Mối lo binh sĩ "già yếu và chán nản" trên tiền tuyến Ukraine

Trong thời gian tạm nghỉ sau một trận chiến khốc liệt với quân Nga, một tay súng trường Ukraine nhớ lại việc một ngày nọ anh đang đi cắt tóc thì bị gây sức ép gia nhập quân đội.

Ba quan chức tuyển dụng đã áp sát người đàn ông 47 tuổi này ở bên ngoài tiệm cắt tóc, yêu cầu ông lên ôtô và giữ tại trung tâm quân dịch địa phương cho đến khi đồng ý vào quân ngũ. "Tôi đã phải cắt tóc ở trại huấn luyện", ông nói. Người đàn ông này gia nhập quân đội với biệt danh Dubok và đã đề nghị làm kỹ thuật viên ở hậu phương. "Nhưng để có được công việc đó, bạn phải mất tiền", ông tiết lộ.

Cuối cùng, ông được cử tham gia một đơn vị bộ binh, vốn đã kiệt sức sau nhiều tháng chiến đấu gian khổ. Tiểu đoàn thuộc Lữ đoàn cơ giới 47 của ông đang bảo vệ thành phố Avdiivka trước làn sóng tấn công của Nga, trận chiến lớn nhất hiện nay trong cuộc xung đột khốc liệt hiện nay. "Về mặt sức khỏe, tôi không thể đảm nhận được công việc này", binh sĩ Dubok nói về trận chiến ở tiền tuyến. "Tôi vô cùng thất vọng vì mình không còn ở độ tuổi 20 nữa".

Ukraine cần xây dựng lại lực lượng quân đội. Trong đó, lực lượng bộ binh, vốn chịu nhiều thương vong, thường xuyên thiếu quân sau gần 2 năm chống lại các lực lượng Nga.

Các binh sĩ Ukraine ở chiến tuyến thường xuyên nói rằng họ đã kiệt sức. Ukraine hiện nay dựa vào quân dịch - và đôi khi dựa vào việc tuyển quân - để bổ sung quân. Trong khi đó, Nga có thể huy động một lượng quân số lớn hơn nhiều để bù đắp những tổn thất do chiến sự.

Ngoài ra, các binh sĩ kỳ cựu Ukraine tỏ ra thất vọng vì các tân binh thường đã qua tuổi thể lực tốt nhất. Các binh sĩ và nhà phân tích quân sự cho biết, một hệ thống quân dịch ọp ẹp không huy động được nhân lực của Ukraine một cách hiệu quả, cung cấp số lượng và chất lượng quân đội cần thiết hoặc chia sẻ gánh nặng một cách công bằng trong xã hội Ukraine.

Mối lo tham nhũng, miễn trừ quân dịch và thận trọng về mặt chính trị đã bảo vệ phần lớn tầng lớp trung lưu thành thị ở Ukraine khỏi phải chiến đấu trong những chiến hào lạnh lẽo và lầy lội. Trên chiến tuyến dài, một tỷ lệ không cân xứng những binh sĩ quân dịch là những người đàn ông trung niên như Dubok.

"Chất lượng của những binh sĩ mới thay thế không tốt. Họ là những trung niên ở nông thôn, tuổi từ 43-50, đôi khi có vấn đề về sức khỏe", một lính bộ binh giàu kinh nghiệm chiến đấu gần Avdiivka cho biết.

Những binh sĩ mệt mỏi cay đắng thừa nhận, khi họ đi nghỉ phép ở các thành phố lớn như Kiev hay Dnipro, đã nhìn thấy những người đàn ông khỏe mạnh ở độ tuổi 20-30 thường xuyên lui tới các phòng tập thể dục, quán bar và nhà hàng sành điệu.

Một người điều hành máy bay không người lái (UAV) thuộc lực lượng đặc biệt của Hải quân Ukraine, được biết đến với biệt hiệu Dobro, cho biết: "Chúng tôi không có sự huy động toàn diện của xã hội".

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky hôm 19/12 cho biết quân đội đang yêu cầu ông tăng thêm tới 500.000 quân. Nhà lãnh đạo này cho biết chưa có quyết định nào được đưa ra và gọi vấn đề này là "rất nhạy cảm".

Tổng thống Ukraine lưu ý, nhiều binh sĩ đã chiến đấu lâu năm cũng sẽ phải xuất ngũ vào một thời điểm nào đó.

"Không phải cách như vậy"

Dubok, 47 tuổi, không phản kháng hay chống cự khi bị giam giữ tại trung tâm quân dịch. Ông nói đã nghĩ đến việc gia nhập quân đội. "Nhưng không phải làm theo cách như thế này", ông cho biết thêm. Ngày Dubok nhập ngũ, vợ ông đã đợi ở nhà với dâu tây và kem. Bây giờ ông đang nhìn đám chuột trên chiến trường lầy lội quanh Avdiivka. "Tôi chưa bao giờ nhìn thấy những con chuột lớn như vậy trong đời", ông nói.

