Nhận kết quả tử cung chi chít những dải dính và cơ hội làm mẹ gần như không còn, cô gái trẻ chết lặng.

Là một người có tư tưởng phóng khoáng, Quỳnh (tên nhân vật đã được thay đổi), 27 tuổi, sống tại Hà Nội có một thời vị thành niên mà cô tự thừa nhận với bác sĩ là khá "buông thả".

Quỳnh quan hệ tình dục lần đầu tiên vào năm lớp 12 với một bạn cùng trường và suốt những năm đại học, đời sống tình dục của cô rất phong phú.

Điều đáng nói là trong những cuộc yêu, cô thường chiều bạn trai không sử dụng bao cao su và chấp nhận giải pháp uống thuốc tránh thai khẩn cấp vào sáng hôm sau.

Điều gì đến cũng phải đến, chỉ trong 4 năm đại học, cô 2 lần mang thai ngoài ý muốn. Cũng từng đó lần cô theo người yêu đến các phòng khám tư ở ngoại thành để bỏ đi sinh linh mình mang trong người.

Quỳnh ít khi bận tâm đến những lần nạo phá thai và cho rằng, mình có thể xóa đi quá khứ và có một khởi đầu mới sau khi lập gia đình. Theo cô, đến lúc đó cả bản thân và đứa trẻ cũng đều sẽ có một tương lai tốt hơn.

Thế nhưng sự lạc quan của người phụ nữ này dần mất đi sau 2 lần sảy thai liên tiếp chỉ trong 2 năm lấy chồng. Thai bị sảy ngay từ những tuần đầu dù gia đình có bồi bổ, thuốc thang hay giữ gìn như thế nào.

Kế hoạch hoàn hảo về một gia đình hạnh phúc mà Quỳnh vẽ ra cũng đã sụp đổ hoàn toàn sau lần khám tử cung mới đây.

 Quỳnh là một bệnh nhân được BS Phan Chí Thành - Chánh văn phòng Trung tâm Đào tạo - Chỉ đạo tuyến, Bệnh viện Phụ sản Trung ương tiếp nhận trong thời gian gần đây.

Điều đáng buồn, những người phụ nữ nhận "án" vô sinh ở độ tuổi còn rất trẻ như Quỳnh lại không phải là trường hợp hy hữu.

"Qua thực tế thăm khám, chúng tôi gặp khá nhiều người trẻ bị mất khả năng làm mẹ do buồng tử cung bị tàn phá nặng nề, bởi những lần nạo phá thai trong quá khứ. Đây là một thực trạng rất đáng báo động", BS Thành chia sẻ.

Đặc điểm chung của những trường hợp này, theo BS Thành, là những người phụ nữ bắt đầu làm chuyện ấy ở độ tuổi khá trẻ. Thiếu kiến thức, non nớt, những bạn trẻ này thường xuyên có quan hệ tình dục không an toàn, dẫn đến mang thai ngoài ý muốn nên buộc phải nạo phá thai.

"Đa phần các bệnh nhân từng rất tự tin về khả năng thụ thai của mình. Vì họ thấy thời trẻ mình rất "nhạy" chỉ vài lần là đã mang thai. Có khi sau nạo phá thai chỉ 1 - 2 năm, bạn nữ lại dính bầu và tiếp tục nạo phá tiếp. Thế nhưng, khi đã lập gia đình họ lại "mỏi mắt" chờ con 3 - 4 năm cũng chẳng thấy. Lúc này, bệnh nhân mới hoảng hốt đi khám hiếm muộn", BS Thành chia sẻ, "Siêu âm buồng tử cung thấy đầy những dải dính, thậm chí có trường hợp toàn bộ buồng tử cung bị dính, đồng nghĩa với việc mang thai và sinh con là gần như không thể. Lúc này, các bệnh nhân đều bị sốc".

Phân tích sâu hơn về tác hại của việc nạo phá thai đến thiên chức của người phụ nữ, theo vị chuyên gia này, niêm mạc tử cung có thể ví như một "lớp đất" màu mỡ để nuôi dưỡng và cho thai nhi làm tổ.

Thế nhưng mỗi lần nạo phá thai, chúng ta lại nạo đi lớp đất màu mỡ này và trơ lại toàn "sỏi đá" khiến thai rất khó làm tổ và dễ sảy thai.

"Người phụ nữ mang thai trên sẹo xơ ở buồng tử cung rất khó có thể giữ thai. Chúng tôi đã gặp rất nhiều trường hợp bệnh nhân đến viện khám với tiền sử sảy thai 4 - 5 lần. Đến khi khám mới thấy tử cung - ngôi nhà của thai nhi - đã bị tàn phá nặng nề", BS Thành cho hay, "Sau khi kết hôn, người phụ nữ Việt Nam đứng trước áp lực rất lớn của việc phải có con. Do đó, việc sảy thai liên tục không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe mà còn là một áp lực tâm lý rất lớn đè nặng lên người phụ nữ. Nhiều khi điều này có thể tàn phá hạnh phúc gia đình".

