Những dấu hiệu cảnh báo bạn bị ung thư đại trực tràng

Theo TS.BS Phạm Văn Bình, Giám đốc Trung tâm phẫu thuật nội soi Robot, Bệnh viện K trung ương (Hà Nội), ung thư đại trực tràng là ung thư đường tiêu hóa thường gặp, khối u ác tính xuất phát từ trong lòng hoặc thành đại tràng hoặc trực tràng.

Bệnh có xu hướng tăng cả về số ca mắc và tử vong không chỉ ở Việt Nam mà cả thế giới. Thông kê của Tổ chức Y tế thế giới cho thấy nó đứng thứ ba trong số các bệnh ung thư ở nam giới (chiếm khoảng 10%) và thứ hai ở nữ (chiếm 9,2%).

Tại Việt Nam, ước tính tỷ lệ mắc bệnh ung thư đại trực tràng ở nam giới là 13,5 trên 100.000 người, ở nữ là 11,2. 

Bệnh có tiên lượng khá tốt song phần lớn biểu hiện của bệnh không đặc trưng nên đa phần người bệnh thường không nghĩ tới ung thư. Triệu chứng của bệnh phụ thuộc vào vị trí khối u, mức độ xâm lấn ra xung ra quanh và mức độ lan ra toàn bộ cơ thể.

Theo đó, người bệnh có thể thay đổi thói quen đại tiện như phân lúc lỏng lúc táo bón mà không rõ nguyên nhân, khuôn phân thu nhỏ, thay đổi hình dạng khuôn phân… hoặc đi ngoài phân nhầy lẫn máu.

Ngoài ra có thể bị táo bón, đau bụng, đầy bụng và nôn nên rất dễ bị người bệnh coi nhẹ. Trong một số trường hợp bệnh nhân thậm chí có thể sờ thấy khối u qua thành bụng hoặc hậu môn.

So với các bệnh ung thư đường tiêu hóa thì ung thư đại trực tràng có tiên lượng tốt hơn. Điều trị bệnh là điều trị đa mô thức: phẫu thuật, hóa trị, xạ trị trong đó phẫu thuật đóng vai trò quan trọng và quyết định nhất. Tỷ lệ sống thêm 5 năm sau mổ ở giai đoạn 1 là 92%, giai đoạn 2 là 70-80%, giai đoạn 3 là 50-60% , đến giai đoạn 4 chỉ còn là 11%, tiến sĩ Bình cho biết.

Để sàng lọc bệnh có thể làm giải trình tự gene tìm đột biến gene APC, test tìm máu trong phân, nội soi đại trực tràng ốm mềm…

Một số bệnh lý được coi là tổn thương tiền ung thư cũng cần lưu ý như: viêm loét đại trực tràng mãn tính (nguy cơ phát triển ung thư 20-25%), bệnh Crohn, polyp có kích thước lớn có nguy cơ hóa ung thư rất cao, bệnh polyp gia đình, tiền sử gia đình…

TS Bình khuyến cáo, để phòng ngừa ung thư đại trực tràng mọi người nên:

- Tăng cường vận động thể chất.

- Hạn chế ăn mỡ, thịt động vật, tăng cường ăn các chất xơ và rau, quả tươi hằng ngày. Đồng thời hạn chế thức ăn nhiều muối, lên men, thịt xông khói…

Chế độ ăn nhiều mỡ, thịt động vật, thức ăn lên men, ướp muối, xông khói, thức ăn gây đột biến gene có thể liên quan tới ung thư đại trực tràng. Ngoài ra, ăn ít chất xơ, nhiều thịt đặc biệt đồ rán, nướng thì nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng cũng cao hơn.

- Hạn chế lạm dụng rượu, bia

Theo báo cáo của Hiệp hội Ung thư Lâm sàng Mỹ, đồ uống chứa cồn làm tăng cao nguy cơ mắc các bệnh ung thư, trong đó có đại trực tràng. Tổ chức Nghiên cứu Ung thư thế giới cũng xếp ethanol vào nhóm chất gây 7 bệnh ung thư gồm: khoang miệng, họng, thanh quản, thực quản, đại trực tràng, gan và ung thư vú ở phụ nữ. Lý do là rượu tạo điều kiện dễ dàng hơn cho các tác nhân gây ung thư thấm vào cơ thể, ví dụ hút thuốc...

- Bỏ thuốc

Tỷ lệ mắc ung thư đại trực tràng ở nhóm hút thuốc cao hơn so với nhóm không hút thuốc.

- Giảm cân

Người béo phì, thừa cân có nguy cơ phát triển ung thư đại trực tràng cao hơn 30% so với những người có cân nặng bình thường. 

Nam Phương