Những câu chuyện về những người đàn ông bị hộ tống đi trên đường phố và buộc nhập ngũ được báo cáo ở Ukraine. Một số sự việc đã được quay phim và tung lên mạng. "Điều đó là trái pháp luật", ông Serhiy Parokhnenko, một luật sư từ Dnipro cho biết.

Một quan chức Bộ Quốc phòng thừa nhận vi phạm của một số nhân viên tuyển dụng địa phương nhưng cho biết có quá nhiều công dân phớt lờ lệnh triệu tập của quân đội. Việc tìm kiếm những tân binh cho lực lượng bộ binh đang thực sự đặc biệt khó khăn trong giai đoạn chiến tranh tiêu hao hiện nay.

Sự ủng hộ của phương Tây dành cho Ukraine ngày càng giảm đang khiến tâm trạng của đất nước trở nên u ám và khiến cuộc chiến ở tiền tuyến càng trở nên khó khăn hơn. Sự phản đối ngày càng tăng của đảng Cộng hòa tại Quốc hội Mỹ đã cản trở viện trợ quân sự và tài chính của Washington.

Viện trợ của Liên minh châu Âu (EU) cho Ukraine cũng đang gặp cản trở từ Hungary. Việc cung cấp vũ khí và đạn dược của phương Tây đã chậm lại đáng kể. Nga đã lấy lại được lợi thế rõ ràng về hỏa lực pháo binh, nơi Ukraine ngang ngửa hồi đầu năm nay.

Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine Rustem Umerov cho biết gần đây có khoảng 800.000 người phục vụ trong lực lượng vũ trang Ukraine. Thương vong trong chiến tranh là bí mật, nhưng hình ảnh tại các bệnh viện và nghĩa trang trên khắp Ukraine cho thấy cái giá đắt mà đất nước này đang phải trả.

Trên giấy tờ, Ukraine vẫn có một nguồn nhân lực tiềm năng dồi dào với vài triệu nam giới ở độ tuổi 20-30 chưa tham gia chiến đấu. Cho đến nay, quân đội chưa tuyển nam giới dưới 27 tuổi, mặc dù Quốc hội đã cho phép giới hạn độ tuổi thấp hơn là 25. Các nhóm được miễn quân dịch bao gồm người chăm sóc người khuyết tật, công nhân trong các lĩnh vực then chốt...

Chính phủ Ukraine đã từng hy vọng rằng cuộc phản công vào mùa hè này sẽ giúp họ tiến một bước dài đến chiến thắng và loại bỏ dần việc phải thúc đẩy tuyển mộ thêm nhiều người trẻ tuổi ở Kiev.

Nhưng phản công đã thất bại cộng thêm những tổn thất của bộ binh trong cuộc phòng thủ mệt mỏi kéo dài 10 tháng ở chiến tuyến khốc liệt Bakhmut, vốn đã nằm trong quyền kiểm soát của Nga vào mùa xuân này.

"Tin buồn từ mặt trận đang khiến người dân không muốn tham chiến", binh sĩ Dobro, người điều hành UAV cho biết. Anh cho rằng, các chỉ huy quân đội Ukraine sử dụng các chiến thuật tấn công trực diện tốn kém kiểu Liên Xô cũ, làm tăng thêm nỗi sợ hãi của người dân về việc phải nhập ngũ. "Bây giờ mọi người nhận ra rằng nếu muốn sống để chứng kiến chiến tranh kết thúc thì không nên đi lính bộ binh".

Thực tế số lượng lớn lính nghĩa vụ ở độ tuổi 40 đã khiến các nước đồng minh phương Tây đang giúp đỡ đào tạo cho phía Ukraine bất ngờ. "Ukraine đã đưa ra một quyết định có ý thức nhằm huy động những người trưởng thành hơn tham gia xung đột", Tướng Patrick Sanders, người đứng đầu quân đội Anh phát biểu trước Quốc hội gần đây. "Họ đang bảo vệ thanh niên ưu tú của mình vì tương lai của nền kinh tế".

Tuy nhiên, những người khác có cái nhìn khác hơn. Ông Ihor Romanenko, một nhà phân tích quân sự và cựu tướng Ukraine, cho biết: "Sự thiên vị về tuổi tác và địa lý bắt nguồn từ tham nhũng".

Ông nói, những người trẻ tuổi ở các thành phố lớn thường có khả năng hối lộ nhiều hơn, trong khi các công ty lớn có thể bảo vệ nhân viên của họ khỏi quân dịch. Ở vùng nông thôn Ukraine, nơi dân số ngày càng già, việc trốn quân dịch càng khó khăn hơn. "Trong một ngôi làng, mọi người đều biết nhau", ông cho biết.

Theo ông Romanenko, đặc biệt trong bộ binh, những người trên 35 tuổi ít có khả năng hoàn thành nhiệm vụ hơn những người đàn ông trẻ tuổi. "Tất nhiên là bạn phải giữ gìn tuổi trẻ cho đất nước nhưng vấn đề là đất nước chúng ta đang phải đấu tranh cho việc tồn tại ngay trước mắt".