1. Dòng sự kiện:
  2. Iran phóng UAV, tên lửa vào Israel
  3. Chiến sự Nga - Ukraine
  4. Bầu cử tổng thống Mỹ 2024

Chiến dịch tổng tấn công của Ukraine: Bước thăm dò nghiệt ngã!

Lê Ngọc Thống

(Dân trí) - Thế giới đang tập trung chú ý vào việc Ukraine đang "lao về mọi hướng" trong đó có 3 mặt trận chính là Kherson, Zaporozhya và Kharkov để tìm ra lỗ hổng phòng ngự yếu nhất của Nga.

Chiến dịch tổng tấn công của Ukraine: Bước thăm dò nghiệt ngã! - 1

Đơn vị pháo binh Ukraine khai hỏa pháo 2S7-Pion gần một tiền tuyến ở tỉnh Kharkiv thuộc miền đông vào ngày 26.8/2022 (Ảnh: AFP).

Một khi phát hiện được lỗ hổng của Nga, Ukraine sẽ sử dụng lực lượng dự bị chiến lược 2 quân đoàn tinh nhuệ do NATO huấn luyện và trang bị toàn vũ khí hiện đại tấn công dữ đội.

Chiến dịch tổng tấn công mùa Xuân của Ukraine bắt đầu chưa?

Ngày 4/6, một hoạt động quân sự quy mô lớn của quân đội Ukraine (AFU) đã nổ ra trên toàn tuyến mặt trận từ Nam Donetsk đến Tây Kherson. AFU huy động hàng chục lữ đoàn cùng với nhiều xe tăng, thiết giáp tham gia tấn công.

Bộ quốc phòng Nga cho rằng Ukraine đã mở chiến dịch tổng tấn công mùa Xuân như Kiev từng tuyên bố lâu nay. Tuy nhiên, Oleksiy Danilov, Thư ký Hội đồng Quốc phòng và An ninh Quốc gia Ukraine, bác bỏ tuyên bố của Nga cho rằng cuộc phản công đã bắt đầu.

"Tất cả điều này là không đúng sự thật. Khi tất cả những điều này bắt đầu, quân đội của chúng tôi sẽ quyết định, lúc đó mọi người sẽ biết về điều đó, họ sẽ thấy điều đó".

Tại sao Kiev lại che giấu, phủ nhận, khi mà thực tế cho thấy đã có một hoạt động quân sự lớn xảy ra trên toàn tuyến?

Quả thật chiến dịch quân sự này của Kiev có ý nghĩa chính trị rất quan trọng vì kết quả của nó sẽ quyết định nhiều thứ.

Một chiến dịch thành công sẽ trấn an các đồng minh phương Tây của Ukraine và có thể làm giảm sự ủng hộ của người dân Nga đối với cuộc chiến, ngay cả khi nó không gây ra sự sụp đổ của lực lượng vũ trang Nga hoặc chiếm lại tất cả các lãnh thổ.

Nếu cuộc tấn công giành lại được phần đất đáng kể và khẳng định quyền kiểm soát các điểm chiến lược quan trọng, nó sẽ cải thiện đáng kể vị thế của Ukraine trên bàn đàm phán. Nó cũng có thể giúp đặt ra câu hỏi trong tâm trí của các quốc gia cho đến nay vẫn đứng bên lề, chẳng hạn như Ấn Độ và Trung Quốc.

Nhưng chiến dịch thất bại hoặc không thành công, sẽ gây ra những hệ quả nghiêm trọng với chính quyền Kiev. Dường như việc họ chưa hoặc không tuyên bố về chiến dịch tổng tấn công mùa Xuân là để dành đường lui cho mình.

Chiến dịch tổng tấn công của Ukraine: Bước thăm dò nghiệt ngã! - 2

Xe tăng Ukraine nã pháo (Ảnh: Reuters).

Một chiến dịch quân sự gượng ép!

Nói là gượng ép vì nó bị áp lực bởi yếu tố chính trị. Động cơ chính trị yêu cầu phải tấn công, nếu Quân đội Ukraine không thực hiện thì "sự đầu tư của phương tây vào dự án Ukraine" bị lung lay thậm chí bị cắt.

Điều gì xảy ra khi phương tây ngưng viện trợ cho Ukraine? Người đứng đầu chính sách đối ngoại EU, Josep Borrell nói tại Hội nghị Sangri-La vừa qua: "Tôi biết cách kết thúc cuộc chiến Ukraine, nó khá dễ, chúng tôi chỉ ngừng viện trợ cho Ukraine thì chiến tranh sẽ kết thúc trong vài tuần". Có lẽ ông ấy ám chỉ rằng Ukraine bị Nga đánh bại ngay và luôn nếu bị cắt viện trợ.

Chính vì thế, khi một chiến dịch quân sự mà chuẩn bị chưa đầy đủ về lực lượng, về vũ khí đạn dược, trang bị kỹ thuật - hậu cần; khi mà chưa có được phương án, kế hoạch tác chiến tối ưu thì ở góc nhìn quân sự, không một cơ quan tham mưu - tác chiến nào triển khai thực hiện chiến dịch.

Hơn ai hết, Bộ Tổng tham mưu quân đội Ukraine hiểu rõ bản thân và nguyên tắc này, cho nên, đó là lý do mà họ cứ kéo dài thời hạn tấn công từ mùa Xuân cho đến mùa Hè.

