Người có "hộ chiếu vắc xin" về Việt Nam có phải cách ly 14 ngày?

Hộ chiếu vắc xin là một khái niệm khá mới, được nhắc đến nhiều trong thời gian gần đây. Đây là chứng nhận về lịch sử tiêm chủng của một người và ở đây là vắc xin ngừa Covid-19. 

Nhiều nước đã triển khai những chiến dịch tiêm ngừa lớn. Trong số những trường hợp nhập cảnh về Việt Nam gần đây đã có những người có hộ chiếu vắc xin- đã được tiêm vắc xin phòng Covid-19. 

Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên cho biết, hiện nay những trường hợp này vẫn buộc phải cách ly tập trung 14 ngày và có 2 lần xét nghiệm âm tính; giống như những trường hợp nhập cảnh khác. 

PGS.TS Trần Đắc Phu, nguyên Cục trưởng Cục Y tế Dự phòng, Cố vấn cao cấp Trung tâm Đáp ứng Sự kiện y tế công cộng Bộ Y tế cũng cho biết thêm đến thời điểm này Việt Nam chưa công nhận hộ chiếu vắc xin và chưa có thay đổi trong các biện pháp phòng chống dịch cũng như biện pháp cách ly với người nhập cảnh dù có hộ chiếu vắc xin.

Còn nhiều tranh cãi về hiệu quả của hộ chiếu vắc xin

Nhiều người kỳ vọng hộ chiếu vắc xin là một giải pháp để thế giới sống chung với đại dịch, để mở cửa lại nền du lịch. Tuy nhiên, vấn đề này hiện nay vẫn còn rất nhiều tranh cãi. 

Sự thành công của hộ chiếu vắc xin sẽ phụ thuộc vào hiệu quả của vắc xin. Tuy nhiên, đến nay chúng ta vẫn còn biết chưa thật đầy đủ về hiệu quả của tất cả các loại vắc xin trong việc ngăn chặn sự lây lan của Covid-19.

Tổ chức Y tế Thế giới kêu gọi thận trọng, yêu cầu các nhà chức trách và các nhà điều hành du lịch không đưa ra bằng chứng về việc tiêm chủng như một điều kiện để đi du lịch quốc tế. Lý do vì hiệu quả của vắc xin trong việc ngăn ngừa lây truyền chưa rõ ràng và nguồn cung cấp vắc xin toàn cầu còn hạn chế.

Về vấn đề này, PGS Phu cho rằng từ trước đến nay, với các bệnh truyền nhiễm việc có vắc xin là biện pháp hiệu quả nhất để phòng chống bệnh. Trước đây, để phòng chống bệnh truyền nhiễm, các nước cũng đã áp dụng việc chứng nhận việc tiêm vắc xin khi đi lại như với dịch tả, dịch hạch, bệnh sốt vàng (chỉ lưu hành ở châu Phi, lây qua muỗi đốt lây cho người ở châu Phi và người khác đến châu Phi)…

"Tương tự với vắc xin phòng Covid-19, việc có hộ chiếu vắc xin cũng những điểm lợi. Một người được tiêm vắc xin, nếu thực sự có miễn dịch thì khi sang nước khác không bị lây bệnh và cũng không làm lây truyền bệnh. Như vậy sẽ giải tỏa được khó khăn cho ngành du lịch, hàng không, đi lại, phát triển kinh tế…", PGS Phu cho biết. 

Tuy nhiên chuyên gia cho rằng cũng cần phải lưu ý đến các rủi ro. 

Thứ nhất, trước đây để nghiên cứu ra một vắc xin cần 4-5 năm, thậm chí 10 năm; trong khi đó vắc xin phòng Covid-19 được nghiên cứu, cấp phép trong điều kiện khẩn cấp. Vì thế, có thể có một số vấn đề chúng ta chưa biết hết được như các vắc xin khác nhau, hiệu lực bảo vệ khác nhau; có vắc xin chưa biết được giảm lây nhiễm như thế nào mà chỉ giảm mức độ nặng của bệnh, giảm triệu chứng; cũng chưa biết kháng thể bảo vệ tồn tại trong cơ thể bao lâu; người mới tiêm vắc xin cũng chưa có miễn dịch bảo vệ ngay… 

Thứ hai là do vấn đề biến đổi của virus, vắc xin có thể không còn tác dụng.

Thứ ba là hộ chiếu giả. 

"Vì thế, mỗi quốc gia căn cứ vào đánh giá rủi ro, lợi ích, hợp tác giữa các bên… để có thể có hình thức áp dụng phù hợp. Có thể kết hợp hộ chiếu vắc xin với xét nghiệm SARS-CoV-2 âm tính, giảm thời gian cách ly, có thể không bắt cách ly tập trung mà cách ly tại nhà…", PGS Phu nói. 

Cũng theo chuyên gia tình hình dịch tại Việt Nam hiện yên ổn, dù chưa tiêm vắc xin được như nhiều nước nhưng đang áp dụng các biện pháp chống dịch hiệu quả. 

Chung quan điểm này, một chuyên gia đầu ngành về bệnh truyền nhiễm tại Hà Nội cũng nhấn mạnh các vắc xin có hiệu lực bảo vệ khác nhau, không có vắc xin nào có hiệu lực bảo vệ 100%.

"Nếu mở cửa mà một người có tiêm vắc xin nhưng không đạt được miễn dịch thì vẫn có thể lây nhiễm, là người lành mang trùng, vẫn có thể truyền bệnh", chuyên gia này phân tích. 

Vì thế, dù tiêm vắc xin vẫn cần áp dụng tốt các biện pháp dự phòng bệnh. Người tiêm vắc xin có thể có miễn dịch nhưng virus biến thể thì có thể vắc xin không có tác dụng. Vì thế, cần có biện pháp phù hợp, căn cứ vào tình hình dịch thực tế tại mỗi quốc gia.