Chuyên gia: Trung Quốc "phải sẵn sàng" cho chiến tranh trên bán đảo Triều Tiên

Trung Quốc sẽ làm gì nếu chiến tranh xảy ra?

Trong bài viết đăng tải trên tạp chí Diễn đàn Đông Á hồi đầu tháng này, Giáo sư về quan hệ quốc tế tại Đại học Bắc Kinh, ông Jia Qingguo, đã hối thúc chính phủ Trung Quốc lên kế hoạch thảo luận với Mỹ và Hàn Quốc trong trường hợp xảy ra xung đột trên bán đảo Triều Tiên.

Theo Giáo sư Jia Qingguo, có 4 vấn đề cần phải giải quyết vào lúc này. Đầu tiên là kho vũ khí hạt nhân của Triều Tiên, tiếp đó là dòng người tị nạn có thể tràn vào Trung Quốc trong trường hợp xảy ra xung đột, thứ 3 là khôi phục lại trật tự xã hội và cuối cùng là những thỏa hiệp chính trị hậu xung đột trên bán đảo Triều Tiên.

Giáo sư Jia viết rằng: "Tới nay, Trung Quốc không thích ý tưởng về việc xảy ra xung đột trên bán đảo Triều Tiên do lo ngại có thể làm phật lòng hoặc xáo trộn tình hình ở quốc gia láng giềng. Tuy nhiên, dựa trên những động thái trong thời gian qua, Bắc Kinh có thể không còn lựa chọn nào khác ngoài việc bắt đầu thảo luận với Washington và Seoul. Trong bối cảnh chiến tranh có thể xảy ra, Trung Quốc cần phải có sự chuẩn bị trước".

Cũng theo ông Jia, trong trường hợp chính phủ của nhà lãnh đạo Kim Jong-un sụp đổ, có thể là do một cuộc tấn công phủ đầu do liên quân mà Mỹ đứng đầu tiến hành, Trung Quốc hoặc Mỹ cần phải sẵn sàng có các biện pháp kiểm soát kho vũ khí hạt nhân của Triều Tiên nhằm hạn chế nguy cơ phổ biến loại vũ khí nguy hiểm này. Ngoài ra, một vùng an toàn có thể được thành lập ở vùng đông bắc Trung Quốc nhằm hỗ trợ người tị nạn Triều Tiên và Bắc Kinh cần phải đàm phán với Washington về khả năng triển khai kế hoạch thống nhất hai miền Triều Tiên.

Trong khi đó, một chuyên gia khác về Triều Tiên tại Đại học Cát Lâm của Trung Quốc, ông Sun Xingjie, cũng đồng tình với ý kiến trên về việc Bắc Kinh cần chuẩn bị cho phương án xảy ra xung đột trên bán đảo Triều Tiên. Ông nói: "Trung Quốc cần có các phương án chuẩn bị ở khu vực biên giới để đề phòng khả năng dòng người tị nạn tràn sang hoặc các phương án kiểm soát kho vũ khí hạt nhân của Triều Tiên".

Tuy nhiên, ông Sun Xingjie cũng cho rằng, dựa vào năng lực quân sự của Triều Tiên lúc này, khó có khả năng xảy ra một cuộc xung đột trực tiếp trên bán đảo Triều Tiên.

Trong những tháng qua, Trung Quốc đã gửi đi các thông điệp cho thấy việc họ "mất bình tĩnh" với quốc gia láng giềng, mới nhất là quyết định cấm của Bắc Kinh nhằm cấm nhập khẩu vải sợi từ Triều Tiên và đưa ra quy định chặt chẽ hơn về việc xuất khẩu dầu từ năm tới. Tuy vậy, theo nhà nghiên cứu Cheng Xiaohe - người đang nghiên cứu về quan hệ quốc tế tại Đại học Nhân dân, Trung Quốc sẽ không sẵn sàng thảo luận với Mỹ về một kế hoạch dự phòng cho tới khi nào Bắc Kinh dám áp đặt lệnh trừng phạt mạnh tay, cụ thể là cấm toàn bộ hoạt động xuất khẩu dầu và khí đốt sang quốc gia láng giềng.

Ông Cheng cho rằng việc Trung Quốc ngưng hoàn toàn việc cung cấp khí đốt hoặc dầu mỏ sang Triều Tiên có thể dẫn tới một cuộc khủng hoảng kinh tế và nhân đạo ở quốc gia Đông Bắc Á này, hoặc buộc Bình Nhưỡng có động thái "đáp trả". Do vậy, dù lệnh trừng phạt có như thế nào, Trung Quốc cũng cần phải tính tới các lợi ích của riêng mình. Ông Cheng nhận định: "Trung Quốc cần hành động nhanh để giảm thiểu tối đa ảnh hưởng tới lợi ích và có thể thu về được kết quả lớn nhất trong thỏa thuận sau xung đột trên bán đảo Triều Tiên".

Trung Quốc bắt đầu chuẩn bị?

Tờ SCMP cho rằng có các dấu hiệu cho thấy Trung Quốc đang chuẩn bị cho trường hợp xảy ra xung đột trên bán đảo Triều Tiên. Báo này trích bài viết của Tân Hoa Xã mới đây cho biết Phó Chủ tịch Quân ủy Trung ương Hứa Kỳ Lượng mới đây đã tới thị sát các đơn vị thuộc Ban Chỉ huy chiến khu miền Bắc - đơn vị cấp Bộ Tư lệnh Tác chiến vùng và có nhiệm vụ triển khai chỉ huy tác chiến liên hợp các chiến dịch ở khu vực biên giới Trung - Triều.

Nhà nghiên cứu Cheng cho rằng, trong trường hợp cuộc xung đột trên bán đảo Triều Tiên kết thúc, các lợi ích cơ bản của Trung Quốc cần phải tập trung vào vấn đề kiểm soát vũ khí hạt nhân trong khu vực và bảo đảm rằng các lực lượng Mỹ sẽ không vượt qua vĩ tuyến 38 trên bán đảo Triều Tiên. Ngoài ra, Trung Quốc cũng cần cân nhắc thỏa thuận về biên giới, khoản thanh toán nợ của Bình Nhưỡng cũng như bảo vệ cổ phần thương mại của Trung Quốc ở Triều Tiên.

Nhà nghiên cứu Cheng nói: "Quân đội Trung Quốc cần triển khai nhanh các chiến dịch để bảo đảm các cơ sở và vị trí chiến lược ở Triều Tiên, ngăn chặn một cuộc khủng hoảng về người tị nạn và phổ biến vũ khí hạt nhân. Bên cạnh đó, ngành ngoại giao Trung Quốc cũng cần chuẩn bị để tiến tới có một thỏa thuận hợp lý sau xung đột"

Chuyên gia Lu Chao của Học viện Khoa học Xã hội Liêu Ninh nhận định rằng dòng người Triều Tiên đổ sang biên giới sẽ là mối quan tâm lớn nhất của Trung Quốc và các nước láng giềng, nhưng ông nhận định rằng còn quá sớm để thảo luận về vấn đề này.

“Điều kiện tiên quyết để thực hiện kế hoạch này là sự sụp đổ của chế độ Triều Tiên hiện tại. Tuy nhiên, cho tới lúc này vẫn chưa hề có dấu hiệu việc đó sẽ xảy ra”, ông Lu nhận định.

Ngọc Anh

Theo SCMP