NỮ BÁC SĨ "CÃI SỐ" CHO HÀNG NGHÌN GIA ĐÌNH MẤT ĐI THIÊN CHỨC

Những ai từng trải qua cảm giác mong ngóng con từng ngày trong suốt nhiều năm, hy vọng để rồi lại thất vọng không biết bao nhiêu lần sẽ hiểu được rõ nhất cảm xúc vỡ òa khi được bế con mình trên tay.

Nơi đàn ông cũng bật khóc

Trong căn phòng tư vấn nằm cạnh cửa vào Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, Bệnh viện Bưu điện, người đàn ông đã ngoài 40 tuổi nắm chặt tay vợ, cố ghìm từng nhịp thở.

- Chúc mừng anh chị, thai phát triển tốt!

Kết luận của BS Nguyễn Thị Nhã - Giám đốc Trung tâm như một "ngòi nổ" khiến anh bật khóc.

Đằng sau những giọt nước mắt này là hành trình "tìm con" hơn 10 năm dài đằng đẵng của hai vợ chồng:  tủi nhục có, gian nan có, tuyệt vọng có và đến giây phút này là niềm hạnh phúc tột cùng.

Hơn 15 năm gắn bó với lĩnh vực hỗ trợ sinh sản cũng là hàng nghìn lần nữ bác sĩ nổi tiếng "mát tay" này thắp lên ngọn lửa hy vọng cho những gia đình đang "sống mòn" vì vắng tiếng cười trẻ thơ.

Người cãi số cho những cặp vợ chồng bị mất đi thiên chức

"Những ai từng trải qua cảm giác mong ngóng con từng ngày trong suốt nhiều năm, hy vọng để rồi lại thất vọng không biết bao nhiêu lần sẽ hiểu được rõ nhất cảm xúc vỡ òa khi được bế con mình trên tay", BS Nhã mở đầu cuộc trò chuyện với chúng tôi.

Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), Việt Nam là một trong những quốc gia có tỷ lệ vô sinh cao trên thế giới, trong đó 50% số ca mắc bệnh nằm ở độ tuổi dưới 30. Thống kê của Bộ Y tế nước ta cho thấy mỗi năm có khoảng một triệu cặp vợ chồng vô sinh, hiếm muộn, tỷ lệ khoảng 7,7%. Tình trạng vô sinh, hiếm muộn đang ngày càng gia tăng, trẻ hóa về độ tuổi và nhiều ca khó. 

Không giống như suy nghĩ của nhiều người, thụ tinh ống nghiệm (IVF) không phải "ăn chắc" mà đó là một quá trình gian nan và đầy thử thách.

"Để bế được con trên tay, các cặp vợ chồng phải gặp bác sĩ trên dưới 30 lần", BS Nhã phân tích.

Sau khi khám và có chỉ định làm IVF, người vợ cần làm kích trứng trong 9 - 11 ngày. Suốt thời gian này phải tiêm thuốc liên tục. Sau đó, trứng được lấy ra, đồng thời người chồng cũng được lấy tinh trùng để làm phôi.

Bước cuối cùng của quá trình thụ tinh ống nghiệm là chuyển phôi. Đầu tiên, phôi được kiểm tra để chọn những phôi khỏe nhất cho chuyển giao. Để chuyển phôi, một chiếc banh được đặt trong âm đạo và phôi được chuyển qua một ống nhựa nhỏ đặt qua cổ tử cung vào trong buồng tử cung.

10 tuần đầu sau khi đã chuyển phôi là giai đoạn mang tính quyết định để bảo vệ mầm sống vừa mới được hình thành. Các loại thuốc sẽ được bác sĩ sử dụng để tăng khả năng giữ thai.

BS Nhã chia sẻ: "Bất cứ bước nào cũng có thể phát sinh vấn đề đe dọa làm thất bại toàn bộ quá trình. Do đó, với các gia đình hiếm muộn đây là một sự thử thách tâm lý rất lớn. Phải đến khi bế con trên tay, bệnh nhân và cả chúng tôi mới có thể thở phào, tận hưởng trọn vẹn niềm vui".

