Phù chân và đau nhức nhiều: Coi chừng mắc căn bệnh có thể gây đột tử

Đại diện Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM (BV ĐHYD) cho biết, gần đây nơi này đã tiếp nhận trường hợp của bà V.N.T. (72 tuổi, ngụ tỉnh Long An). Khai thác bệnh sử, bà T. có tiền sử thuyên tắc huyết khối tĩnh mạch sâu (HKTMS) từ nhiều năm nay và phải dùng thuốc kháng đông dự phòng tái phát.

Tuy nhiên sau đó, bà T. tự ý ngưng thuốc, khiến tình trạng biến chứng xuất hiện. Thời điểm vào khoa Cấp cứu, các bác sĩ cho bệnh nhân chụp CT scan mạch máu và xác định bệnh nhân bị huyết khối tái phát. Người phụ nữ bị phù chi dưới nhiều, do huyết khối lan tỏa rộng ra các tĩnh mạch. Đặc biệt, tĩnh mạch chậu trái bị động mạch chậu chèn, nên bị tắc hoàn toàn.

Bà T. được chỉ định can thiệp nội mạch, loại bỏ cục máu đông và nong mạch máu, đặt stent để sửa chữa chỗ hẹp. Sau can thiệp, chân bệnh nhân đã giảm sưng phù và hiện vẫn đang được theo dõi điều trị.

TS.BS Lê Phi Long, Phó Trưởng Khoa Lồng ngực - Mạch máu, BV ĐHYD cho biết, loét tĩnh mạch do HKTMS chiếm tỷ lệ 70-80% trường hợp người bệnh loét chân mạn tính. Tình trạng này bắt nguồn từ sự tắc nghẽn dòng máu tĩnh mạch tại các chi. Theo thời gian, lượng máu ứ đọng lớn, dẫn đến tình trạng căng cứng, phù nề chi, về lâu dài sẽ gây ra tình trạng rối loạn chuyển hóa tại chỗ, loạn dưỡng, hình thành các vết lở loét.

Bác sĩ Long phân tích, phù chi dưới và loét tĩnh mạch gây ảnh hưởng nghiêm trọng, không chỉ về mặt sức khỏe mà còn là chất lượng cuộc sống của người bệnh. Số liệu thống kê tại các trung tâm y tế quốc tế cho thấy, chi phí hàng năm để điều trị loét tĩnh mạch có thể lên tới hàng tỷ đô la Mỹ. Các vết loét không được chữa trị sẽ ngày càng lây lan, làm tăng nguy cơ bội nhiễm, dẫn tới biến chứng nặng như viêm mô tế bào lan rộng, hoại tử chi, cắt cụt chi... 

Theo ước tính, có khoảng 20-50% người bệnh mắc HKTMS bị hội chứng hậu huyết khối, với biểu hiện phù chi dưới, loét tĩnh mạch gây đau nhức, giới hạn vận động. Về lâu dài, có thể gây thuyên tắc phổi, suy hô hấp cấp, thậm chí là đột tử.

Theo bác sĩ Nguyễn Đức Chỉnh, khoa Tim mạch can thiệp của BV ĐHYD, diễn tiến biến chứng do thuyên tắc HKTMS được chia thành 6 mức độ, với các biểu hiện tăng dần. Đau chân, chuột rút, dị cảm, ngứa, giãn tĩnh mạch, phù chân... là những dấu hiệu ban đầu dễ nhận biết, báo hiệu sớm tình trạng phù chi dưới, loét tĩnh mạch do HKTMS.

Về phương pháp điều trị tình trạng trên, bác sĩ Chỉnh cho biết có 3 nhóm chính, gồm điều trị không dùng thuốc (thay đổi lối sống, tăng cường vận động, sử dụng các phương pháp hỗ trợ như vớ áp lực, băng ép), điều trị bằng thuốc kháng đông (có thể kết hợp thuốc tăng trương lực tĩnh mạch) và điều trị bằng phẫu thuật (đặt stent, lấy huyết khối...).

Đối với nhóm bệnh nhân là phụ nữ mang thai hoặc người bị ung thư, việc áp dụng phương pháp điều trị cần có sự chỉ định và theo dõi của bác sĩ chuyên khoa.

TS.BS Lê Phi Long khuyến cáo, việc phòng ngừa phù chi dưới, loét tĩnh mạch  có sự khác nhau, tùy thuộc vào yếu tố nguy cơ của người bệnh. Trong đó, việc thay đổi chế độ sinh hoạt, sử dụng dụng cụ hỗ trợ, dùng thuốc đúng theo chỉ định của bác sĩ... là những cách phổ biến trong điều trị phòng ngừa biến chứng do HKTMS.