Đông Nam Á vạch đường sống chung với Covid-19, tìm cách phục hồi kinh tế

Làn sóng đại dịch Covid-19 đã ảnh hưởng nghiêm trọng tới khu vực Đông Nam Á vào mùa hè này, chủ yếu do biến chủng Delta có khả năng lây nhiễm cao. Số ca nhiễm tăng đột biến vào tháng 7 và đạt đỉnh ở hầu hết các quốc gia vào tháng 8, theo CNN.

Giờ đây, các chính phủ như Indonesia hay Thái Lan đang tìm cách phục hồi nền kinh tế, đặc biệt là ngành du lịch, bằng cách mở lại biên giới và không gian công cộng. Nhưng các chuyên gia lo ngại rằng, tỷ lệ tiêm vắc xin vẫn còn thấp có thể dẫn đến rủi ro.

Ông Yanzhong Huang, thành viên cấp cao về y tế toàn cầu tại tổ chức tư vấn của Hội đồng Quan hệ Đối ngoại có trụ sở tại Mỹ, đã cảnh báo về nguy cơ hệ thống chăm sóc sức khỏe ở các nước Đông Nam Á có thể nhanh chóng bị quá tải. 

Không có nhiều lựa chọn khác

Tuy nhiên, đối với nhiều nhà lãnh đạo và phần lớn người dân trong khu vực, dường như không có nhiều lựa chọn khác. Nguồn cung vắc xin vẫn ở mức thấp và càng trầm trọng hơn do sự chậm trễ lặp đi lặp lại và tình trạng thiếu hụt toàn cầu.

Chờ đợi nhu cầu vắc xin toàn cầu giảm và nguồn cung mở rộng cũng không thực sự là một lựa chọn. Trong khi đó, mọi người mất cơ hội làm việc và phải ở trong nhà nhiều ngày, các gia đình rơi vào cảnh khó khăn.

CNN dẫn lời ông Abhishek Rimal, điều phối viên y tế khẩn cấp khu vực tại Liên đoàn Chữ thập đỏ Quốc tế, cho biết: "Hàng triệu người đang phải vật lộn để sống sót hàng ngày. Một lực lượng lao động khổng lồ ở châu Á sống phụ thuộc vào tiền lương hàng ngày, và họ đang bị ảnh hưởng vì suy thoái kinh tế do Covid-19".

Theo Jean Garito, một nhà điều hành trường học lặn ở thiên đường du lịch Phuket của Thái Lan, các doanh nghiệp vừa và nhỏ đang khao khát được mở cửa trở lại bởi vì ông không chắc ngành du lịch từng hái ra tiền của đất nước có thể tồn tại được bao lâu nữa.

"Nếu các chính phủ thực sự không thể đền bù thiệt hại cho các doanh nghiệp trong ngắn hạn và dài hạn thì đúng là nếu không mở cửa trở lại hoàn toàn, tất cả chúng ta đều chết", ông Garito cảnh báo.

Từ tháng 6 đến tháng 8, nhiều quốc gia Đông Nam Á đã công bố lệnh phong tỏa nghiêm ngặt nhằm kiểm soát làn sóng Covid-19. Và khi đỉnh điểm dịch qua đi, dù tỷ lệ tiêm chủng ở một số nơi vẫn còn thấp nhưng một số nước đang dần mở cửa trở lại.

Thái Lan, nơi có khoảng 21% dân số đã được tiêm đầy đủ, có kế hoạch mở cửa trở lại thủ đô Bangkok và các điểm đến lớn khác cho du khách nước ngoài vào tháng 11, với hy vọng sẽ vực dậy ngành du lịch đang phát triển của nước này, vốn chiếm hơn 11% GDP vào năm 2019, theo Reuters.

