Bên trong lò đào tạo livestreamer tại Trung Quốc

Xinhe United Creation Park (công viên sáng tạo Xinhe United) nằm ở ngoại ô thành phố Hàng Châu, Trung Quốc. Nhìn từ bên ngoài, nơi đây không có gì đặc biệt và trông giống với mọi công ty khác.

Xung quanh tòa nhà được dán đầy các khẩu hiệu như "Thời gian là tiền bạc", "Bạn là duy nhất", Không gì có thể thay thế bạn", "Ngày hôm qua là lịch sử, chúc may mắn" và "Trọn niềm hy vọng".

Đây là khẩu hiệu nhằm tạo động lực cho những người tìm đến Xinhe với mục tiêu trở thành ngôi sao mới của thị trường livestream. Hàng Châu đã trở thành trung tâm của hoạt động livestream, kết hợp giữa hoạt động thương mại truyền thống và kinh doanh theo hình thức bán hàng trực tuyến.

Xinhe là một trong những trung tâm đào tạo livestream mọc lên như nấm trên khắp Trung Quốc. Nơi đây đã trở thành thánh địa cho những ai muốn trở thành người có sức ảnh hưởng. Họ đã đào tạo ra rất nhiều livestreamer nổi tiếng như Viya, người sở hữu hơn 80 triệu lượt theo dõi trên Taobao và Alibaba.

Viya, 35 tuổi, tên thật là Huang Wei, là người mang về doanh thu cao nhất trên nền tảng Taobao trong năm 2020 khi bán được 6 tỷ USD hàng hóa. Con số này tương đương 1/3 tổng doanh thu toàn cầu của Macy's, cửa hàng bách hóa lâu đời tại Mỹ.

Viya đã bắt đầu công việc livestream bán hàng từ năm 2017. Cô có thể bán mọi thứ từ son môi đến dịch vụ phóng tên lửa. Thành công của Viya khiến nhiều người nuôi mộng thành livestreamer, nhưng sự cạnh tranh đang ngày càng khốc liệt.

"Viya là một nhân vật quan trọng. Cô ấy khiến những người ngoài ngành nhận thức được livestream là một kênh bán hàng rất hiệu quả. Khi tôi đến Jiubao vào năm 2019, những livestreamer sẽ xấu hổ khi chào người khác nếu doanh thu của họ trong ngày thấp hơn 154.000 USD", Gu Zhenjie, CEO Xinhe cho biết.

Jiubao là một quận của Hàng Châu, được mệnh danh là thủ phủ của ngành công nghiệp livestream. Trong bán kính 3 km từ Xinhe, có đến 10 công ty livestream bán hàng, hơn 30 mạng lưới đa kênh (MCN) hoạt động với các nền tảng livestream và hơn 200 doanh nghiệp thời trang hoạt động trên Internet.

Livestream bán hàng bắt đầu nở rộ tại Trung Quốc khoảng 5 năm trước. Công việc này trở nên phổ biến sau khi dịch Covid-19 bùng phát vào năm 2020. Hàng loạt trang thương mại điện tử lớn như Alibaba, JD.com hay các nền tảng video Duoyin, Kuaishou cũng phải tìm cách giành thị phần, gia nhập thị trường đầy tiềm năng này.

Được xem là cách phổ biến để tiếp cận khách hàng mua sắm online, thị trường livestream bán hàng ở Trung Quốc tăng trưởng 121,5% trong năm 2020, đạt giá trị hơn 148 tỷ USD, theo hãng phân tích iiMedia Research. Đến tháng 6/2020, đất nước này có 309 triệu khán giả xem livestream, chiếm 1/3 dân số sử dụng Internet.

Điều đó khiến cho hàng trăm nghìn người lao đầu vào làm công việc livestream với mong muốn trở thành Viya tiếp theo. Zhang Yuanlin, người bắt đầu livestream cách đây hai năm, là một trong số họ. Đầu tháng 6, cô gái 27 tuổi này đã được nhận việc tại công ty livestream có tên Xihongshi Network Technology.

"Sự khác biệt lớn nhất giữa công việc trước đây và một người livestream là tâm trạng của tôi có thể liên tục thay đổi tùy theo doanh số bán hàng. Tôi luôn chú ý đến các số liệu theo thời gian thực", Zhang cho biết mức lương của cô khi còn làm MC radio khoảng 1.500 USD/tháng, nhưng đã tăng gấp 3 lần khi chuyển sang livestreamer.

Tuy nhiên, những người nuôi mộng trở thành Viya thứ hai có thể sẽ phải thất vọng bởi tiêu chuẩn dành cho họ ngày càng tăng lên so với trước đây. Việc nổi tiếng chỉ sau một đêm đã trở thành điều không thể trong bối cảnh sự cạnh tranh ngày càng gay gắt.

"Sau khi đạt đến đỉnh cao, ngành công nghiệp này đã bắt đầu có dấu hiệu đi xuống. Trong hai năm qua, tôi không thấy một cái tên nào mới trong danh sách top 10 livestreamer trên Taobao. Trong năm nay, đa số người gia nhập Xinhe đều đã nổi tiếng từ trước. Nếu bạn không có thương hiệu cá nhân, rất khó để tồn tại ở Xinhe", CEO Xinhe nhận định.

Sự phát triển nhanh chóng của ngành công nghiệp này cũng đang khiến nó phải đối mặt với sự kiểm soát chặt chẽ hơn. Một số livestreamer từng bị cáo buộc quảng cáo sai sự thật, thổi phồng doanh số.

Năm 2020, một livestreamer nổi tiếng được biết đến với cái tên Xinba đã bị phạt hơn 130.000 USD, cấm phát sóng trên Kuaishou trong 2 tháng sau khi cơ quan giám sát thị trường thành phố Quảng Châu xác định người này quảng cáo yến sào giả.

Ở cấp độ quốc gia, nhiều quy định chặt chẽ hơn của chính phủ Trung Quốc cũng đang nhắm đến lĩnh vực này. Hai tháng trước, cơ quan giám sát Internet của Trung Quốc và 6 cơ quan quản lý khác đã ban hành hàng loạt quy tắc mới để điều chỉnh việc livestream bán hàng.

Những nền tảng như Kuaishou được yêu cầu tạo danh sách sản phẩm, dịch vụ bất hợp pháp hoặc không phù hợp để livestream bán hàng. Bên cạnh đó, các hành vi bán hàng giả, làm sai lệch số lượt xem, quảng bá mô hình kinh doanh đa cấp, dụ dỗ đánh bạc qua livestream cũng bị xem là bất hợp pháp.

Với những người mới như Zhang, cô gặp áp lực mỗi ngày khi phải cố gắng duy trì sự nổi tiếng. Không chỉ xuất hiện trước ống kính, Zhang còn xem livestream từ những người nổi tiếng hơn để học hỏi kinh nghiệm. Dù chỉ mới tham gia livestream bán hàng trong 2 năm, cô đã lên kế hoạch cho hướng đi tiếp theo.

"Giọng tôi đã khàn rồi", Zhang nói rằng livestream bán hàng là công việc dành cho người trẻ, còn cô có thể sẽ chuyển sang làm quản lý cho người nổi tiếng trong tương lai.