Canada lên tiếng sau khi trả tự do cho giám đốc tài chính Huawei

Phát biểu với đài truyền hình CBC ngày 26/9, hai ngày sau khi Giám đốc tài chính Huawei Mạnh Vãn Chu được trả tự do, Ngoại trưởng Canada Marc Garneau cho biết, nước này sẽ "thận trọng" trong việc bình thường hóa quan hệ với Bắc Kinh.

Ông Garneau cho hay, chính phủ Canada đang theo đuổi cách tiếp cận 4 điểm với Trung Quốc gồm "cùng tồn tại", "cạnh tranh", "hợp tác" và "thách thức". Ông nhấn mạnh, Canada sẽ cạnh tranh với Trung Quốc trong hàng loạt vấn đề như thương mại, hợp tác về biến đổi khí hậu, mặt khác, thách thức trong vấn đề về người Duy Ngô Nhĩ, Tây Tạng, Hong Kong như trước kia.

Những bình luận trên được đưa ra không lâu sau khi Giám đốc tài chính Huawei Mạnh Vãn Chu được trả tự do, trở lại Trung Quốc theo thỏa thuận hoãn truy tố đạt được với Bộ Tư pháp Mỹ.

Bà Mạnh đã lên một máy bay do chính phủ Trung Quốc thuê để từ Vancouver (Canada) trở về Thâm Quyến (Trung Quốc) chiều 24/9 sau hơn 1.000 ngày bị giữ lại Canada. Bà Mạnh bị giới chức Canada bắt giữ hôm 1/12/2018 theo đề nghị của Mỹ.

Trong thời gian gần 3 năm đó, bà Mạnh được tại ngoại tại nhà riêng ở Vancouver và theo đuổi cuộc chiến pháp lý chống lại lệnh dẫn độ sang Mỹ đối mặt với cáo buộc gian dối thông tin khiến ngân hàng HSBC có nguy cơ vi phạm lệnh trừng phạt thương mại của Washington.

Vụ việc đã khiến mối quan hệ giữa Trung Quốc với Mỹ và Canada căng thẳng. Không lâu sau khi bà Mạnh bị bắt giữ, giới chức Trung Quốc cũng bắt giữ hai công dân Canada là Michael Kovrig và Michael Spavor.

Trung Quốc nhiều lần phủ nhận mối liên hệ giữa vụ việc của bà Mạnh với việc bắt giữ hai công dân Canada. Tuy vậy, Ngoại trưởng Canada Garneau cho rằng, việc Bắc Kinh trả tự do cho hai công dân này ngay sau khi bà Mạnh được trả tự do cho thấy điều ngược lại. Ông cũng nhấn mạnh: "Không có con đường dẫn đến mối quan hệ với Trung Quốc một khi Michael Kovrig và Michael Spavor còn bị giam giữ".

Trong một diễn biến liên quan, Đại sứ Canada tại Mỹ Kirsten Hillman bác bỏ thông tin cho rằng, Mỹ đã đưa ra điều kiện cho Trung Quốc trả tự do cho hai công dân Canada, đổi lại Washington sẽ hoãn truy tố bà Mạnh. Nhà ngoại giao này khẳng định, đây là hai quy trình hoàn toàn biệt lập.

Việc Mỹ hoãn truy tố, Canada trả tự do cho bà Mạnh Vãn Chu, đổi lại Trung Quốc trả tự do cho hai công dân Canada làm dấy lên kỳ vọng rằng diễn biến mới này có thể gỡ nút thắt trong mối quan hệ giữa 3 nước, đặc biệt là Mỹ và Trung Quốc. Tuy vậy, nhiều chuyên gia cho rằng, mối quan hệ này vẫn còn nhiều sóng gió bởi các công tố viên Mỹ tuyên bố rõ sẽ tiếp tục theo đuổi các vụ kiện nhằm vào Huawei.

"Trả tự do cho bà Mạnh sẽ không giúp hạ nhiệt quan hệ Mỹ - Trung Quốc, tình hình thậm chí có thể căng thẳng hơn, khi Trung Quốc tuyên bố rằng họ đã thắng trong một vụ truy tố oan sai", Robert Daly, Giám đốc Viện Kissinger tại Trung tâm Wilson về Trung Quốc và Mỹ, nhận định.