Indonesia, quốc gia đã tiêm chủng cho hơn 16% dân số, cũng đã nới lỏng các hạn chế, cho phép các không gian công cộng hoạt động trở lại trong khi các nhà máy cũng hoạt động hết công suất. Du khách nước ngoài có thể đến một số nơi nhất định, trong đó có cả đảo Bali, vào tháng 10 tới.

Malaysia, một trong những quốc gia có tỷ lệ tiêm chủng cao nhất trong khu vực với hơn 56% dân số được tiêm đầy đủ, đã mở cửa trở lại Langkawi, một cụm gồm 99 hòn đảo và là điểm đến nghỉ lễ hàng đầu, cho khách du lịch trong nước vào tuần trước. Một số tiểu bang cũng đã bắt đầu nới lỏng các hạn chế đối với những người đã tiêm, bao gồm cho phép ăn uống tại nhà hàng và đi lại giữa các tiểu bang.

Trong số các quốc gia Đông Nam Á, Singapore đã "cởi mở" trong việc thay đổi chính sách "Không Covid". Và mặc dù một số quốc gia khác đã không đưa ra bất kỳ thông báo chính thức nào, việc mở cửa trở lại nhanh chóng lần này cho thấy các chính phủ đã cân nhắc tính đến bền vững lâu dài của chiến lược này.

Vẫn phải rất cảnh giác

Theo một cách nào đó, việc các nước Đông Nam Á nhanh chóng mở cửa lại đã phản ánh cách tiếp cận "sống chung với Covid-19" giống tại các nước phương Tây như Anh và các vùng của Mỹ, nơi cuộc sống hàng ngày về cơ bản đã trở lại bình thường.

Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo, tỷ lệ tiêm chủng thấp ở một số nước trong khu vực như Philippines, Indonesia và Thái Lan sẽ khiến việc mở cửa trở lại gặp nhiều rủi ro hơn so với phương Tây.

Ở Đông Nam Á, tỷ lệ ca nhiễm mới được phát hiện qua xét nghiệm vẫn ở mức cao đáng lo ngại. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến cáo các quốc gia nên duy trì tỷ lệ này ở mức 5% hoặc thấp hơn trong ít nhất 2 tuần trước khi mở cửa trở lại. Nhưng ở nhiều nước Đông Nam Á, con số đó là 20-30%, ông Rimal cho biết.

WHO khuyến cáo các chính phủ chỉ mở cửa trở lại nếu đã kiểm soát được làn sóng lây nhiễm và hệ thống y tế đủ khả năng phát hiện, xét nghiệm, cách ly và điều trị các ca bệnh. Việc mở cửa trở lại mà không đáp ứng được các tiêu chuẩn này, điều đó có nghĩa là "chúng ta có thể sẽ phải chứng kiến làn sóng Covid-19 tăng đột biến", ông Rimal nhấn mạnh.

Khi đại dịch kéo dài, mọi người cũng đều mệt mỏi. Vì vậy, không chỉ là vấn đề kinh tế, các chính phủ cũng phải đối mặt với áp lực từ phía người dân để mở cửa trở lại. Điều này đặt các nhà khoa học, nhà hoạch định chính sách và các nhà lãnh đạo châu Á vào tình trạng "tiến thoái lưỡng nan".

"Chúng tôi biết vắc xin là câu trả lời chính, nhưng chúng tôi không được tiếp cận với vắc xin, trong khi phải chứng kiến mọi người đau khổ và đối mặt với mất việc làm", ông Rimal nói thêm,

Đó là lý do các tổ chức nhân đạo như Hội Chữ thập đỏ đang kêu gọi các nhà lãnh đạo toàn cầu cung cấp nhiều vắc xin hơn cho các quốc gia có thu nhập thấp và bị ảnh hưởng nặng nề ở Nam và Đông Nam Á, ông Rimal nói.

Ngoài ra, nếu muốn dần mở cửa trở lại và sống chung với Covid-19, các nước cần tăng cường tất cả biện pháp khác trong ứng phó với đại dịch như các biện pháp y tế công cộng, xét nghiệm và truy vết.