Điện Kremlin lên tiếng khi Ukraine đề xuất trưng cầu dân ý về lãnh thổ

Đáp lại đề xuất của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky về việc tổ chức một cuộc “trưng cầu dân ý” về “các vấn đề lãnh thổ”, Trợ lý chính sách đối ngoại Điện Kremlin Yury Ushakov hôm nay 12/12 nhấn mạnh toàn bộ vùng Donbass là lãnh thổ của Nga theo Hiến pháp Nga.

“Donbass là của Nga. Toàn bộ. Hiến pháp quy định điều đó”, ông Ushakov nói.

Trợ lý chính sách đối ngoại Điện Kremlin khẳng định Donbass sớm muộn cũng sẽ nằm dưới sự kiểm soát hoàn toàn của Nga.

“Sớm muộn gì cũng vậy. Nếu không phải thông qua đàm phán, thì bằng biện pháp quân sự, vùng lãnh thổ này (Donbass) sẽ hoàn toàn nằm dưới sự kiểm soát của Nga. Mọi vấn đề khác sẽ phụ thuộc vào điều này”, ông Ushakov nói thêm.

Theo ông Ushakov, một thỏa thuận ngừng bắn ở Donbass chỉ có thể đạt được sau khi quân đội Ukraine rút lui.

“Về những gì sẽ xảy ra sau đó, theo tôi, chúng ta có thể bàn bạc về điều này. Có thể sẽ không có quân đội nào hiện diện trực tiếp ở đó, cả Nga lẫn Ukraine. Nhưng sẽ có Lực lượng Vệ binh Quốc gia Nga, sẽ có cảnh sát của Nga, sẽ có tất cả những gì cần thiết để duy trì trật tự và tổ chức cuộc sống”, ông Ushakov cho biết thêm.

Ông Ushakov cho rằng, mục tiêu của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tại các cuộc đàm phán ở châu Âu là đưa những đề xuất không thể chấp nhận được đối với Nga vào các văn kiện của Mỹ về giải quyết hòa bình tình hình ở Ukraine.

"Tất nhiên, ít nhất họ tìm cách đưa một số điều khoản và đề xuất không thể chấp nhận được đối với chúng tôi vào các văn kiện mà Mỹ đang chuẩn bị", ông Ushakov nói với các phóng viên khi được hỏi liệu Tổng thống Zelensky đang cố gắng cản trở tiến trình hòa bình hay không.

Theo trợ lý Điện Kremlin, Mỹ đang làm việc với phía Ukraine và các đại diện hàng đầu của một số quốc gia châu Âu về các văn kiện.

Ông cho rằng những vấn đề mà Mỹ đang thảo luận với Ukraine và các nước châu Âu sớm muộn cũng sẽ được thảo luận với Nga.

Ông Ushakov cũng cho biết ông không loại trừ khả năng Tổng thống Zelensky coi cuộc bầu cử ở Ukraine là cơ hội để tìm kiếm một “lệnh ngừng bắn tạm thời”.

Tổng thống Zelensky hôm 11/12 xác nhận Ukraine đã chuyển cho Mỹ kế hoạch hòa bình cập nhật, sau khi tham vấn các đối tác châu Âu.

Dù vậy, tranh luận về lãnh thổ vẫn là một trong những vấn đề gây tranh cãi nhất trong các cuộc đàm phán giữa Nga và Ukraine do Mỹ làm trung gian. Ông Zelensky cho biết còn quá sớm để biết “các tài liệu cuối cùng sẽ như thế nào”.

Theo ông Zelensky, Nga muốn “kiểm soát toàn bộ vùng Donbass”, gồm tỉnh Donetsk và Lugansk, điều mà Ukraine "không thể chấp nhận". Ông tuyên bố bất kỳ giải pháp lãnh thổ nào nhằm chấm dứt cuộc chiến cũng phải do người dân Ukraine quyết định, thông qua bầu cử hoặc trưng cầu dân ý.

Tổng thống Zelensky cho biết Mỹ đã đề nghị Ukraine rút quân khỏi các vùng lãnh thổ mà Kiev còn kiểm soát ở Donbass để thiết lập "vùng kinh tế tự do" tại khu vực này. Phía Nga gọi đây là vùng "phi quân sự" và lực lượng Nga sẽ không tiến vào đó.

Moscow đã yêu cầu Ukraine rút lực lượng khỏi vùng Donbass ở miền Đông, bao gồm các phần còn lại của tỉnh Donetsk và Lugansk mà Ukraine vẫn còn kiểm soát. Nga đã tuyên bố sáp nhập Donetsk và Lugansk vào năm 2022 sau các cuộc trưng cầu dân ý.

Donbass là vùng lịch sử ở miền Đông Ukraine. Donbass nổi tiếng là trung tâm công nghiệp và khai thác than của Ukraine, đồng thời cũng có những vùng nông nghiệp rộng lớn bao quanh các khu đô thị công nghiệp. Hai tỉnh Donetsk và Lugansk từ lâu là đầu tàu kinh tế, dựa vào ngành khai khoáng, luyện kim và sản xuất máy móc.

Theo các nhà phân tích, một trong những lý do khiến Nga muốn kiểm soát hoàn toàn Donbass có thể là yếu tố quân sự, trong bối cảnh Nga đã kiểm soát khoảng 19% lãnh thổ Ukraine.

Nga kiểm soát gần như toàn bộ tỉnh Lugansk, trong khi Ukraine vẫn giữ vững khoảng 6.600km² ở Donetsk, bao gồm các thành phố trọng yếu như Pokrovsk, Sloviansk và Kramatorsk.

Theo Economist, vùng Donbass có “vành đai pháo đài”, chuỗi thành phố kiên cố dài khoảng 50km từ Sloviansk đến Kostiantynivka. Mạng lưới công sự, chiến hào, bãi mìn và rào chống tăng này được củng cố liên tục từ năm 2014, đặc biệt sau khi Bakhmut thất thủ năm 2023.