Điểm khác biệt trong lần chính phủ Mỹ đóng cửa một phần lần này

Việc chính phủ đóng cửa một phần không phải là hiện tượng hiếm gặp. Trong lịch sử Mỹ, đã có khoảng 20 lần chính phủ phải ngừng hoạt động một phần, chủ yếu xuất phát từ mâu thuẫn chính trị. 

Năm tài chính Mỹ bắt đầu từ 1/10 và kết thúc vào 30/9 năm sau. Ngân sách liên bang năm nay dự kiến khoảng 7.000 tỷ USD, trong đó chỉ có 25% là các khoản chi cần được Quốc hội phê duyệt hàng năm.

Nguyên nhân bế tắc hiện nay nằm ở vấn đề chăm sóc sức khỏe, khi Đảng Dân chủ muốn được tăng chi tiêu, còn Đảng Cộng hòa đề xuất cắt giảm chi phí một cách “hợp lý”.

Hai bên vẫn tỏ ra kiên quyết với lập trường của phía mình. Lãnh đạo phe đa số Thượng viện John Thune cảnh báo rằng tình trạng đóng cửa có thể kéo dài sang tuần tới.

Điểm khác biệt

Theo CNBC, khác với nhiều lần trước, trong đợt đóng cửa một phần này, chính phủ liên bang không chỉ cho nhân viên nghỉ việc tạm thời mà còn tính đến việc sa thải những vị trí bị xem là “không thiết yếu”.

Tuần trước, Văn phòng Quản lý và Ngân sách đã yêu cầu các cơ quan xem xét cắt giảm nhân sự khi thực hiện cho nghỉ việc tạm thời.

Điều đó đồng nghĩa chỉ các nhân viên thiết yếu và những chương trình phù hợp với ưu tiên của Tổng thống mới được đảm bảo. 

Dù chưa công bố chi tiết, nhiều khả năng các lĩnh vực như hải quan, an ninh biên giới, lực lượng trấn áp bạo loạn sẽ được giữ nguyên ngân sách, trong khi những cơ quan như Bộ Giáo dục có thể đối mặt nguy cơ cắt giảm.

Khoảng 800.000 nhân viên liên bang có nguy cơ bị ảnh hưởng, nhưng so với 160 triệu lao động trên toàn nước Mỹ, con số này cũng không quá đáng kể.

Hãng Ernst & Young dự báo mỗi tuần chính phủ đóng cửa sẽ gây thiệt hại khoảng 7 tỷ USD cho nền kinh tế Mỹ. Bên cạnh đó, đóng cửa một phần cũng đồng nghĩa với việc nhiều bộ, ngành và chương trình liên bang phải tạm ngừng hoặc hạn chế hoạt động, tác động trực tiếp đến hàng triệu người dân trong nhiều lĩnh vực đời sống.

Về quân đội, trợ cấp cho cựu chiến binh và hoạt động quân sự vẫn được duy trì, nhưng lương của quân nhân và nhân viên dân sự sẽ bị trì hoãn. Quân nhân tại ngũ và lực lượng dự bị tiếp tục thực hiện các nhiệm vụ thiết yếu, như ứng phó thảm họa hoặc đảm bảo an ninh quốc gia. Một số thành viên Vệ binh Quốc gia có thể được cho nghỉ phép nếu không thực hiện nhiệm vụ quan trọng.

Về an sinh xã hội và y tế, trợ cấp An sinh Xã hội tiếp tục chi trả, nhưng việc thiếu hụt nhân sự có thể làm chậm trễ quá trình xử lý hồ sơ mới. Các hoạt động thiết yếu như ứng phó đại dịch, cúm, bão và nghiên cứu lâm sàng vẫn được duy trì, nhưng hợp đồng nghiên cứu và tài trợ bên ngoài sẽ bị tạm dừng. 

Về giáo dục, Bộ Giáo dục tiếp tục giải ngân hỗ trợ tài chính cho gần 10 triệu sinh viên thông qua các khoản trợ cấp Pell và vay trực tiếp của liên bang tại 5.400 trường học. Tuy nhiên, khoảng 95% nhân viên không trực tiếp liên quan đến hỗ trợ sinh viên sẽ được cho nghỉ tạm thời, đồng thời các hoạt động cấp vốn mới sẽ bị tạm dừng.

Về du lịch và hàng không, dịch vụ kiểm soát không lưu duy trì hoạt động với hơn 13.000 nhân viên, nhưng họ không được trả lương cho đến khi ngân sách được cấp lại. Các dịch vụ thiết yếu khác như chứng nhận, giám sát máy bay thương mại, kiểm tra động cơ và an toàn không lưu vẫn hoạt động hạn chế. 

Tố Uyên