Châu Âu "nín thở" trước kịch bản Mỹ rút bớt quân đồn trú

Sau khi làm cho Tổng thống Mỹ Donald Trump hài lòng bằng cam kết tăng chi tiêu quốc phòng lên 5% GDP tại hội nghị thượng đỉnh NATO, châu Âu giờ đây đang nín thở chờ quyết định then chốt từ ông chủ Nhà Trắng về tương lai của lực lượng Mỹ tại lục địa này, AFP đưa tin.

Washington đang tiến hành một cuộc rà soát quy mô toàn cầu về việc triển khai quân sự, dự kiến sẽ được công bố trong vài tháng tới, và giới quan sát dự đoán rằng việc này sẽ dẫn tới cắt giảm hiện diện quân sự tại châu Âu.

Viễn cảnh đó đang làm các đồng minh Mỹ lo lắng, đặc biệt trong bối cảnh phương Tây ngày càng lo ngại về mối đe dọa từ Nga, dù Moscow nhiều lần bác bỏ những nghi vấn rằng họ có thể sẽ tấn công vào một thành viên NATO.

Tuy nhiên, theo giới quan sát, Mỹ đang đưa ra những tín hiệu tích cực rằng châu Âu sẽ không bị bỏ rơi.

“Chúng tôi đã nhất trí rằng sẽ không có điều bất ngờ nào và không có khoảng trống nào trong khuôn khổ chiến lược tại châu Âu”, Đại sứ Mỹ tại NATO Matthew Whitaker nói, đồng thời cho biết ông kỳ vọng bản rà soát sẽ được công bố vào “cuối mùa hè hoặc đầu mùa thu”.

“Tôi trao đổi hàng ngày với các đồng minh về tiến trình này”, ông nói thêm.

Mặc dù nhiều chính quyền Mỹ trước đây cũng đã cân nhắc việc thu hẹp hiện diện quân sự ở châu Âu để tập trung vào khu vực chiến lược khác, ông Trump lại nhấn mạnh hơn rằng lục địa này nên tự đảm đương quốc phòng của chính mình.

“Có mọi lý do để tin rằng Mỹ sẽ rút quân khỏi châu Âu. Câu hỏi không còn là liệu điều đó có xảy ra không, mà là sẽ nhanh đến mức nào”, Marta Mucznik thuộc Tổ chức Khủng hoảng Quốc tế (International Crisis Group) nhận định.

Khi ông Trump trở lại Nhà Trắng vào tháng 1, nhiều người lo ngại liên minh tồn tại hơn bảy thập kỷ này có nguy cơ sụp đổ.

Nhưng hiện tại, bầu không khí trong giới ngoại giao NATO đã tích cực hơn nhiều so với giai đoạn lo lắng ban đầu.

“Không khí khá lạc quan, còn nhiều đồn đoán, nhưng những tín hiệu ban đầu khá tích cực”, một nhà ngoại giao cấp cao châu Âu nói với AFP.

Lầu Năm Góc cho biết hiện có gần 85.000 binh sĩ Mỹ đồn trú tại châu Âu, con số này dao động từ 75.000 đến 105.000 kể từ khi Nga mở chiến dịch quân sự ở Ukraine vào năm 2022.

“Tôi nghĩ việc Mỹ rút một phần lực lượng là điều không thể tránh khỏi. Nhưng tôi không cho rằng đây sẽ là một sự thay đổi mang tính đột phá. Tôi nghĩ quá trình sẽ diễn ra từ từ, và sẽ có tham vấn", một nhà ngoại giao châu Âu nói với AFP.

Mục tiêu rút quân đầu tiên của ông Trump có thể sẽ là lực lượng tăng cường được chính quyền tiền nhiệm Joe Biden triển khai sau khi xung đột Nga - Ukraine nổ ra.

Các quan chức cho rằng việc rút bớt 20.000 binh sĩ tăng viện này sẽ không ảnh hưởng quá nhiều tới năng lực răn đe của NATO. Tuy nhiên, sẽ là động thái báo động nếu ông Trump tìm cách cắt giảm sâu hơn về quân số hoặc đóng cửa các căn cứ chiến lược.

Vấn đề không chỉ nằm ở số lượng binh sĩ mà Mỹ còn cung cấp các năng lực như phòng không, tên lửa tầm xa và giám sát vệ tinh mà các đồng minh khó có thể thay thế trong ngắn hạn.

“Các khoản đầu tư quốc phòng mà châu Âu cam kết tại hội nghị The Hague, Hà Lan có thể phải mất nhiều năm mới mang lại năng lực thực sự. Vì vậy, thời điểm thực hiện việc rút quân thực sự rất quan trọng", Ian Lesser thuộc tổ chức German Marshall Fund nhận định.

Ý định rút bớt khỏi châu Âu của Washington có thể sẽ bị kiềm chế bởi việc ông Trump hiện có lập trường cứng rắn hơn với Nga, nhưng nếu nó xảy ra nó có thể gây bất lợi cho châu Âu. 

“Gửi đi tín hiệu về giảm hiện diện an ninh của Mỹ ở châu Âu vào lúc này có vẻ là một thời điểm rất bất lợi”, ông Lesser nói.

Dù các nhà ngoại giao châu Âu hiện cảm thấy lạc quan hơn về đợt rà soát lực lượng, họ thừa nhận không thể chắc chắn điều gì với ông Trump, một chính trị gia có tính cách và chiến lược khó đoán.