải pháp hai nhà nước cho vấn đề Israel-Palestine.
Tổng thống Trump ngày 28/1 đã công bố kế hoạch hòa bình Trung Đông trong bài phát biểu tại Nhà Trắng cùng Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu.
“Kế hoạch này dài 80 trang và đây là đề xuất chi tiết nhất được đưa ra từ trước tới nay. Với kinh nghiệm đàm phán các thỏa thuận của mình, tôi thấy rằng các vấn đề phức tạp cần có các giải pháp dựa trên số liệu thực tế, do vậy, đề xuất của chúng tôi bao gồm các giải pháp chiến thuật chính xác để người dân Israel, Palestine và khu vực được an toàn hơn. Tầm nhìn của tôi bao gồm cơ hội để đôi bên cùng hưởng lợi, đó chính là giải pháp hai nhà nước thực tế nhằm giải quyết các mối rủi ro từ vấn đề nhà nước Palextin đối với an ninh của Ixrael. Thủ tướng Netanyahu đã cho tôi biết ông đã sẵn sàng thông qua một tầm nhìn làm cơ sở cho các cuộc đàm phán trực tiếp với người dân Palestine. Đây sẽ là một bước đột phá mang tính lịch sử”, Tổng thống Trump cho biết.
Bản kế hoạch 80 trang bao gồm 50 trang cho phần chính trị và 30 trang cho phần kinh tế với khoảng 50 tỷ USD nhằm giúp khôi phục nền kinh tế cho người dân Palestine, Jordan và Ai Cập. Nội dung chi tiết của bản kế hoạch dự kiến sẽ được công bố đầy đủ trong ngày 28/1.
Theo kế hoạch được Tổng thống Donald Trump công bố, Mỹ sẽ công nhận các khu định cư của Israel tại khu Bờ Tây, đổi lại, Israel sẽ phải đồng ý dừng các hoạt động xây dựng khu định cư mới trong vòng 4 năm trong khi đàm phán vấn đề nhà nước Palestine. Kế hoạch này cũng kêu gọi vẽ lại biên giới ở khu Bờ Tây và Đông Jerusalem đồng thời tạo điều kiện cho người dân Palestine xây dựng một nhà nước độc lập ở Đông Jerusalem nếu đáp ứng được một số yêu cầu cụ thể.
Bản kế hoạch được kỳ vọng sẽ là cơ sở cho các cuộc đàm phán hòa bình giữa Israel và Palestine từng đổ vỡ từ năm 2014, tuy nhiên hy vọng là không nhiều khi phía Palestine đã lên tiếng phản đối bản kế hoạch này ngay cả trước khi công bố.
Trước khi ông Trump công bố bản kế hoạch này, hàng nghìn người dân Palestine đã biểu tình tại thành phố Gaza, trong khi đó giới lãnh đạo Palestine cho rằng chính quyền Tổng thống Trump thiên vị Israel. Người dân Palestine từng phản đối mạnh mẽ các chính sách thiên vị Israel của chính quyền Tổng thống Trump như việc dời sứ quán Mỹ từ Tel Aviv tới Jerusalem. Tổng thống Palestine Mahmoud Abbas đã triệu tập một cuộc họp khẩn cấp với các lãnh đạo nước này liên quan tới bản kế hoạch hòa bình Trung Đông vừa được công bố.
Trong khi đó, Liên đoàn Arab cũng sẽ họp khẩn cấp về vấn đề này vào thứ Bảy tới.
Phản ứng của các nước khi Mỹ công bố Kế hoạch Hòa bình Trung Đông
Thế giới lập tức có những phản ứng “trái chiều” trước Kế hoạch Hòa bình Trung Đông mà Mỹ chính thức công bố ngày 28/1 (giờ địa phương).
Ngày 28/1 (theo giờ địa phương), Tổng thống Mỹ Donald Trump đã chính thức công bố Kế hoạch Hòa bình Trung Đông mà ông gọi là “đề xuất chi tiết và thực tế nhất”, “bước tiến lịch sử”, giúp giải quyết các vấn đề tồn tại giữa Israel và Palestine. Thế giới lập tức có những phản ứng “trái chiều”.