Đáng nói hơn, nỗ lực mang thai của những người phụ nữ có tử cung bị tổn thương do nạo phá thai nếu không đi "đúng hướng" sẽ lại khiến tình trạng càng trầm trọng hơn.

BS Thành phân tích: "Nó giống như một vòng luẩn quẩn, bệnh nhân sau khi bị thai lưu lại phải nạo hút thai. Tuy nhiên, việc xử lý thai lưu để mang lại cơ hội làm mẹ trong lần tới đòi hỏi tính chính xác rất cao. Nếu thực hiện không chuẩn, tử cung lại càng tổn thương hơn trong những lần đưa dao kéo vào, cơ hội mang thai trong lần tới lại càng thấp. Nhiều chị em trong trường hợp này miệt mài đi chữa, mất rất nhiều tiền nhưng càng chữa lại càng hỏng".

Theo BS Thành, khi buồng tử cung bị tàn phá đến mức không còn khả năng giúp phụ nữ thực hiện thiên chức thì gần như không có giải pháp thay thế.

Hiện nay, trên thế giới chỉ mới manh nha nghiên cứu tử cung nhân tạo nhưng mới chỉ thành công ở cừu.

Giải pháp khác là ghép tử cung. Ở Phần Lan đã có các nghiên cứu người mẹ cho con gái tử cung để ghép vào. Tuy nhiên, kỹ thuật này đến nay vẫn chưa được phổ biến và trở thành thường quy.

"Đến lúc này, các gia đình chỉ còn một giải pháp duy nhất là mang thai hộ. tuy nhiên, thủ tục mang thai hộ là vô cùng phức tạp và phải nói là đối mặt với rất nhiều rủi ro", BS Thành nhấn mạnh.

Trung bình mỗi năm, Việt Nam có gần 300.000 ca nạo hút thai, chủ yếu là độ tuổi 15 - 19, trong đó 60 - 70% là học sinh, sinh viên.

Số liệu của Hội Kế hoạch hóa gia đình Việt Nam chắc hẳn sẽ khiến không ít người phải giật mình về thực trạng nạo phá thai ở giới trẻ.

Các thống kê cũng chỉ ra rằng, tuổi bắt đầu quan hệ tình dục ở nước ta cũng đang dần trẻ hóa.

Kết quả điều tra mới nhất của Bộ Y tế, Bộ Giáo dục và Đào tạo phối hợp với Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho thấy, tỷ lệ quan hệ tình dục lần đầu trước 14 tuổi ở Việt Nam tăng gấp 2 lần trong 6 năm từ 1,45% (năm 2013) lên 3,51% vào năm 2019.

Tuy nhiên, theo BS Thành, việc quan hệ tình dục sớm không phải là "thủ phạm" thực sự của tình trạng mang thai ngoài ý muốn ở độ tuổi học sinh, sinh viên.

"Cần nhìn nhận một thực tế là độ tuổi dậy thì của các con bây giờ sớm hơn chúng ta 1 - 2 năm. Bản thân việc dậy thì khiến nội tiết tố tăng vọt trong người các con, thôi thúc các con tò mò đến chuyện ấy và tham gia tình dục sớm hơn thế hệ trước đây. Do đó, các vị phụ huynh không thể đánh đồng và cho rằng "Các con hư hỏng, bố mẹ trước đây không như thế"", BS Thành phân tích.

Chuyên gia này dẫn chứng ở các nước châu Âu, độ tuổi quan hệ tình dục cũng rất sớm. Tuy nhiên, tỷ lệ mang thai ngoài ý muốn và nạo phá thai ở tuổi vị thành niên thấp hơn Việt Nam rất nhiều.

"Thủ phạm thực sự chính là việc chúng ta không quan tâm đúng mực đến việc giáo dục giới tính cho trẻ từ sớm. Điều này khiến các con bước vào tình dục với một lỗ hổng kiến thức rất lớn, dẫn đến các hành vi quan hệ tình dục không an toàn", BS Thành khẳng định.

Theo chuyên gia này, có thống kê đã chỉ ra rằng, khoảng 50% bạn trẻ ở Việt Nam hiện nay quan hệ tình dục không đeo bao cao su. Đây là một thực trạng rất đáng cảnh báo.

Một vấn đề khác là các bạn gái nói riêng và phụ nữ Việt Nam nói chung đa phần đều rất thụ động trong vấn đề quan hệ tình dục.

