Thai phụ làm thế nào để không nhiễm vi rút Zika?

Theo bác sĩ Trương Hữu Khanh (BV Nhi Đồng 1, TP Hồ Chí Minh), mọi người không nên quá hoang mang về căn bệnh Zika bởi đây là căn bệnh đã ghi nhận từ lâu và biểu hiện bệnh rất nhẹ với người bình thường. Chỉ riêng với phụ nữ mang thai là có nguy cơ cho thai nhi, nhưng không phải tất cả các trường hợp nhiễm vi rút Zika đều gây hội chứng đầu nhỏ ở trẻ sơ sinh. Đặc biệt, căn bệnh này lây qua muỗi Aedes đốt nên hoàn toàn có thể phòng ngừa bằng cách ngăn ngừa muỗi đốt. Theo đó, để phòng bệnh, mọi người cần diệt muỗi, diệt lăng quăng, mặc áo dài, quần dài, mặc vải màu sáng, ngủ màn, diệt, đuổi muỗi bằng các phương pháp dân gian.

Cùng quan điểm này, BS Nguyễn Trung Cấp, khoa Cấp cứu (BV Bệnh Nhiệt đới Trung ương) cho biết các bệnh nhân Zika biểu hiện rất nhẹ. Điều trị chỉ dừng lại ở điều trị triệu chứng. Cũng như sốt xuất huyết, căn bệnh này truyền qua muỗi đốt nên khi không có muỗi thì không có Zika.

Trước tình huống Việt Nam đã ghi hai ca bệnh nhiễm vi rút Zika, trong đó có một phụ nữ mang thai, Bộ Y tế vừa ban hành Quyết định 1223/QĐ-BYT về việc ban hành Hướng dẫn tạm thời chăm sóc phụ nữ mang thai trong bối cảnh dịch bệnh do vi rút Zika.

Theo Hướng dẫn của Bộ Y tế, người bị nhiễm vi rút có thời gian ủ bệnh từ 3 đến 12 ngày. 60%- 80% người bị nhiễm vi rút Zika không có biểu hiện triệu chứng lâm sàng. Những trường hợp có biểu hiện thường khởi phát đột ngột với các triệu chứng: sốt nhẹ, ban dát sần trên da, đau đầu, đau cơ mỏi khớp, viêm kết mạc mắt; Có thể có biến chứng về thần kinh: Guillain, viêm não, màng não hoặc hội chứng não nhỏ ở trẻ em sinh ra từ bà mẹ mắc bệnh trong thời kỳ mang thai.

Vì thế, Bộ Y tế khuyến cáo Phụ nữ mang thai cần được xét nghiệm phát hiện vi rút Zika khi có đủ các yếu tố như: mang thai 3 tháng đầu; đang sinh sống hoặc đã từng đến vùng có dịch; chồng, bạn tình có kết quả xét nghiệm dương tính với vi rút Zika; có dấu hiệu sốt hoặc phát ban và có ít nhất một trong các triệu chứng như đau mỏi cơ khớp, viêm kết mạc.

Bộ Y tế cũng yêu cầu các cơ sở khám thai ngoài nội dung khám thai thường quy, trong bối cảnh dịch bệnh do vi rút Zika, cần hỏi tiền sử của thai phụ. Khi siêu âm, cần chú trọng xác định đầu nhỏ ở thai nhi và/hoặc các bất thường khác của não như giãn não thất, vôi hóa, teo não, không xác định được các bộ phận của não…

Đối với phụ nữ mang thai có kết quả xét nghiệm dương tính với vi rút Zika thì dựa vào siêu âm đo chu vi vòng đầu để đánh giá nguy cơ của Zika. Nếu chu vi đầu phát triển bình thường thì theo dõi thai tiếp. Còn nếu nghi ngờ đầu nhỏ hoặc bất thường về não thì thai phụ cần được chuyển đến cơ sở có khả năng chẩn đoán trước sinh để chẩn đoán chính xác; cân nhắc tiến hành chọc ối hoặc các thăm dò khác để sàng lọc các dị tật bẩm sinh.

Nếu chẩn đoán xác định có chứng đầu nhỏ, các cán bộ y tế phải thực hiện thêm các thăm dò khác để hỗ trợ chẩn đoán nguyên nhân và phát hiện các dị tật khác rồi tư vấn cho thai phụ quyết định. Trường hợp gia đình quyết định giữ thai, cán bộ y tế cần tiếp tục chăm sóc, tư vấn, hỗ trợ tâm lý trước và sau sinh cho người phụ nữ và gia đình cũng như chuẩn bị kế hoạch chăm sóc trẻ sơ sinh.

Hồng Hải