Israel phát triển phiên bản không chiến của hệ thống laser "Tia sét"

Elbit Systems của Israel đang chế tạo phiên bản không chiến của hệ thống laser Iron Beam (Tia sắt) cho không quân nước này. Dù chưa tiết lộ chính xác loại máy bay, các nền tảng tiềm năng có thể bao gồm F-16, F-15 hoặc F-35.

Theo Aviation Week, Giám đốc điều hành Elbit Bezalel Machlis xác nhận về chương trình này trong cuộc họp công bố kết quả kinh doanh quý II/2025, đồng thời cho biết đã có sự quan tâm từ nhiều khách hàng quốc tế.

Elbit cung cấp hệ thống laser Iron Beam phiên bản mặt đất cho nhà thầu chính Rafael, đơn vị đã thông báo hồi tháng 5 rằng hệ thống này đã được sử dụng thành công để phá hủy các UAV đối phương.

Israel đã trở thành quốc gia đầu tiên trên thế giới dùng vũ khí laser để hạ máy bay không người lái (UAV) của đối phương trong thực chiến.

Đây không phải là nỗ lực đầu tiên nhằm tích hợp laser năng lượng cao lên máy bay. Một trong những dự án nổi tiếng nhất là YAL-1 của Boeing, dựa trên khung thân Boeing 747 cải tiến nhằm đánh chặn tên lửa đạn đạo trong giai đoạn phóng. Tuy nhiên, dự án bị hủy bỏ vì phi thực tiễn.

Một nỗ lực khác là lắp đặt laser trên AC-130J trong khuôn khổ chương trình AHEL, nhưng cũng bị dừng vì gặp trở ngại kỹ thuật. Tương tự, dự án SHiELD nhằm trang bị cho các tiêm kích như F-22 và F-35 cũng bị hủy trước khi tiến hành thử nghiệm dự kiến trên F-15E vào năm 2024.

Các hệ thống laser trên không hiện đại vẫn gặp nhiều thách thức: Tầm bắn hạn chế, nhu cầu công suất lớn, và phụ thuộc vào thời tiết cũng như điều kiện khí quyển. Hiện tại, phần lớn các hệ thống đang hoạt động vẫn là loại đặt trên mặt đất hoặc tàu chiến.

Nếu Elbit có thể vượt qua các rào cản này, tiêm kích trang bị laser có thể trở thành giải pháp hiệu quả để đối phó UAV, nhất là khi Iron Beam đã chứng minh khả năng đánh chặn UAV từ các bệ phóng mặt đất.

Đây cũng được xem là bước tiến quan trọng tiến gần hơn tới viễn cảnh chiến trường tương lai, nơi các đòn tấn công bằng tên lửa và UAV sẽ bị ngăn chặn bởi những tia laser có "băng đạn vô hạn". 

Iron Beam là loại vũ khí năng lượng định hướng sử dụng một chùm ánh sáng cường độ cao tập trung vào mục tiêu để tạo nhiệt, làm hư hại hoặc phá hủy mục tiêu. Quá trình này đòi hỏi độ chính xác tuyệt đối và nguồn năng lượng cực lớn.

Tổng Giám đốc Rafael, ông Yoav Tourgeman, tuyên bố rằng việc triển khai vũ khí laser trong thực chiến là bước ngoặt sẽ "thay đổi căn bản phương trình phòng thủ", nhờ khả năng đánh chặn nhanh, chính xác và tiết kiệm, vượt trội so với bất kỳ hệ thống nào hiện nay.

Tuy nhiên, vẫn còn nhiều thách thức kỹ thuật. Vũ khí laser đòi hỏi nguồn điện áp cao và hệ thống cảm biến cực kỳ chính xác, vốn có thể trở thành mục tiêu của các đòn tấn công. Ngoài ra, hiệu quả của laser bị hạn chế đáng kể trong điều kiện có nước, mây mù hoặc khói bụi, do hơi nước và hạt lơ lửng có thể làm tán xạ chùm tia, giảm sức công phá.

Dù vậy, việc Israel sử dụng thành công laser trong thực chiến đã mở ra một kỷ nguyên mới, hứa hẹn thay đổi cục diện của các cuộc chiến hiện đại.