Mở chiến dịch quân sự là liều mạng, phi nguyên tắc quân sự

Để hiểu được điều này, chúng ta phân tích kỹ cục diện chiến trường.

Thứ nhất: Hoạt động của quân Nga. Bộ Tổng tham mưu quân đội Nga đã bày mưu, lập kế để chống Liên quân Ukraine - NATO phản công.

Rút lui chiến lược để triển khai thế phòng ngự chủ động

Có thể nói, từ tháng 9/2022, quân Nga đã rút lui hay như truyền thông phương tây đã miêu tả là "tháo chạy" khỏi Kharkov, Izyum và đặc biệt là Kherson.

Đến bây giờ khi đập thủy điện Kakhovka bị phá vỡ, khiến 10% lãnh thổ do Ukraine quản lý và 90% do Nga quản lý đã bị ngập lụt thì chúng ta mới thấy dường như quyết định rút lui khỏi Kherson của tướng Surovikin là cực kỳ chuẩn xác.

Nếu chần chừ thì rất có thể hơn 30.000 binh sĩ và phương tiện của Quân đội Nga sẽ không còn đường rút, bì bõm trong nước và bị quân Ukraine nhấn chìm.

Nga rút quân để xây dựng tuyến phòng ngự nhiều tầng, nhiều lớp liên hoàn, kiên cố và bố trí lực lượng thiện chiến tại 2 khu vực Kherson và Zaporozhya. Dưới góc nhìn quân sự, có thể nói với cách bố trí, sử dụng binh lực như vậy thì rất khó để xuyên thủng. Rõ ràng là Nga muốn "đóng băng" hướng Kherson và Zaporozhya.

Chọn "sân chơi" và áp đặt lối chơi

Khi Kherson và Zaporozhya bị "đóng băng" thì Quân đội Ukraine sẽ buộc phải mở đòn tấn công ở vùng Donbass. Mặt trận Donbass là nơi Nga chọn và "điều động" quân của đối phương đến để chiến đấu. Thế chủ động lúc này do Nga quyết định.

Tại sao Nga chọn chiến đấu với Ukraine - NATO ở đó thì ai cũng biết, nó gần lãnh thổ Nga, hậu cần - kỹ thuật phục vụ cho quân Nga thuận lợi, hỗ trợ tác chiến cho lực lượng mặt đất kịp thời. Tại đây, Nga chọn phương thức tác chiến là phòng ngự chủ động, chấp nhận chờ đợi đòn tấn công của đối phương.

Lối chơi của quân Nga là vẫn tổ chức, triển khai các "cối xay thịt". Nếu Quân đội Ukraine vẫn lựa chọn "cắn mồi"? Điều này cũng chẳng khiến nhiều chuyên gia quân sự ngạc nhiên vì  thực tế, Kiev có cách nào khác nữa đâu.

Thứ hai: Hoạt động quân sự của Quân đội Ukraine vội vàng, bị động?

Như chúng ta đã biết, nguyên tắc trở thành chân lý trong các chiến dịch quân sự lớn khi tấn công và phòng ngự dựa trên cơ sở "đơn vị sức mạnh" ngang nhau thì bên công phải có lực lượng gấp 3 - 5 lần bên thủ.

Thế nhưng, Nga có hỏa lực vượt trội bao gồm cả không quân, pháo binh đang giữ thế phòng ngự, trong khi lực lượng tấn công của Ukraine không có địa lợi ở điểm xuất phát tấn công, bầu trời khu vực tác chiến bị đối phương khống chế thì rất khó khăn để giành thắng lợi nếu như không muốn nói là tự sát.

Nói như vậy không có nghĩa là Quân đội Ukraine chỉ biết "ngồi nhìn" lãnh thổ bị kiểm soát mà không dám tấn công giành lại. AFU phải hành động, tuy nhiên cần có sự chuẩn bị về lực lượng như quân số, vũ khí trang bị và hậu cần - kỹ thuật đảm bảo cho chiến dịch.

Thế nhưng, AFU chiến đấu ở mặt trận phía Đông quá xa với nguồn cung cấp từ hậu phương phía Tây, vũ khí thiếu hụt; đặc biệt, tên lửa - không quân Nga luôn luôn tấn công hủy diệt các kho đạn dược, hậu cần kỹ thuật của đối phương ở tiền tuyến, nơi xuất phát tấn công trong khi phòng không Ukraine bất lực.

Không quân Nga phóng bom lượn ở khoảng cách từ 40-70 km thì tuyến xuất phát tấn công của AFU phải ít nhất cách hàng phòng ngự của quân Nga là 40 km. Không cần là một nhà quân sự tài giỏi, bất cứ sỹ quan tác chiến nào cũng biết hậu quả.

Thực tế chiến sự

Từ ngày 4/6 đến nay, sau nhiều ngày tấn công liên tiếp, các mũi đột kích của Quân đội Ukraine đều bị bẻ gẫy và thiệt hại nặng trước sức kháng cự quyết liệt của quân Nga.

Bộ Tổng tham mưu Quân đội Ukraine vẫn chưa tìm được lỗ hổng trong tuyến phòng ngự của quân Nga nên họ chưa công bố mở màn chiến dịch chăng?

Vụ đập thủy điện Kakhovka bị phá vỡ đã gây chấn động mạnh cho thế giới nhưng ẩn chứa sau sự kiện này là rất nhiều điều đáng nói. Ở góc nhìn quân sự, chúng ta sẽ cập đến vấn đề này trong các bài tiếp sau.