Nữ bác sĩ tâm niệm, mỗi một ca hỗ trợ sinh sản thành công không chỉ là chào đón thêm một sinh linh đến với thế giới này, mà còn có 2 cuộc đời được "viết lại".

Ngược dòng ký ức, hành trình "cãi số" cùng những cặp vợ chồng không may bị tước đi thiên chức làm bố, làm mẹ của BS Nhã như là chuyện chỉ mới xảy ra ngày hôm qua.

Đó là người phụ nữ hơn 50 tuổi cùng người chồng gần 60 ngóng con hàng chục năm trời gửi gắm niềm hy vọng cuối cùng vào bác sĩ.

"Người chồng có tinh trùng rất kém nên chúng tôi phải chọn lọc kỹ. Đáng nói người vợ đã ở tuổi mãn kinh nên buộc lòng phải xin trứng của người khác để tạo phôi. Ca can thiệp phát sinh nhiều vấn đề nhưng may mắn đã thành công. Bây giờ gia đình đã đón một bé gái kháu khỉnh. Cháu bé năm nay chắc cũng đã đến tuổi đi học", BS Nhã cười.

Đó là người phụ nữ chỉ mới 26 tuổi một mình đến khám hiếm muộn, luôn tự trách bản thân là nguyên nhân khiến gia đình muộn con, vì sẵn mắc hội chứng buồng trứng đa nang. Phải đến khi người chồng được yêu cầu phải cùng đến khám mới vỡ ra trong tinh dịch của anh ta không có tinh trùng.

"Giai đoạn trước, ngành hỗ trợ sinh sản còn chưa phát triển, những kiến thức về vô sinh còn rất hạn chế. Phụ nữ luôn bị coi là thủ phạm khi gia đình muộn con. Họ phải sống trong sự chỉ trích của mọi người và cả chính sự dằn vặt của bản thân mình", BS Nhã trăn trở, "Người vợ trẻ này may mắn có cơ hội được làm mẹ của 2 bé kháu khỉnh sau khi làm IVF, nhưng ngoài kia vẫn còn đó rất nhiều người phụ nữ chịu tiếng oan… không biết đẻ thay chồng".

Một trường hợp mới đây là hai vợ chồng đã ngoài 50, đã có 2 con khỏe mạnh, vốn dĩ sẽ có cuộc sống về già điền viên. Thế nhưng tai họa ập đến cướp đi 2 người con khiến đôi vợ chồng suy sụp trong thời gian dài. Ở tuổi xế chiều, họ vẫn khát khao một lần nữa trong nhà có tiếng khóc, cười của trẻ thơ.

Đặc biệt, còn có bệnh nhân trẻ vừa lập gia đình đã mắc ung thư máu. Trước khi hóa trị, hai vợ chồng đến bệnh viện thực hiện trữ tinh trùng để sau này làm IVF.

"Với những trường hợp đặc biệt này, chúng tôi ý thức được rằng, đặt lên vai mình còn là trách nhiệm hoàn thành tâm nguyện cuối cùng của một con người", nữ bác sĩ bày tỏ.

Và còn đó rất nhiều những trường hợp "tìm con" éo le khiến các bác sĩ cũng phải thắt lòng.

Sinh con khỏe mạnh đã là điều may mắn hơn rất nhiều người

Với sự phát triển của y học, các công nghệ hỗ trợ sinh sản hiện nay còn là lối thoát cho những gia đình mang gen bệnh di truyền bị "mắc kẹt" trong vòng xoáy bệnh tật từ thế hệ này sang thế hệ khác.

BS Nhã lấy dẫn chứng về bệnh thalassemia. Đây là bệnh thiếu máu tán huyết di truyền hay thiếu máu tán huyết bẩm sinh. Biểu hiện chính của bệnh là thiếu máu.

Nhiều trường hợp biểu hiện ở mức độ nặng, trẻ bị tử vong ngay từ khi còn trong bụng mẹ. Nếu trẻ được sinh ra thường có biểu hiện thiếu máu nặng. Tình trạng này có thể xuất hiện từ ngay sau khi ra đời, thường biểu hiện rõ ràng nhất khi trẻ được 4 đến 6 tháng và mức độ ngày càng nặng hơn.

