30 năm nắm quyền Ai Cập của ông Mubarak

(Dân trí) - Sau 18 ngày đối mặt với làn sóng biểu tình lan rộng, ông Mubarak, người lên nắm quyền Ai Cập từ năm 1981, cuối cùng đã từ chức, dù trước đó ông khẳng định vững chắc sẽ tại vị hết nhiệm kỳ để đảm bảo một cuộc chuyển giao quyền lực hòa bình, trật tự.

Ngày 6/10/1981, Phó tổng thống Hosni Mubarak đã lên nắm quyền ở Ai Cập, do Tổng thống khi đó Anwar Sadat bị ám sát trong một cuộc diễu binh. Ông được bầu làm tổng thống trong một cuộc trưng cầu dân ý vào tháng 11 cùng năm và được tái bầu vào tháng 10/1987 và tháng 10/1993.

Ông Muhammad Hosni Sayyid Mubarak sinh ngày 4/5/1928, tại một làng nhỏ ở đồng bằng sông Nile. Mặc dù xuất thân nghèo khó, nhưng ông đã tốt nghiệp Học viện quân sự Ai Cập năm 1949, trước khi chuyển sang không quân.

Là Tư lệnh của Lực lượng không quân Ai Cập và là thứ trưởng quốc phòng, ông là người chỉ huy kế hoạch tấn công bất ngờ nhằm vào lực lượng Israel trên bán đảo Sinai vào đầu cuộc chiến Yom Kippur năm 1973.

Ông Mubarak đã tham gia tích cực trong cuộc đàm phán hòa bình với Israel ở Trại David, được Tổng thống Anwar Sadat (giữa) và Thủ tướng Israel Menachem Begin ký vào năm 1979.

Sau khi Tổng thống Anwar Sadat bị ám sát năm 1981, ông Mubarak lên kế nhiệm. Khi đó ít người kỳ vọng vị phó tổng thống ít được biết đến lại đưa Ai Cập, nước đông dân nhất thế giới Ả rập, lên vị trí dẫn đầu về kinh tế trong thế giới này trong một thời gian dài đến vậy.

Ông hàn gắn mối quan hệ với Mỹ, nước cung cấp cho Ai Cập hàng tỷ đô la hỗ trợ quân sự. Đối với phương Tây, Ai Cập là một đồng minh lớn, là tiếng nói trung gian trong cuộc xung đột Israel – Palestine.

Tuy nhiên, việc trở thành đồng minh của phương Tây đã khiến ông trở thành mục tiêu tấn công của những kẻ Hồi giáo cực đoan. Ông đã thoát nạn trong 6 vụ ám sát, với vụ thoát chết trong gang tấc là vào năm 1995 ở thủ đô của Ethiopia, Addis Ababa.

Khoảng 5.000 người cầu chúc cho ông đã tụ tập ở Phủ tống thống Qubba ở Cairo, để bày tỏ sự ủng hộ đối với ông sau vụ tấn công đó.

Trong những năm tại vị gần đây, Tổng thống Mubarak chịu nhiều áp lực từ cả bên trong nước và từ phía Mỹ, kêu gọi ông cải cách dân chủ hơn nữa.

Khi các cuộc biểu tình nổ ra vào tháng 1/2011, áp lực ngày càng lớn. Và cuối cùng ông đã phải từ chức, sau chưa đầy một ngày lên truyền hình tuyên bố sẽ tại vị cho đến cuối nhiệm kỳ vào tháng 9 tới, thời điểm dự kiến sẽ diễn ra cuộc bầu cử tiếp theo. Trước đó ông đã cam kết sẽ không tái tranh cử và không trao quyền lực cho người con trai của mình.

Sau 18 ngày biểu tình đòi, cuộc ra đi của ông Mubarak đã được Phó tổng thống Omar Suleiman, người mới được bổ nhiệm những ngày trước đó, tuyên bố trên đài truyền hình. Tuyên bố đã khiến người biểu tình vỡ òa trong niềm vui sướng. Tuy nhiên, giới phân tích cho rằng đây mới chỉ là một khởi đầu cho một chặng đường mới của Ai Cập.

 

Phan Anh

Theo BBC, Reuters