Thành công ca ghép gan nhỏ tuổi nhất Việt Nam, cứu sự sống "tính bằng ngày"

Dịch dã vẫn phải ghép vì "sự sống chỉ còn tính từng ngày"

Chiều 18/3, Bệnh viện Nhi Trung ương công bố phẫu thuật ghép gan thành công cho hai ca bệnh đặc biệt, trong đó có ca bệnh nhỏ nhất Việt Nam được ghép gan đến thời điểm này.

Đó là một bệnh nhi mới 9 tháng tuổi, chỉ nặng 7,5 kg (Phú Thọ), bé bị xơ gan nặng. Một bệnh nhi nữ khác 20 tháng tuổi (Quảng Ngãi).

Tiến sĩ, bác sĩ cao cấp Nguyễn Phạm Anh Hoa – Trưởng khoa Gan Mật cho biết, cả hai bệnh nhân đều mắc bệnh teo đường mật bẩm sinh. Đây là dị tật bẩm sinh nặng của hệ thống đường mật, gây tổn thương đường mật trong và ngoài gan, khiến sự dẫn mật bị ứ trệ và gây hậu quả xơ gan mật và các biến chứng nặng nề, bệnh nhi có thể tử vong do xuất huyết tiêu hóa nặng hoặc hôn mê gan.

Với hai bệnh nhân này, thời điểm trước ghép, cả hai đều có tình trạng xơ gan nặng mất bù và có nhiều các biến chứng nặng đe dọa tử vong như: Xuất huyết tiêu hóa do tăng áp lực tĩnh mạch cửa, nhiễm trùng đường mật tái diễn, suy chức năng gan…

Các bác sĩ bệnh viện Nhi Trung ương đã hội chẩn và đưa ra quyết định ghép gan là biện pháp duy nhất có thể cứu sống bệnh nhân. Tuy nhiên, đây là quyết định rất khó khăn trong hoàn cảnh bệnh viện đang cùng cả nước phải dồn nhân lực cho cuộc chiến chống dịch Covid-19, bệnh nhân đang trong tình trạng nặng, một trong hai bệnh nhân là trẻ rất nhỏ, mới 9 tháng tuổi. 

"Sự sống của bệnh nhi là tính bằng ngày. Nếu không ghép, sẽ không còn lựa chọn nào khác cho bệnh nhi", TS.BS Phạm Duy Hiền, Phó Giám đốc Bệnh viện Nhi Trung ương kiêm Giám đốc Trung tâm Phẫu thuật Nội soi Nhi khoa và Trưởng khoa Ngoại Tổng hợp cho biết.

Vì thế, giữa mùa dịch bệnh, bệnh viện đang căng mình chống dịch Covid-19, nhưng cả ekip đã nhận được sự ủng hộ của Giám đốc Bệnh viện, quyết định thực hiện hai ca ghép đầy khó khăn này để cứu bệnh nhi, với sự hỗ trợ chuyên môn của giúp đỡ của Giáo sự Chin-su Liu cùng các cộng sự đến từ bệnh viện Veterans General – Đài Loan

Hai bé sẽ có cuộc sống bình thường sau xuất viện

“Ghép gan là phẫu thuật khó, ghép gan cho trẻ em là phẫu thuật đặc biệt khó khăn do cấu trúc giải phẫu phức tạp, tình trạng bệnh nền nặng, yêu cầu trình độ cao về phẫu thuật, gây mê hồi sức và chăm sóc trước trong và sau mổ.

Trong ghép gan trẻ em, Bệnh viện Nhi Trung ương là nơi đã thực hiện thành công những ca ghép gan trên trẻ em, đặc biệt là các ca ghép khó như ghép gan ở trẻ em nhỏ, trẻ có cân nặng thấp, ghép gan từ người cho không phù hợp nhóm máu… Bệnh viện Nhi Trung ương cũng là nơi có số lượng bệnh nhi lớn nhất. Đó là cơ sở để các bác sĩ tin tưởng sẽ thành công hai ca bệnh khó, cứu các em khỏi mối đe doạ sự sống "tính bằng ngày”, GS.TS Lê Thanh Hải – Giám đốc bệnh viện Nhi Trung ương chia sẻ.

Sau khi tiến hành hội chẩn, các bác sĩ quyết định tiến hành ghép gan cho hai bệnh. Cả hai trường hợp này được nhận gan từ bố mẹ đẻ của mình, trong đó bé 20 tháng tuổi nhân gan từ mẹ, bé 9 tháng tuổi nhận gan từ bố.

Theo TS Hiền, ghép gan là một kĩ thuật rất phức tạp, nhất là ghép trong tình trạng cháu bé rất nhỏ, xuất huyết tiêu hoá nặng, mức độ xơ gan nặng, tĩnh mạch cửa (một tĩnh mạch cấp máu quan trọng cho gan) bị xơ hẹp. Trong mổ các bác sĩ đã phải thực hiện rất nhiều thủ thuật để tăng cường lượng máu cho tĩnh mạch cửa, trong mổ, nguy cơ chảy máu rất cao. Trong khi đó, bên phía người cho cũng có bất thường hệ thống động mạch cung cấp cho mảnh gan ghép.

Còn ca 20 tháng tuổi, khó khăn nhất với trường hợp này nằm ở bất thường giải phẫu gan của người mẹ cần các kỹ thuật tạo hình mạch máu.

Rồi sau ca mổ, bệnh nhi sẽ có nguy cơ xuất hiện huyết khối tĩnh mạch gan, nếu hồi sức không tốt làm cho tắc toàn bộ hệ thống trong gan sẽ rất nguy hiểm.

“Chúng tôi phải vô cùng cẩn thận khi lấy mảnh gan ghép ra nhưng vẫn phải đảm bảo an toàn tuyệt đối không gây tổn thương đến phần gan còn lại. Đây là một thách thức về mặt phẫu thuật đã được các bác sĩ vượt qua và phẫu thuật thành công”, TS.Phạm Duy Hiền nói.

Ở trẻ nhỏ, một khó khăn khác là khẩu kính động mạch gan rất nhỏ, chỉ 2mm. Các bác sĩ phải sử dụng kính hiển vi phẫu thuật để nối hai đầu động mạch.

Ca mổ đầu tiên diễn ra trong 9 giờ và ca thứ hai kéo dài hơn, khoảng 10 giờ đồng hồ. Tình trạng sau mổ tạm thời ổn định, bệnh nhân đã được chăm sóc tích cực sau phẫu thuật và hiện được theo dõi, điều trị và chăm sóc tại khoa Gan Mật – Trung tâm Tiêu hóa, Gan Mật và Dinh dưỡng – Bệnh viện Nhi Trung ương.

Trong vài ngày tới, các cháu được ra viện, trở về cuộc sống bình thường. Hai bệnh nhi sẽ phải dùng thuốc thải ghép suốt đời, nhưng với liều lượng thấp đã được đánh giá, theo dõi hiệu quả trên 6 bệnh nhi được ghép trước đó.

TS Hiền cho biết thêm, từ ca ghép đầu tiên năm 2005, bệnh viện Nhi Trung ương đã ghép gan thành công cho 18 trường hợp, đa số là các trẻ nhỏ dưới 10kg. 

2 ca ghép gan thành công trong đó có một trẻ chỉ mới 9 tháng tuổi một lần nữa đánh dấu các bước tiến bộ về kỹ thuật ghép tạng và các nỗ lực của bệnh viện trong điều trị các bệnh nhi không may mắc bệnh hiểm nghèo.

Hồng Hải