Dấu hiệu "lạ" tại căn cứ hải quân của Campuchia

Theo Sáng kiến Minh bạch Hàng hải châu Á (AMTI) thuộc Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (CSIS) tại Mỹ, hình ảnh vệ tinh cho thấy 2 tòa nhà mới đã được xây dựng nhanh chóng tại căn cứ hải quân Ream của Campuchia, ngay phía bắc của khu vực có các cơ sở do Mỹ tài trợ và bị chính phủ Campuchia phá bỏ năm ngoái.

Các tòa nhà mới dường như được hoàn thành chỉ vài ngày trước khi Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ Wendy Sherman đến thủ đô Phnom Penh của Campuchia trong khuôn khổ chuyến công du cấp cao đầu tiên của chính quyền Tổng thống Joe Biden tới khu vực.

Các tòa nhà dài khoảng 35 m và rộng khoảng 6 m. Các hình ảnh chụp lại cho thấy việc giải phóng mặt bằng bắt đầu được thực hiện vào khoảng sau ngày 17/4, sau đó việc xây dựng bắt đầu vào đầu tháng 5 và các tòa nhà mới được hoàn thành trước ngày 21/5.

Tháng 10/2020, Đô đốc cấp cao của Hải quân Hoàng gia Campuchia, Vann Bunlieng, cho biết công tác chuẩn bị đang được tiến hành ở căn cứ Ream để phục vụ dự án nâng cấp do Trung Quốc tài trợ. Theo AMTI, dường như hai tòa nhà mới là một phần của dự án nâng cấp này và dự án sẽ bao gồm một cảng mới được nạo vét cùng một cơ sở sửa chữa tàu.

Các quan chức Campuchia cho biết việc phá hủy cơ sở do Mỹ tài trợ vào năm ngoái không liên quan đến bất kỳ kế hoạch xây dựng nào do Trung Quốc tài trợ. Campuchia nói rằng các cơ sở mới của Mỹ sẽ chuyển đến một nơi có vị trí phù hợp hơn ở cách đó khoảng hơn 30 km. Tuy nhiên, các hình ảnh vệ tinh gần đây cho thấy 3 tòa nhà mới đang mọc lên tại địa điểm được cho là dành cho dự án của Mỹ, nhưng tốc độ thi công chậm hơn nhiều so với 2 tòa nhà mới trong dự án của Trung Quốc.

Những lo ngại liên quan tới căn cứ hari quân Ream rất có thể sẽ nằm trong số các vấn đề mà Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ Wendy Sherman nêu ra khi tới thăm Phnom Penh.

Tháng 7/2019, Wall Street Journal dẫn nguồn tin cho biết Campuchia và Trung Quốc đã ký một thỏa thuận bí mật cho phép Trung Quốc tiếp cận căn cứ Ream để đổi lại việc xây dựng cơ sở hạ tầng mới tại căn cứ này. Giới chức Mỹ từng tiếp cận bản thảo sơ bộ của thỏa thuận trên cho biết, thỏa thuận cho phép binh lính, vũ khí và tàu Trung Quốc sử dụng căn cứ trên trong 30 năm và tự động gia hạn 10 năm một lần.

Năm 2019, Lầu Năm Góc từng đề nghị Campuchia lý giải việc từ chối đề nghị của Washington về việc hỗ trợ sửa chữa căn cứ Ream, dù trước đó Campuchia đã đề nghị Mỹ giúp đỡ. Washington cho rằng quyết định của Campuchia có thể liên quan tới kế hoạch cho phép Trung Quốc triển khai quân đội tới đây.

Các quan chức Campuchia phủ nhận việc nước này có thỏa thuận riêng với Trung Quốc, thậm chí Thủ tướng Hun Sen gọi đây là "tin tức bịa đặt tồi tệ nhất chống lại Campuchia". Ông Hun Sen nhấn mạnh rằng hiến pháp Campuchia cấm đặt các căn cứ quân sự nước ngoài tại nước này.

Trong tuyên bố hôm 20/5, Thủ tướng Hun Sen một lần nữa bác tin Campuchia cho phép Trung Quốc sử dụng một cảng của nước này cho mục đích quân sự, cũng như cho phép Trung Quốc triển khai khí tài quân sự trên lãnh thổ Campuchia. Ông nói rằng bất kỳ quốc gia nào cũng được hoan nghênh gửi tàu đến Campuchia nhằm mục đích viện trợ phát triển.

Trung Quốc là nước cung cấp viện trợ phát triển hàng đầu cho Campuchia, giúp đầu tư hàng tỷ USD cho các dự án cơ sở hạ tầng tại quốc gia Đông Nam Á. Thủ tướng Hun Sen gần đây tuyên bố rằng: "Không dựa vào Trung Quốc thì tôi sẽ dựa vào ai? Nếu không nhờ Trung Quốc thì tôi nhờ ai?".