Kinh nghiệm chống dịch từ quốc gia đã "chế ngự" chủng Delta

Liliana Silva không nghĩ một ngày cả gia đình bị mắc Covid-19. Khi anh trai cô đi từ Đức về Chile để thăm nhà, người đàn ông này đã hoàn thành thời gian cách ly 10 ngày bắt buộc ở Santiago và không có bất cứ triệu chứng mắc Covid-19 nào.

Tuy nhiên, chưa đầy một tuần sau, cha mẹ Silva, 3 con gái của cô và một người dì đã nhiễm chủng Delta. Silva và chồng cũng không là ngoại lệ. Ngay sau đó, họ cảm thấy không khỏe. Hầu hết tất cả mọi người đều có triệu chứng nhẹ, kéo dài từ 2-4 ngày, trừ cha của Silva và các con cô.

"Cha tôi bị bệnh bạch cầu mãn tính, ông bị viêm phổi, mất nước và phải nhập viện. Nếu ông ấy không tiêm phòng Covid-19, ông ấy có thể đã qua đời", Silva nói.

Tuy nhiên, các con của Silva chưa đủ tuổi để tiêm vắc xin, nên chúng bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi mầm bệnh. "Các con gái của tôi bị sốt cao, ho, nôn mửa và đau đầu. Tôi ước gì chúng đã được tiêm chủng. Tôi rất lo cho chúng".

Kể từ khi Chile bắt đầu tiêm chủng Covid-19 toàn dân, họ đã nhận được sự công nhận từ cộng đồng quốc tế vì tiến hành chiến dịch này trơn tru và thành công. Theo dữ liệu của Bộ Y tế Chile, gần 87% dân số Chile đủ điều kiện tiêm chủng đã được tiêm đủ mũi.

Con số này đã giúp Chile trở thành một trong những nước có tỷ lệ tiêm chủng cao nhất thế giới. Quốc gia này cũng có thành quả tiêm chủng nổi bật trong khu vực Mỹ Latinh và Caribê, nơi 75% tổng dân số khu vực vẫn chưa được tiêm chủng đủ mũi tính đến ngày 1/9, theo Tổ chức Y tế Liên Mỹ.

Tỷ lệ tiêm chủng cao đã làm giảm tỷ lệ lây nhiễm mầm bệnh, nhưng Chile chưa có kế hoạch nới lỏng hoàn toàn các biện pháp phòng dịch hoặc giảm tốc kế hoạch tiêm chủng. Tuần trước, chính phủ Chile thông báo rằng nước này sẽ trở thành một trong số ít quốc gia trên thế giới chấp thuận tiêm vắc xin Covid-19 cho trẻ em trong độ tuổi từ 6-11. Việc tiêm chủng đã bắt đầu vào đầu tuần này.

Tiến sĩ Lorena Tapia, bác sĩ từ Đại học Chile và là thành viên của ủy ban cố vấn về vắc xin cho Bộ Khoa học Chile nhận định: "Ở các quốc gia nơi hầu hết dân số trưởng thành đã được tiêm chủng, virus bắt đầu tấn công vào những người dễ bị tổn thương hơn và số ca bệnh trẻ em tăng cao. Chúng ta cần tiêm chủng cho trẻ em".

Có nhiều yếu tố giải thích cho việc Chile thực hiện thành công chiến dịch tiêm chủng. Từ tháng 5/2020, 2 tháng sau khi nước này ghi nhận ca Covid-19 đầu tiên, Bộ Khoa học Chile bắt đầu đàm phán hợp đồng vắc xin với các hãng dược Pfizer, AstraZeneca, Sinovac và CanSino.

Sau đó, Bộ Khoa học Chile đã để cho cộng đồng khoa học nước này tham gia vào thử nghiệm lâm sàng vắc xin Covid-19 giai đoạn 3, giúp cho họ có được ưu tiên về nguồn cung vắc xin. Vì vậy, các thỏa thuận thương mại mua sắm vắc xin đã được tiến hành nhanh chóng.

"Ngay từ đầu, chúng tôi chủ trương mua vắc xin từ nhiều nguồn. Nó cho phép chúng tôi không phụ thuộc vào một nhà cung cấp duy nhất, trong bối cảnh nhu cầu vắc xin rất cao trên toàn cầu", Bộ trưởng Khoa học Chile Andrés Couve cho biết.