Nhiều bạn gái mong muốn bạn trai dùng bao cao su khi quan hệ tình dục. Tuy nhiên, khi nửa kia từ chối phía bạn gái cũng thường vì ngại, vì sợ bạn trai cho rằng mình không tin tưởng nên cũng đồng ý quan hệ "trần".

Theo một thống kê của UNICEF, tại Việt Nam, tỷ lệ phụ nữ trẻ từ 15 - 19 tuổi tự quyết định về sử dụng biện pháp tránh thai chỉ mức 25,5%.

Quan hệ tình dục không an toàn đặt các em trước nguy cơ mang thai ngoài ý muốn và mắc các bệnh lây nhiễm qua đường tình dục.

Số liệu từ UNICEF, hơn một nửa số ca phá thai trong cuộc điều tra (53,6%) là do mang thai ngoài ý muốn.

Đáng lưu tâm là các biến chứng khi mang thai và khi sinh là những nguyên nhân hàng đầu gây ra tử vong mẹ cho các em gái tuổi từ 15-19 ở các nước có thu nhập thấp và thu nhập trung bình.

BS Thành phân tích, mang thai ở tuổi vị thành niên khiến các bé gái rơi vào tình cảnh tiến thoái lưỡng nan. Nếu mang thai ở độ tuổi quá trẻ thì rủi ro rất cao tăng tỷ lệ biến cố, nguy cơ đẻ non. Không chỉ thể chất, người mẹ tuổi teen cũng chịu một áp lực rất lớn về kinh tế và đặc biệt là tâm lý.

"Các em dễ bị tăng nguy cơ trầm cảm, stress. Đã có những trẻ vị thành niên nghĩ đến tự tử khi biết mình mang bầu vì cảm thấy không có lối thoát. Ngược lại nếu đình chỉ thai nghén, vốn là lựa chọn của nhiều bạn trẻ hiện nay, có thể dẫn đến vô sinh, hiếm muộn sau này. Thậm chí, nạo phá thai không an toàn có thể để lại những hậu quả trực tiếp như: nhiễm trùng tử cung, thủng tử cung, có trường hợp bị chảy máu phải cắt tử cung dẫn đến mất cơ hội làm mẹ sau này", BS Thành nhấn mạnh.

Về các bệnh lây qua đường tình dục, BS Thành cũng cảnh báo rằng, tất cả các nhiễm trùng tình dục đa phần đều xảy ra ở lần quan hệ đầu tiên. Ví dụ như 70 - 80% trường hợp lây nhiễm virus HPV gây sùi mào gà, ung thư cổ tử cung là ở lần quan hệ đầu tiên. Ngoài ra, vi khuẩn lậu hay chlamydia đều có thể đi ngược dòng đường sinh dục khi quan hệ và tàn phá 2 vòi trứng của người phụ nữ dẫn đến hiếm muộn. Đó là còn chưa kể đến virus HIV, viêm gan B có thể lây nhiễm và ảnh hưởng cả cuộc đời do chưa có thuốc trị dứt điểm.

Giải pháp cho tình trạng mang thai ngoài ý muốn ở trẻ vị thành niên, theo BS Thành, trước hết là sự thay đổi từ chính người lớn: những bậc làm cha, làm mẹ hay thầy cô.

"Trước các vấn đề liên quan đến tình dục, nhiều phụ huynh lại lựa chọn phương án tiêu cực là né tránh hay ngược lại là "nổi trận lôi đình". Điều này khiến các con mất đi chỗ dựa lớn nhất và thiếu sự định hướng dẫn đến lạc lối", BS Thành cho hay.

Theo bác sĩ, với cha mẹ, trước tiên nên chuẩn bị tinh thần sẽ đến ngày trẻ bước vào giai đoạn dậy thì, có thể có những tò mò với người khác giới hay thậm chí là manh nha những bước đầu tiên của tình dục.

Cuộc đua này có 2 chiến tuyến, một là chặn hoàn toàn, một là cung cấp vũ khí cho con chống đỡ. Nếu chỉ cấm đoán, ngăn chặn, chúng ta chắc chắn không thể chặn được mãi. Nhưng nếu chúng ta cung cấp vũ khí, sức đề kháng cho các con, cùng đồng hành thì trẻ sẽ dễ vượt qua được giai đoạn này. Phụ huynh cần lên kịch bản nếu rơi vào từng tình huống sẽ xử lý ra sao.

"Để thay đổi, giáo dục các con hướng đi đúng là hành trình còn dài, rất cần sự phối hợp, đồng hành của cả gia đình, thầy cô, nhà trường", BS Thành nói.

Nội dung: Minh Nhật

Thiết kế: Tuấn Huy