Armenia nói có thể rời liên minh quân sự do Nga dẫn đầu

Thủ tướng Nikol Pashinyan phát biểu trước quốc hội Armenia hôm 12/6 rằng Armenia có thể sẽ rời CSTO trong tương lai.

Armenia là một trong những thành viên sáng lập của CSTO và là một phần của liên minh quân sự từ năm 1992. Tuy nhiên, mối quan hệ giữa Yerevan và khối đã trở nên xấu đi trong năm qua, khi Armenia cáo buộc CSTO không ngăn cản nước láng giềng Azerbaijan giành lại quyền kiểm soát vùng Nagorno-Karabakh (Azerbaijan hiện gọi là Vùng kinh tế Karabakh) thông qua biện pháp quân sự.

Tháng 9/2023, Azerbaijan đã giành lại được quyền kiểm soát vùng đất mà cộng đồng quốc tế công nhận là lãnh thổ của họ. Tới tháng 2/2024, ông Pashinyan nói Armenia tạm đình chỉ việc tham gia CSTO, cho rằng "trong trường hợp của Yerevan, hiệp ước đã không được áp dụng".

Trong phần hỏi đáp ở quốc hội hôm 12/6, Thủ tướng Pashinyan cáo buộc một số thành viên của CSTO cùng với Azerbaijan "âm mưu gây chiến" chống lại Armenia, nhưng không đưa ra bằng chứng hay cái tên nào cụ thể.

Khi một nghị sĩ hỏi rằng liệu Armenia có rời CSTO hay không, ông Pashinyan nói: "Chúng ta sẽ rời đi".

Ông lưu ý, thời điểm Armenia rời CSTO chưa được quyết định. "Chúng tôi sẽ quyết định khi nào rời đi", ông nói.

Ông không muốn đưa ra thông báo sớm về vấn đề này và khẳng định rằng Yerevan "sẽ không quay trở lại" với tư cách thành viên CSTO đầy đủ và "không còn cách nào khác" ngoài việc rút khỏi liên minh.

Bộ trưởng Ngoại giao Armenia Ararat Mirzoyan sau đó đã giải thích rõ hơn về ý của ông Pashinyan. Ông Mirzoyan nói rằng Thủ tướng Armenia chưa đề cập tới về việc bắt đầu quá trình rút khỏi CSTO mà chỉ nói rằng điều đó có thể xảy ra trong tương lai.

Quan hệ giữa Nga và đồng minh truyền thống Armenia đã trở nên căng thẳng trong thời gian qua.

Armenia tỏ ra không hài lòng với Nga vì cho rằng Moscow chưa có các động thái đủ mạnh mẽ hỗ trợ đồng minh CSTO trong cuộc xung đột với Azerbaijan ở Vùng kinh tế Karabakh. Đây là khu vực được cộng đồng quốc tế công nhận là thuộc về Azerbaijan nhưng từng có phần lớn người dân là người gốc Armenia sinh sống.

Sau khi Azerbaijan giành lại quyền kiểm soát Vùng kinh tế Karabakh hồi năm 2023, Armenia cho biết họ nhiều lần bị Moscow làm thất vọng và muốn xây dựng quan hệ gần gũi hơn với phương Tây. Tuy nhiên, Armenia từng nhấn mạnh họ không có kế hoạch gia nhập NATO. 

Trong khi đó, Mỹ và Armenia ngày 11/6 tuyên bố sẽ nâng cấp quan hệ song phương lên "đối tác chiến lược".

Hồi tháng 4, Moscow kêu gọi Armenia đừng bị phương Tây lừa dối và khiến Yerevan lạc lối. 

Bộ Ngoại giao Nga cho rằng: "Rõ ràng phương Tây đang tìm cách biến Armenia thành công cụ thực hiện các kế hoạch cực kỳ nguy hiểm của họ ở Nam Caucasus".  

Nga khi đó cáo buộc phương Tây có những "lời hứa phù phiếm" với Armenia, nhằm kéo quốc gia này khỏi CSTO và Liên minh Kinh tế Á Âu (EAEU), cũng như khiến Moscow rút căn cứ quân sự khỏi quốc gia đồng minh.

Trước đó, Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov cáo buộc chính quyền Armenia tìm cách "bóp méo lịch sử" trong nỗ lực phá vỡ quan hệ với Moscow. Ông thừa nhận không mấy lạc quan về quan hệ với Armenia.

Ông Lavrov cho biết Armenia không đề cập đến sự hỗ trợ mà họ nhận được từ CSTO và cho biết Nga đã nhiều lần bảo vệ lợi ích của Armenia trong những tình huống khó khăn.