EU nêu 3 lựa chọn hỗ trợ để chấm dứt xung đột Ukraine vào năm 2026

Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen hôm 17/11 đã gửi một bức thư tới các lãnh đạo EU đánh giá nhu cầu tài trợ của Ukraine cho giai đoạn 2026-2027, dựa trên giả định xung đột sẽ kết thúc vào năm 2026.

Bức thư được cho là đã kêu gọi các quốc gia trong khối đạt được thỏa thuận trước tháng 12 về một kế hoạch trang trải nhu cầu quân sự và tài chính của Ukraine trong 2 năm tới, ước tính ở mức 135,7 tỷ euro.

“Điểm then chốt hiện nay là nhanh chóng đạt được các cam kết rõ ràng nhằm cung cấp nguồn tài trợ cần thiết cho Ukraine, điều sẽ được thống nhất tại cuộc họp Hội đồng châu Âu vào tháng 12 tới. Rõ ràng là không có lựa chọn dễ dàng nào”, người đứng đầu Ủy ban châu Âu viết.

Bà Leyen lưu ý thêm: “Châu Âu không thể để bị tê liệt, hay do dự, hoặc đi tìm những giải pháp lý tưởng hay đơn giản vốn không tồn tại”.

Trong thư, bà Leyen nhấn mạnh nhu cầu tài trợ “đặc biệt cấp bách” của Ukraine trong năm 2026 và 2027 gồm: 83,4 tỷ euro cho việc tài trợ quân đội Ukraine và 55,2 tỷ euro để ổn định nền kinh tế và xóa bỏ thâm hụt ngân sách.

Đánh giá của bà Leyen dựa trên các dự báo từ Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) và chính quyền Ukraine và giả định rằng cuộc xung đột quy mô lớn của Nga sẽ kết thúc vào cuối năm 2026, dù điều này hoàn toàn không chắc chắn. Một lệnh ngừng bắn, vốn được xem là điều kiện tiên quyết cho một thỏa thuận hòa bình, vẫn còn xa vời.

Bức thư trình bày chi tiết 3 lựa chọn chính để hỗ trợ Ukraine.

Thứ nhất là 90 tỷ euro từ các khoản đóng góp song phương của các quốc gia thành viên. Viện trợ sẽ được cung cấp dưới dạng tài trợ không hoàn lại và sẽ được tính vào ngân sách quốc gia của quốc gia thành viên, bao gồm cả các khoản thanh toán lãi liên quan;

Thứ hai là 90 tỷ euro từ nợ chung. Lãi suất phải được trang trải bằng bảo lãnh quốc gia hoặc bằng ngân sách chung của khối. Việc sửa đổi luật ngân sách sẽ cần sự phê chuẩn chung của khối là nhiệm vụ khó khăn do Hungary phản đối việc tài trợ cho Ukraine.

Thứ ba là 140 tỷ euro dưới dạng “khoản vay bồi thường” dựa trên tài sản Nga bị đóng băng. Ukraine sẽ chỉ phải trả khoản vay sau khi Moscow đồng ý bồi thường thiệt hại.

Bà Leyen lưu ý, 2 lựa chọn đầu tiên sẽ làm tăng gánh nặng tài khóa, vì hỗ trợ tài chính sẽ đến từ khoản đóng góp tiền mặt trực tiếp của quốc gia thành viên hoặc từ nguồn vốn mới huy động trên thị trường.

Lựa chọn thứ ba, “khoản vay bồi thường”, sẽ tránh được kịch bản này. Thay vào đó, các khoản lợi nhuận còn lại tạo ra từ tài sản của ngân hàng trung ương Nga bị đóng băng (phần lớn được giữ tại Trung tâm Lưu ký Chứng khoán Euroclear đặt ở Bỉ) sẽ được sử dụng.

Đối mặt với những hậu quả pháp lý tiềm tàng, Bỉ là nước kiềm chế chính.

Quốc gia này yêu cầu có sự chắc chắn pháp lý tối đa và chia sẻ gánh nặng đầy đủ để bảo vệ trước các biện pháp trả đũa của Nga trong trường hợp Moscow khởi kiện.

Trong thư, bà Leyen thừa nhận các rủi ro và cảnh báo về “những tác động gián tiếp tiềm tàng”. Tuần trước, bà Leyen đã gặp Thủ tướng Bỉ Bart De Wever để thúc đẩy đàm phán, nhưng cho đến nay vẫn chưa đạt được tiến triển đáng kể.

Theo Politico, Ủy ban châu Âu đã đề xuất các bảo đảm đáng kể cho khoản vay 140 tỷ euro của Ukraine nhằm trấn an Bỉ rằng nước này sẽ không phải đơn độc gánh chịu bất kỳ hậu quả pháp lý hoặc tài chính nào từ việc sử dụng tài sản Nga được lưu giữ trên lãnh thổ Bỉ.