CON GÁI NUÔI NGƯỜI VIỆT CỦA GIA ĐÌNH CHỦ TỊCH PHẪU THUẬT NỤ CƯỜI 

Khi đến Việt Nam trong chuyến đi "phá băng" năm 1988, Bill & Kathy Magee, các sáng lập viên của tổ chức Phẫu thuật Nụ cười (Operation Smile), không ngờ rằng gia đình đón một thành viên người Việt 20 năm sau.

"Gia đình tôi may mắn có một thành viên là người Việt. Cô bé đã mang đến một sự đa dạng đẹp đẽ và độc đáo tới gia đình chúng tôi ngày từ ngày đầu", ông Bill Magee nói với giọng trìu mến về cô cháu gái người Việt Olivia, năm nay 13 tuổi, trong đại gia đình ông.

Olivia là một sợi dây gắn kết đặc biệt của mối quan hệ Việt - Mỹ mà ông Bill là một trong những người góp phần hàn gắn những năm "băng giá" sau cuộc chiến tranh với những mất mát khủng khiếp ở cả hai phía. Và ông cũng chứng kiến suốt chiều dài lịch sử của hành trình hai nước phát triển từ cựu thù trở thành đối tác chặt chẽ ngày nay.

Một cuộc họp lớp của những người bạn cũ đã đưa bác sĩ phẫu thuật chỉnh hình Bill Magee và người vợ Kathy Magee, một cựu y tá và nhân viên y tế xã hội, đến Việt Nam lần đầu tiên vào năm 1988.

"Năm 1987, tôi tham gia một buổi họp lớp trung học kỷ niệm 25 năm tốt nghiệp. Khi đó, tôi có cuộc trò chuyện dài với một người bạn là cựu chiến binh Chiến tranh Việt Nam. Ông ấy đã tích cực tham gia vào các vấn đề cựu chiến binh và nhận thấy rằng giữa hai nước không có sự kết nối chính thức nào nhiều năm hậu cuộc chiến", ông Bill nhớ lại cuộc trò chuyện với người bạn từ thời trung học - cựu binh Mỹ John Connor.

Khi biết Bill và vợ điều hành tổ chức Phẫu thuật Nụ cười chuyên hỗ trợ y tế cho các trẻ em kém may mắn tại Mỹ và nhiều quốc gia khác, John đã đặt câu hỏi về việc liệu có thể đưa hoạt động y tế nhân đạo này tới Việt Nam. "Bạn nói vì trẻ em là mối quan tâm chung và cho phép hai nước có thể kết nối theo cách bớt cay đắng hơn so với trước đây", Bill kể lại lời John. Cả hai đều rất lạc quan về ý tưởng này.

Ông Bill cho hay, do John quen biết Tướng John W. Vessey, Chủ tịch hội đồng tham mưu trưởng liên quân Mỹ dưới thời Tổng thống Ronald Reagan vào thời điểm đó, nên việc thúc đẩy kế hoạch của họ tiến triển thuận lợi.

"Kết quả là chúng tôi đã đến Việt Nam vào mùa hè năm 1988. Tôi nhận visa thông qua Đại sứ quán Việt Nam tại Bangkok (Thái Lan) và đến thành phố Hồ Chí Minh, sau đó là Hà Nội", Bill nói.

Vượt nửa vòng trái đất xa xôi, Bill đến Việt Nam trong chuyến đi chỉ kéo dài vài ngày nhưng ông nói đó là một hành trình tuyệt vời. "Chúng tôi đã có những trải nghiệm hoàn toàn mới mẻ, và nhận thấy sự cởi mở của người dân Việt Nam", Bill nói.

Đi cùng Bill, John trong chuyến đi năm 1988 còn có con trai thứ 3 của gia đình Magee, Todd, khi đó 17 tuổi. Todd đã có trải nghiệm thực tế tại Việt Nam và tròn 20 năm đó, khi có gia đình riêng, anh và vợ đã quyết định nhận một bé gái người Việt làm con nuôi khi cô bé mới 3 ngày tuổi.

Ông Bill dùng từ ngữ trìu mến nhất để miêu tả về cô cháu gái năm nay 13 tuổi, gọi Olivia là "món quà tuyệt vời" dành cho gia đình. "Tôi tin rằng chuyến đi năm đó đã tạo tiền đề để Todd và vợ nhận nuôi Olivia nhiều năm sau. Gia đình chúng tôi có thể không tuyệt vời như vậy nếu thiếu cô bé", Bill chia sẻ.

Mang nụ cười trọn vẹn cho những trẻ em kém may mắn

Ông Bill Magee cùng người vợ Kathy Magee đã sáng lập tổ chức Phẫu thuật Nụ cười (Operation Smile - OS) tại Mỹ vào năm 1982 và hiện vẫn là giám đốc điều hành của tổ chức này.