Ngoài 20 tuổi với những người mắc bệnh này thể nặng thường có thêm các biến chứng suy tim, rối loạn nhịp tim, đái tháo đường, xơ gan...làm giảm tuổi thọ nghiêm trọng.

Thalassemia là một trong các bất thường di truyền phổ biến nhất trên thế giới. Việt Nam là một trong những nước có tỷ lệ mắc bệnh và mang gen bệnh cao. Tỷ lệ mang gen bệnh ở người Kinh vào khoảng 2 - 4%, các dân tộc thiểu số sống ở miền núi, tỷ lệ này rất cao: Khoảng 22% đối với dân tộc Mường, và trên 40% ở dân tộc Êđê , Tày, Thái, Stiêng...

"Những năm gần đây, chúng tôi tiếp nhận hàng trăm trường hợp gia đình từng sinh con mắc thalassemia. Đặc điểm chung của những gia đình này là sự bế tắc vì gánh nặng bệnh tật. Đứa trẻ mang bệnh sẽ phải đều đặn truyền máu suốt đời, bên cạnh đó là nguy cơ bị ứ đọng sắt có thể gây biến dạng các khớp. Không chỉ là sức khỏe và tương lai của người bệnh mà nhiều gia đình cũng kiệt quệ vì chi phí điều trị".

Bên cạnh thalassemia, BS Nhã còn chỉ ra rất nhiều bệnh lý di truyền khác như: bệnh đầu nhỏ, rối loạn chuyển hóa, tăng sinh bạch cầu…

"Sinh một đứa con khỏe mạnh, điều nhiều người trong chúng ta coi là bình thường lại là mong ước mà những gia đình mang gen bệnh có thể đánh đổi tất cả để đạt được", BS Nhã chia sẻ.

Nữ bác sĩ nhớ lại trường hợp người phụ nữ sinh năm 1987 có con đầu mắc thalassemia, đã vỡ òa hạnh phúc khi được tư vấn có thể sinh con khỏe mạnh bằng công nghệ IVF.

BS Nhã phân tích: "Với trường hợp bố và mẹ cùng mang một gen bệnh, xác suất đứa trẻ không mang gen bệnh là 25%. Khi thực hiện thụ tinh ống nghiệm, chúng tôi có thể sàng lọc phôi không mang gen bệnh hoặc chỉ mang một gen bệnh để chuyển thì em bé sẽ không bị bệnh nữa. Với trường hợp người mẹ này, dù chỉ còn rất ít trứng nhưng may mắn là chúng tôi đã sàng lọc được một phôi không mang gen bệnh. Hiện nay đã chuyển phôi và tiến triển tốt.

Niềm vui còn nhân đôi khi em bé khỏe mạnh này chào đời, các bác sĩ huyết học có thể dùng chính tế bào gốc máu cuống rốn để điều trị bệnh cho người anh của mình".

Mẹ đỡ đầu của hàng nghìn em bé

Mở album ảnh trong điện thoại chứa đầy ảnh chụp các em bé kháu khỉnh cùng lời nhắn cảm ơn từ gia đình, BS Nhã khoe với chúng tôi rằng đây là "tài sản" lớn nhất mà bà có được kể từ khi khoác lên mình chiếc áo blouse trắng.

Trong phòng làm việc, bức ảnh bế em bé IVF vừa chào đời cũng được BS Nhã treo ở vị trí trang trọng nhất.

Động lực thôi thúc bà đến với nghề vẫn vẹn nguyên và tiếp tục giữ lửa nhiệt huyết: "Việc gắn bó với chuyên ngành điều trị vô sinh hiếm muộn không phải là cơ duyên mà đó là duyên nghiệp. Tôi quyết tâm theo nghề vì đã từng chứng kiến những buồn đau, hờn tủi của người thân yêu trong gia đình, khi không thể thực hiện thiên chức làm mẹ".

Gần 2 thập kỷ làm người gieo mầm sống, nữ bác sĩ này vẫn miệt mài viết tiếp cái kết đẹp cho câu chuyện còn chưa trọn vẹn của các gia đình.

Nội dung: Minh Nhật

Ảnh: Mạnh Quân