Điểm “gây tranh cãi nhiều nhất” trong Kế hoạch Hòa bình Trung Đông mà Tổng thống Mỹ Donald Trump vừa công bố đó chính là việc công nhận chủ quyền các khu định cư tại các vùng đất chiếm đóng cho phía Israel. Theo ông, kế hoạch này vẫn tập trung vào giải pháp 2 nhà nước với một số khu vực ở Đông Jerusalem vẫn là thủ đô tương lai của Palestine, song sẽ cần phải vẽ lại đường biên giới tại khu vực Bờ Tây và Đông Jerusalem.
Phản ứng trước kế hoạch này của Mỹ, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đã gọi ngày hôm qua là 1 dấu mốc lịch sử quan trọng:
“Chúng tôi sẽ nhớ đến ngày 28/1/2020. Bởi vì vào ngày này, Tổng thống Donald Trump đã trở thành nhà lãnh đạo thế giới đầu tiên công nhận chủ quyền của Israel đối với các khu vực ở Judea và Samaria – những nơi có ý nghĩa quan trọng đối với an ninh của chúng tôi và là trung tâm di sản của chúng tôi. Và cũng chính ngày này, Tổng thống Mỹ đã tạo nên một tương lai rực rỡ cho người Israel, người Palestine và khu vực bằng cách đưa ra một con đường thực tế cho một nền hòa bình lâu dài”.
Thủ tướng Israel hy vọng Palestine và các nước Arab nên chấp thuận giải pháp do Mỹ đề ra, đảm bảo 1 Nhà nước Palestine trong tương lai, với các khu vực Đông Jerusalem là thủ đô, chung sống “hòa bình” với Israel.
Tuy nhiên, trong bài phát biểu được truyền hình trực tiếp, Tổng thống Palestine Mahmoud Abbas đã ngay lập tức bác bỏ kế hoạch hòa bình Trung Đông của Mỹ, khẳng định Jerusalem không phải để bán, các quyền lợi chính đáng của người Palestine không thể đem ra mặc cả:
“Tôi muốn nói với Tổng thống Mỹ Donald Trump và Thủ tướng Israel Netanyahu rằng Jerusalem không phải để bán, tất cả các quyền lợi của chúng tôi không phải để bán, không phải để mặc cả. Kế hoạch của bạn, âm mưu này sẽ không thành công”.
Nhiều đảng phái chính trị và người dân Palestine cũng đã lên tiếng phản đối kế hoạch hòa bình của Mỹ, cho rằng đây là 1 tuyên bố “hung hăng”, tao ra sự tức giận cho người dân khu vực; là 1 món quà của 1 kẻ ăn trộm dành cho 1 tên trộm khác.
Còn Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres thì khẳng định, cơ quan này sẽ đứng ra làm trung gian để giải quyết các bất đồng giữa Israel và Palestine, dựa theo luật pháp quốc tế, các Nghị quyết trước đây và giải pháp 2 Nhà nước dựa trên đường biên giới có trước năm 1967. Đây cũng là quan điểm mà Bộ Ngoại giao Jordan lên tiếng ủng hộ.
Trong khi đó, Ngoại trưởng Iran Javad Zarif cũng đã chỉ trích kế hoạch này của Mỹ, cảnh báo đây là “cơn ác mộng” với khu vực và thế giới. Còn Bộ Ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ cho rằng, kế hoạch là hành động thôn tính, đánh cắp đất đai vốn thuộc về Palestine, giết chết Giải pháp 2 Nhà nước trước đây.
Trong khi, Bộ Ngoại giao Ai Cập kêu gọi cả Israel và Palestine nên xem xét cẩn thận thỏa thuận hòa bình mà Mỹ vừa công bố, hi vọng 2 bên sớm nối lại đàm phán và duy trì các kênh đối thoại mở. Còn Ngoại trưởng Anh Dominic Raab thì nhận định, kế hoạch của Mỹ là 1 đề xuất nghiêm túc, đồng thời cũng kêu gọi Israel và Palestine sớm trở lại đàm phán.
Theo Phạm Huân - Đình Nam
VOV