Bầu cử sơ bộ khai màn mùa bầu cử Mỹ

Quy trình bầu cử tổng thống Mỹ được chia thành hai giai đoạn. Giai đoạn đầu tiên là bỏ phiếu cho những ứng viên được đề cử hoặc tự ứng cử của mỗi đảng ở vòng sơ bộ. Giai đoạn này sẽ diễn ra vào những ngày khác nhau tại mỗi bang. Tiếp sau đó là giai đoạn tổng tuyển cử, sẽ diễn ra vào Ngày Bầu cử, đồng thời tại khắp nước Mỹ.

Để chọn ra ứng viên sáng giá nhất đại diện cho đảng mình, mỗi đảng sẽ tiến hành bầu cử sơ bộ, hoặc họp kín chọn người ra ứng cử tại từng bang và vùng lãnh thổ. Một số bang sẽ chỉ tổ chức bầu cử sơ bộ, số khác chỉ tổ chức họp kín, nhưng cũng có một số bang sử dụng cả hai hình thức chọn ứng viên này.

Thường các cuộc bầu cử sơ bộ và họp kín sẽ diễn ra trong khoảng từ tháng 1 đến tháng 6, trước khi tổng tuyển cử diễn ra vào tháng 11.

Bầu cử sơ bộ và họp kín

Điểm khác nhau cơ bản giữa hình thức bầu cử sơ bộ và họp kín đó là đơn vị đứng ra tổ chức. Trong khi các cuộc bầu cử sơ bộ do chính quyền bang hoặc địa phương tiến hành, các cuộc họp kín là những sự kiện trực tiếp do bản thân các đảng chính trị đó tiến hành.

Chính quyền các bang sẽ cấp ngân sách và điều hành các cuộc bầu cử sơ bộ tương tự như những gì họ làm với cuộc tổng tuyển cử. Cử tri sẽ đến nơi bỏ phiếu, đưa ra lựa chọn và ra về.

Tại một cuộc họp kín, những cá nhân nào được ủng hộ trong nội bộ đảng đó sẽ được xem như đại biểu tiềm năng. Sau một cuộc thảo luận, tranh luận toàn diện, một cuộc bỏ phiếu không chính thức sẽ diễn ra, để xác định cá nhân nào sẽ là gương mặt đại diện cho địa phương tại kỳ đại hội đảng toàn quốc.

Bầu cử sơ bộ và họp kín lại được phân chia thành nhiều dạng khác nhau. Có 4 dạng chính đó là: mở, đóng, mở một phần và đóng một phần. Mỗi bang sẽ tự quyết định thực hiện theo hình thức nào.

Bầu cử sơ bộ và họp kín dạng mở sẽ cho phép mọi cử tri đã đăng ký đi bầu cử, bất kể họ ủng hộ đảng nào, bỏ phiếu trong bất kỳ cuộc đua nào. Một số bang chọn hình thức này sẽ in chỉ một lá phiếu duy nhất, và cử tri sẽ chọn trên lá phiếu những đại biểu nào họ muốn thấy tham gia chạy đua vào Nhà Trắng.

Ngược lại, bầu cử sơ bộ và họp kín dạng đóng sẽ yêu cầu các cử tri phải đăng ký trước họ sẽ bầu cho đảng nào, Dân chủ hay Cộng hòa, và sau đó mới được quyền lựa chọn trong số các đại biểu của một trong hai đảng trên.

Đối với bầu cử sơ bộ mở một phần, mọi cử tri đã đăng ký đi bầu cử sẽ được quyền bỏ phiếu trong mọi cuộc chạy đua của bất kỳ đảng nào. Tuy nhiên khi họ đến gặp quan chức bầu cử để nhận phiếu bầu, họ chỉ được yêu cầu chọn phiếu của một đảng cụ thể, Dân chủ hoặc Cộng hòa.

Bầu cử sơ bộ đóng một phần có những quy định tương tự như bầu cử sơ bộ dạng đóng, nhưng vẫn cho phép cử tri không là thành viên bất kỳ đảng chính trị nào tham gia bỏ phiếu.

Trận mở màn Iowa

Cuộc bầu cử sơ bộ đầu tiên trong mùa bầu cử tại Mỹ đã diễn ra tại bang Iowa. Tại đây, những người Dân chủ và Cộng hòa gặp gỡ với thành viên đảng của mình trong tối thứ Hai (ngày 1/2), để chọn ra ứng viên tranh cử tổng thống, chọn đại biểu dự đại hội toàn quốc và thảo luận các cương lĩnh của đảng mình.

Những cuộc họp này diễn ra tại nhiều địa điểm, gồm trường học, nhà hàng, nhà thờ, các tòa nhà công cộng, thậm chí cả tại nhà riêng. Có tổng cộng 1681 khu vực như vậy tại Iowa, trong đó các thành viên đảng Cộng hòa gặp tại gần 700 địa điểm họp kín, trong khi đảng Dân chủ nhóm họp tại gần 1100 điểm.

Mọi thành viên đã đăng ký của mỗi đảng đều có thể tham gia các cuộc họp kín, với yêu cầu nghiêm ngặt về giờ giấc. Mọi thành viên đến muộn đều không được vào. Đảng Dân chủ năm nay còn thử nghiệm họp kín trực tuyến cho những cư dân Iowa nhưng tạm thời đang không có mặt ở bang này, bao gồm cả các quân nhân.

Điểm khác biệt lớn nhất trong cách bầu cử sơ bộ của hai đảng Dân chủ và Cộng hòa tại Iowa đó là những người Cộng hòa bỏ phiếu kín để chọn ra ứng viên, trong khi người Dân chủ trực tiếp biểu quyết thể hiện sự ủng hộ với một ứng viên nào đó.

Một ứng viên đảng Dân chủ cần ít nhất 15% số phiếu ủng hộ của cử tri có mặt tại địa điểm đó để có thể tiếp tục cuộc đua. Nếu không, họ sẽ được thuyết phục liên minh hoặc gia nhập nhóm của một ứng viên khác.

Quy mô của mỗi “nhóm hậu thuẫn” như vậy sẽ quyết định họ được cử bao nhiêu đại biểu tới đại hội đảng cấp địa phương, diễn ra trong tháng 3. Những đại biểu đó, sẽ chọn ra trong nhóm của mình những gương mặt đại diện tham dự đại hội đảng toàn quốc của đảng Dân chủ.

Trong khi đó, toàn bộ phiếu bầu của đảng Cộng hòa sẽ được chuyển về trụ sở của đảng này tại mỗi bang, để xác định ai là đại biểu tham dự đại hội toàn quốc.

Đại hội đảng toàn quốc của mỗi đảng sẽ là nơi chọn ra những ứng viên sáng giá nhất, cho cuộc đua vào Nhà Trắng.

Thanh Tùng

Tổng hợp