JICA chú trọng hỗ trợ Việt Nam trong 4 trụ cột cải cách

Ngày 8/10, JICA Việt Nam đã tổ chức cuộc họp báo giữa kỳ tài khóa 2025. Tại sự kiện, ông Kobayashi Yosuke, Trưởng đại diện JICA Việt Nam đã chia sẻ về tình hình hiện tại, những thành tựu nổi bật của các dự án JICA thực hiện, cũng như định hướng hợp tác trong thời gian tới.

Từ tháng 10/2024 tới tháng 9/2025, Nhật Bản và Việt Nam đã triển khai hợp tác trong nhiều lĩnh vực. Về tài chính và đầu tư: 2 nước đang triển khai 15 dự án vốn vay ODA, 5 dự án mới trong chương trình tài trợ đầu tư cho khu vực tư nhân.

Về hợp tác kỹ thuật: 2 bên đang triển khai 33 dự án với tổng chi phí 32,4 triệu USD. Liên quan tới viện trợ không hoàn lại, có 5 dự án đang được triển khai với số vốn cam kết 17,2 triệu USD.

Chương trình do các doanh nghiệp tư nhân Nhật Bản đề xuất có 28 dự án đang triển khai (trong đó có 9 dự án mới). Trong khi đó, trong chương trình Đối tác Phát triển, có 18 dự án đang triển khai (trong đó có 3 dự án mới).

Một số dự án nổi bật mà JICA phối hợp cùng Việt Nam thực hiện trong thời gian qua có thể kể đến dự án đập SABO. Trong khuôn khổ dự án, tháng 4 năm nay, đập SABO đầu tiên tại Việt Nam đã được xây dựng tại tỉnh Sơn La.

Ngoài ra, JICA đã có chương trình hợp tác với các bệnh viện Việt Nam về chia sẻ kinh nghiệm liên quan tới chăm sóc sức khỏe người cao tuổi, điều dưỡng lão khoa nhằm đối phó nguy cơ dân số già hóa.

JICA hỗ trợ xây dựng cơ sở hạ tầng nhằm cải thiện đời sống của người dân địa phương thông qua các dự án viện trợ không hoàn lại. Một kết quả gần đây là việc khánh thành nhà máy xử lý nước thải Yên Xá, một trong những nhà máy xử lý nước thải lớn nhất Đông Nam Á.

Vào tháng 12 năm ngoái, tuyến metro số 1, tuyến tàu điện ngầm đầu tiên tại TPHCM, đã đi vào hoạt động, góp phần cải thiện đáng kể việc đi lại của người dân.

JICA đang trong giai đoạn hoàn thiện các thủ tục với phía Việt Nam để đánh giá khả năng triển khai dự án vốn vay ODA hỗ trợ xây dựng đường, thủy lợi, kè chống sạt lở tại một số tỉnh miền Bắc nhằm bảo vệ người dân trước tác động của biến đổi khí hậu.

4 trụ cột hợp tác

Ông Kobayashi khẳng định, JICA đặc biệt chú trọng đến 4 trụ cột cải cách mà Việt Nam đang hướng tới để trở thành quốc gia thu nhập cao vào năm 2045.

Thứ nhất, về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Trong lĩnh vực này, JICA sẽ tiếp tục hợp tác với Trường Đại học Việt - Nhật để thiết lập chương trình cử nhân ngành công nghệ kỹ thuật chip bán dẫn. JICA sẽ tiếp tục hỗ trợ xây dựng và củng cố hệ sinh thái đào tạo bán dẫn của Việt Nam.

Song song với bán dẫn, AI (trí tuệ nhân tạo) cũng là một trong những lĩnh vực nhận được nhiều sự chú ý. JICA chú trọng thúc đẩy AI thông qua hợp tác với Trung tâm Đổi mới Sáng tạo Quốc gia (NIC) và Đại học Bách khoa Hà Nội để hỗ trợ các startup và nghiên cứu về AI.

Việc ứng dụng khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo vào ứng phó biến đổi khí hậu cũng rất quan trọng và JICA sẽ tiếp tục phối hợp với các trường đại học, doanh nghiệp, viện nghiên cứu của Nhật Bản để hỗ trợ Việt Nam phát triển và ứng dụng công nghệ mới.

Thứ 2, về thúc đẩy hội nhập quốc tế, JICA đã đóng góp tích cực vào quá trình hội nhập của Việt Nam ở nhiều cấp độ và lĩnh vực, từ các đề xuất chính sách ở cấp vĩ mô tới các lĩnh vực cụ thể như nông sản an toàn, an toàn thực phẩm, phòng chống dịch bệnh, thuế và sở hữu trí tuệ.

Ngoài ra, về cơ sở hạ tầng - yếu tố không thể thiếu đối với hội nhập quốc tế - JICA đã hỗ trợ Việt Nam xây dựng sân bay, cảng biển, đường bộ, cầu, đường sắt và hệ thống thông quan, qua đó góp phần nâng cao tính kết nối đa tầng giữa Việt Nam và các quốc gia khác. JICA cam kết sẽ tiếp tục hỗ trợ thúc đẩy quá trình hội nhập quốc tế của Việt Nam.

Thứ 3, về xây dựng và thi hành pháp luật, trong hàng chục năm qua, JICA đã phối hợp với Bộ Tư pháp, Tòa án Tối cao, Hiệp hội Luật sư Nhật Bản và các trường đại học để hỗ trợ xây dựng nhiều văn bản pháp luật của Việt Nam. Dự án hiện tại sẽ hoàn thành vào tháng 12 năm nay, và JICA sẽ nghiên cứu khả năng triển khai các dự án hợp tác tiếp theo.

Một điểm nhấn gần đây trong cải cách thể chế tại Việt Nam là việc áp dụng mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Nhật Bản đã vận hành mô hình này trong nhiều năm nên JICA tin rằng Việt Nam có thể tham khảo những kinh nghiệm của Nhật Bản trong quá trình vận hành mô hình này.

Thứ 4, về phát triển kinh tế tư nhân, JICA có nhiều thành tựu từ những dự án hợp tác lâu năm đặt nền móng cho sự phát triển của Việt Nam.

JICA sẽ tiếp tục đóng góp ý kiến về chính sách, đồng thời thúc đẩy đào tạo nguồn nhân lực cho doanh nghiệp nhỏ và vừa, cải thiện khả năng tiếp cận tài chính, và phát triển các dự án hạ tầng tạo cơ hội phát triển.

Về các dự án cơ sở hạ tầng, JICA tập trung vào các dự án tận dụng được tối đa kinh nghiệm hợp tác và công nghệ của Nhật Bản, thúc đẩy chuyển giao công nghệ từ các công ty Nhật Bản sang các doanh nghiệp của Việt Nam.

Ông Kobayashi nhấn mạnh, thông qua hợp tác phát triển, JICA mong muốn tiếp tục thúc đẩy xây dựng các mối quan hệ để góp phần vào sự phát triển chung của Việt Nam và Nhật Bản, đồng thời tăng cường sự gắn kết giữa người dân hai nước.