Sự thật thực phẩm lạnh gây đau họng, viêm amidan?

Trong những ngày nắng nóng gay gắt, nhiều người thường tìm đến nước đá, kem hay thực phẩm lạnh để “giải nhiệt”. Tuy nhiên, thói quen này đôi khi đi kèm với những phiền toái về sức khỏe, đặc biệt là đau họng, sốt hoặc viêm amidan.

Amidan, hay còn gọi là hạch hạnh nhân khẩu cái, là hai khối mô lympho nằm ở hai bên thành họng. Đây được xem như “lá chắn” đầu tiên của cơ thể, có nhiệm vụ ngăn chặn vi khuẩn, virus từ đường hô hấp xâm nhập.

Viêm amidan xảy ra khi amidan bị sưng, đỏ, có thể xuất hiện mủ do vi khuẩn hoặc virus gây ra. Tình trạng này rất phổ biến ở cả trẻ em lẫn người lớn, đặc biệt trong những giai đoạn thời tiết thay đổi hoặc khi sức đề kháng suy giảm.

Theo BSCKI Lê Ngọc Châu, Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM - cơ sở 3, viêm amidan có thể khởi phát đột ngột (cấp tính) hoặc kéo dài dai dẳng (mạn tính). Những dấu hiệu thường gặp nhất là đau họng, nhất là khi nuốt, kèm theo sốt nhẹ hoặc cao. Hai bên amidan thường sưng đỏ, thậm chí có thể xuất hiện mủ trắng trong các hốc.

Người bệnh còn có hơi thở hôi, giọng khàn hoặc mất tiếng, nổi hạch vùng cổ kèm cảm giác mệt mỏi, chán ăn. Ở trẻ nhỏ, viêm amidan thường khiến trẻ quấy khóc, biếng ăn, khó ngủ hoặc thở khò khè về đêm.

Bác sĩ Châu cho biết, khoảng 70% trường hợp viêm amidan là do virus, phần còn lại do vi khuẩn, trong đó có liên cầu nhóm A.

Tuy nhiên, bệnh thường khởi phát hoặc nặng thêm khi kết hợp với nhiều yếu tố nguy cơ khác như thời tiết thay đổi đột ngột khiến cơ thể khó thích nghi, hệ miễn dịch suy giảm hay môi trường sống ô nhiễm, khói bụi, khói thuốc lá hay hóa chất cũng dễ gây tổn thương niêm mạc họng, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển.

Ngoài ra, thói quen sinh hoạt thiếu hợp lý như uống nước quá lạnh, ăn kem thường xuyên, ngủ trong phòng máy lạnh để nhiệt độ quá thấp hoặc tắm đêm cũng làm tăng nguy cơ.

Vệ sinh răng miệng kém cũng là nguyên nhân quan trọng, bởi vi khuẩn tích tụ ở vùng họng và amidan có thể gây viêm nhiễm.

Theo BSCKI Lê Ngọc Châu, thực phẩm lạnh không trực tiếp gây ra viêm amidan, nhưng có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Khi cơ thể đang nóng, đổ nhiều mồ hôi, niêm mạc họng ở trạng thái giãn nở, nước lạnh đi vào sẽ khiến mạch máu co lại đột ngột. Hiện tượng này làm giảm lưu lượng máu và khả năng miễn dịch tại chỗ, khiến niêm mạc họng trở nên nhạy cảm và dễ bị virus, vi khuẩn tấn công, từ đó khởi phát viêm amidan.

Để bảo vệ amidan và đường hô hấp trong mùa nóng, bác sĩ Châu khuyến cáo nên hạn chế tối đa việc uống nước quá lạnh, thay vào đó hãy dùng nước mát hoặc nước ở nhiệt độ phòng.

Việc giữ vệ sinh răng miệng cũng đóng vai trò quan trọng, cần đánh răng ít nhất hai lần mỗi ngày, súc họng bằng nước muối sinh lý sau bữa ăn hoặc trước khi đi ngủ.

Bên cạnh đó, nên tăng cường sức đề kháng bằng chế độ sinh hoạt lành mạnh: uống đủ 1,5-2 lít nước mỗi ngày, ăn nhiều rau xanh và trái cây giàu vitamin C như cam, bưởi, dâu; đồng thời ngủ đủ giấc và duy trì vận động thường xuyên.

Người dân cũng cần chú ý tránh thay đổi nhiệt độ môi trường đột ngột, chẳng hạn không nên bước ngay vào phòng máy lạnh khi cơ thể còn ướt mồ hôi hoặc vừa ở ngoài trời nắng về, cũng không nên để quạt hoặc máy lạnh thổi trực tiếp vào mặt khi ngủ.

Nếu xuất hiện các triệu chứng như đau họng, sốt, sưng amidan hoặc nổi hạch cổ, cần đi khám sớm để được chẩn đoán và điều trị kịp thời, tránh để bệnh tiến triển nặng.