Chiến lược thu mua vắc xin nhanh, kết hợp với một hệ thống tiêm chủng được tổ chức tốt đã cho phép Chile thiết lập thêm 1.400 cơ sở tiêm chủng mới và họ cũng tổ chức một hệ thống hẹn lịch tiêm khoa học. Những yếu tố này khiến quá trình tiêm chủng tại Chile diễn biến nhanh chóng mà không bị gián đoạn.

Ngoài ra, Chile có một lợi thế là có dân số nhỏ. Họ có đủ nguồn lực tài chính để mua vắc xin. Tính tới lúc này, Chile đã có 36 triệu liều vắc xin cho 19 triệu dân, đủ để bắt đầu việc tiêm liều tăng cường. Tuần này, Chile sẽ tiêm chủng mũi thứ 3 cho nhóm từ 55 tuổi trở lên.

"Rất dễ để có thể đi tiêm chủng ở Chile và mọi người rất có trách nhiệm. Phong trào bài xích vắc xin rất nhỏ lẻ", Eduardo Undurraga, giáo sư tại Đại học Católica de Chile, cho biết.

Vẫn phải cảnh giác trước dịch bệnh

Khi số ca Covid-19 đang tăng mạnh trở lại ở Trung Mỹ và Cairbê, Chile trong tuần qua đã ghi nhận tỷ lệ nhiễm virus thấp nhất kể từ tháng 3/2020. Tỉ lệ test nhanh qua tăm bông mũi họng cho kết quả dương tính ở mức dưới 1% đã khiến quốc gia này bắt đầu nới lỏng một số hạn chế chống dịch.

Tuy nhiên, các nhà dịch tễ học Chile vẫn nhấn mạnh sự cần thiết của việc cảnh giác. Họ lo ngại về biến chủng Delta và khả năng lây lan mạnh mẽ của mầm bệnh.

Từ tháng 2 tới cuối tháng 7, Chile đã trải qua đợt bùng dịch mạnh, với số ca nhiễm mới mỗi ngày có lúc lên tới 9.000. Vào thời điểm đó, chiến dịch tiêm chủng mới chỉ bắt đầu và tỷ lệ bao phủ vắc xin vẫn còn rất thấp để có thể có tác động ngăn chặn làn sóng lây nhiễm.

Dù vắc xin được xem là yếu tố chủ chốt trong việc ngăn các ổ dịch mới bùng phát, nhưng các chuyên gia cho rằng, điều đó là chưa đủ.

Đó là nguyên nhân chính phủ Chile chưa bao giờ nới lỏng hoàn toàn các biện pháp phòng dịch, khác với nhiều nước đã gỡ bỏ việc giãn cách xã hội sau khi ca bệnh giảm, dẫn tới số ca bệnh tăng trở lại. Tại Chile, việc đeo khẩu trang vẫn là bắt buộc, trong khi trường học và nơi công cộng vẫn phải thực hiện giãn cách xã hội. Biên giới chưa được mở lại hoàn toàn và vẫn còn nhiều hạn chế di chuyển.

Tiêm chủng cho trẻ em

Những yếu tố trên đã giúp Chile tạm thời "kìm chân" được chủng Delta lây lan. Tuy nhiên, Chile vẫn tỏ ra thận trọng trước nguy cơ ổ dịch mới có thể bùng phát. Họ bắt đầu hướng tới việc tiêm chủng cho nhóm trẻ em để tiếp tục duy trì thành công hiện tại trong việc kiểm soát dịch bệnh.

Chuyên gia Catterina Ferreccio thuộc Ủy ban Cố vấn Covid-19 của Chile, nhận định rằng, ở thời điểm này trẻ em rất dễ bị lây nhiễm Covid-19 vì không được bảo vệ. Bà cảnh báo nguy cơ nếu để Covid-19 lây lan mạnh, biến chủng mới có thể xuất hiện và tấn công vào các nhóm dễ tổn thương.

Bác sĩ nhi Lorena Tapia chỉ ra rằng, khoảng 52% số trẻ em ở độ tuổi đi học tại Chile bị thừa cân hoặc béo phì, yếu tố có thể làm gia tăng rủi ro bị mắc triệu chứng nặng hoặc thậm chí là tử vong. Ngoài ra, có nhiều trẻ gặp vấn đề về đường hô hấp.

"Đúng là hầu hết trẻ em có thể không bị ảnh hưởng nhiều bởi Covid-19 nếu chúng bị nhiễm bệnh. Nhưng có một số thì không và chúng ta có thể phòng tránh được điều này", bác sĩ Tapia cho hay.