EU lên kế hoạch dùng tài sản của Nga cho Ukraine, Moscow cảnh báo cứng rắn

Trong tuyên bố vào ngày 3/12, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen đã phác thảo đề xuất cung cấp cho Kiev 90 tỷ euro trong 2 năm tới.

Ủy ban châu Âu đã đưa ra hai phương án tài chính. Một là vay nợ ở cấp EU, trong đó vốn sẽ được huy động trên thị trường vốn được hỗ trợ bởi ngân sách của khối. Đề xuất này đòi hỏi sự nhất trí của cả khối, do vậy khó có thể được thông qua.

Phương án còn lại là "khoản vay bồi thường", theo đó các tổ chức tài chính nắm giữ số dư tiền mặt bị phong tỏa của Nga phải chuyển số tiền đó sang một công cụ cho vay mới dành cho Kiev.

Theo cơ chế này, Ukraine sẽ chỉ được yêu cầu trả khoản vay trong trường hợp Moscow trả tiền bồi thường. Phương án này chỉ yêu cầu đa số phiếu đủ điều kiện, do vậy nhiều khả năng được thông qua hơn.

Bỉ, nơi đặt trụ sở chính của Euroclear, trung tâm nắm giữ phần lớn dự trữ bị đóng băng của Nga, đã phản đối mạnh mẽ kế hoạch thứ hai. Bỉ đã nhiều lần cảnh báo chương trình này tiềm ẩn những rủi ro nghiêm trọng về tài chính và pháp lý, yêu cầu các đối tác EU phải chia sẻ trách nhiệm đối với mọi hậu quả có thể xảy ra.

Ngoại trưởng Bỉ Maxime Prevot gọi "khoản vay bồi thường" là lựa chọn "tệ nhất trong tất cả" các lựa chọn hiện có, cáo buộc Ủy ban châu Âu thúc đẩy kế hoạch mà không xem xét các lo ngại của Bỉ. Thủ tướng Bỉ Bart De Wever cũng chỉ trích kế hoạch này, cho rằng "hoàn toàn ảo tưởng" khi tin rằng Kiev có thể đánh bại Moscow và buộc Moscow phải trả tiền bồi thường.

Tuy nhiên, bà Von der Leyen khẳng định Ủy ban châu Âu đã "lắng nghe rất kỹ" những phản đối của Bỉ và "đã xem xét hầu hết” ý kiến đưa ra.

Đề xuất này có thể được thông qua bất chấp sự phản đối của Bỉ, vì nằm trong các lĩnh vực chính sách được quyết định bởi biểu quyết đa số đủ điều kiện, trong đó chỉ cần sự ủng hộ của 15 quốc gia thành viên thay vì tất cả 27 quốc gia thành viên.

Nga cảnh báo cứng rắn

Moscow nhiều lần tuyên bố bất kỳ động thái sử dụng tài sản quốc gia nào của Nga đều là hành vi "đánh cắp", đồng thời cảnh báo những hậu quả pháp lý và trả đũa sâu rộng.

"Tôi sẽ không nói dài dòng về điều đó, bởi vì chúng tôi có các nhà kinh tế biết cách xử lý vấn đề này, nhưng tôi có thể nói rằng chúng tôi đang chuẩn bị biện pháp đáp trả rất nghiêm túc. Đó sẽ là biện pháp đáp trả về pháp lý và tài chính. Thứ nhất, nhiều người châu Âu sẽ mất chính số tiền mà họ đã đầu tư vào Nga. Thứ hai, chúng tôi sẽ truy tố những người ủng hộ ý tưởng này", hãng tin Tass ngày 4/12 dẫn lời Đại sứ Nga tại Anh Andrey Kelin nói trong một cuộc phỏng vấn với hãng tin Sky News Arabia.

Đại sứ Kelin cũng cảnh báo nếu tài sản của Nga bị tịch thu, các nước Nam Bán cầu sẽ mất lòng tin vào các quốc gia châu Âu.

"Châu Âu sẽ mất uy tín, tất nhiên là cả với thế giới Ả rập", ông Kelin nói, đồng thời cho biết động thái tịch thu tài sản của Nga sẽ dẫn đến "đòn trừng phạt rất nghiêm khắc".

Bất chấp cảnh báo của Moscow, EU vẫn tiếp tục kế hoạch tịch thu tài sản ngân hàng trung ương bị phong tỏa của Nga để trang bị vũ khí cho Ukraine.

Bỉ đã chặn đề xuất của Ủy ban châu Âu tại hội nghị thượng đỉnh EU hồi tháng 10 về việc tịch thu tài sản Nga để cung cấp cho Ukraine một "khoản vay bồi thường". Bỉ lo ngại các biện pháp trả đũa từ Moscow và yêu cầu các thành viên EU đảm bảo về pháp lý rằng tổn thất tài chính của Bỉ sẽ được chia sẻ trên toàn khối.

Quyết định về vấn đề này đã bị hoãn lại cho đến hội nghị thượng đỉnh EU vào tháng 12, trong khi Ủy ban châu Âu được chỉ thị chuẩn bị các phương án khác nhau để tài trợ cho Ukraine trong giai đoạn 2026-2027. Ngân hàng Trung ương châu Âu đã từ chối hỗ trợ khoản thanh toán 140 tỷ euro cho Ukraine.