Là tổ chức nhân đạo phi lợi nhuận hoạt động trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe cộng đồng, OS tập trung vào việc thực hiện phẫu thuật miễn phí cho các trẻ em bị dị tật hở môi, hàm ếch và các dị tật vùng hàm mặt khác tại các nước đang phát triển. Đây là một trong những tổ chức lâu năm nhất và có mạng lưới tình nguyện viên lớn nhất với mục tiêu cải thiện sức khỏe đời sống của trẻ em thông qua các dịch vụ y tế miễn phí, an toàn và hiệu quả.

Bắt đầu hoạt động tại Việt Nam từ năm 1989, Phẫu thuật Nụ cười đã đóng vai trò là cầu nối hiệu quả giữa Việt Nam và Mỹ, trong bối cảnh Việt Nam khi đó bị bao vây cấm vận, việc trao đổi giữa Việt - Mỹ qua kênh chính thức vô cùng khó khăn. Các hoạt động của Phẫu thuật Nụ cười thời điểm đó được coi là những bước đi đầu tiên tiến tới hàn gắn và chính thức bình thường hóa quan hệ song phương Việt - Mỹ vào năm 1995.

Nhớ lại chuyến công tác năm 1988, ông Bill cho biết ngay khi tới Việt Nam, đoàn của ông đã có cuộc gặp với các quan chức hàng đầu trong lĩnh vực phẫu thuật chỉnh hình. Các cuộc trao đổi rất thực chất và cởi mở đã cho phép OS lên kế hoạch cho một sứ mệnh tại Hà Nội ngay vào năm sau đó. "Quan hệ giữa hai nước bắt đầu cởi mở hơn, như những gì chúng ta đã thấy suốt 30 năm qua", ông nói.

Bà Kathy không tham gia cùng chồng trong chuyến đi 1988 nhưng đã nhiều lần thăm Việt Nam sau đó. Bà cho rằng, chuyến thăm đầu tiên đóng vai trò như khai thông tình trạng đóng băng quan hệ giữa hai nước vào thời điểm đó.

"Sau một cuộc chiến dài, hai bên đã xích lại gần nhau. Chuyến đi đã góp phần đưa đến kết quả này và tôi luôn vui mừng vì điều đó", bà Kathy nói.

Tháng 2/1989, nhóm gồm 38 tình nguyện viên Mỹ, trong đó có 7 cựu binh từng tham chiến tại Việt Nam đã đến Việt Nam và bắt đầu hành trình 30 năm thực hiện sứ mệnh khám và phẫu thuật miễn phí cho các trẻ em kém may mắn. Phẫu thuật Nụ Cười cũng là một trong những tổ chức phi lợi nhuận đầu tiên có mặt tại Việt Nam sau cuộc chiến tranh tàn khốc như là biểu tượng của hy vọng và sự hàn gắn giữa hai quốc gia.

Kể từ năm 1989, OS đã mang tới dịch vụ khám và điều trị miễn phí cho hơn 62.000 trẻ em Việt Nam, đem lại cuộc sống mới cho các em với nhiều hy vọng và tốt đẹp. Tổ chức cũng tiến hành đào tạo hàng ngàn chuyên viên y tế trong nước nhằm nâng cao năng lực và cải thiện hệ thống y tế.

Ngoài chương trình y tế như phẫu thuật hàm mặt, khe hở môi và hàm ếch, phẫu thuật sọ mặt, phẫu thuật sẹo bỏng và điều trị nha khoa, OS còn phối hợp trực tiếp với Bộ Y tế Việt Nam giúp đào tạo nhân lực cho đội ngũ y tế các địa phương; trao đổi sinh viên, tình nguyện viên và thành lập các trung tâm điều trị đa chức năng.

Vợ chồng Bill và Kathy đã có nhiều chuyến thăm Việt Nam trong suốt những năm qua và dành nhiều tình cảm đặc biệt cho đất nước này, dù tổ chức của họ cũng hoạt động tại nhiều quốc gia khác trên khắp thế giới.

Chứng kiến một Việt Nam ngày càng phát triển về kinh tế và mối quan hệ giữa hai nước cũng tiến lên một cách phi thường, Bill nói ông có niềm vui chung và vui riêng. "Rõ ràng về mặt quan hệ song phương, chúng tôi ở một đất nước hàn gắn với Việt Nam. Nhưng về khía cạnh riêng tư, chúng tôi có một thắng lợi rất lớn trong câu chuyện này, đó là cô cháu gái người Việt trở thành thành viên của gia đình", ông chia sẻ.

Sau các chuyến đi tới nhiều quốc gia trên thế giới để giúp phẫu thuật cho các trẻ em kém may mắn về hình thể, Bill nói ông rất vui khi có cơ hội chia sẻ những câu chuyện của mình với thế giới để cho thấy những cách thức mọi người có thể chia sẻ với nhau nhằm tạo nên môi trường tốt đẹp hơn và cùng hướng tới một thế giới hòa bình, nhân văn hơn.