Kiểm soát cơn đau cho bệnh nhân ung thư

Theo PGS.TS Phạm Cẩm Phương, Giám đốc Trung tâm Y học hạt nhân và Ung bướu, Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội), đau do ung thư là cơn đau hành hạ thể xác và tinh thần của người bệnh một cách nặng nề nhất do bị đau đớn kéo dài. Mỗi loại ung thư lại gây ra những triệu chứng và biến chứng khác nhau, nhưng nhìn chung ở giai đoạn cuối các tế bào ung thư phát triển với số lượng không thể kiểm soát và di căn tới các bộ phận khác của cơ thể. Do đó người bệnh đều bị những cơn đau liên tục hành hạ do khối u lớn chèn ép vào các bộ phận, từ đó dễ dẫn tới sự thay đổi trong tâm lý người bệnh. 

Người bệnh ung thư đa phần phát hiện ở giai đoạn muộn nên chữa trị gặp nhiều khó khăn, hiệu quả thường không tối ưu nhưng đau đớn do ung thư gây ra hoàn toàn có thể kiểm soát được với các kỹ thuật mới, đem đến sự hài lòng, an ủi cho bệnh nhân và gia đình.

Điều trị nội khoa

- Sử dụng các thuốc kháng viêm giảm đau thông thường (paracetamol), các thuốc giảm đau dạng opioid yếu (cocain), các thuốc opioid dạng uống hoặc tiêm (morphin), các thuốc phối hợp (an thần, gây ngủ, thuốc chống trầm cảm…).

- Phác đồ điều trị đau từng bước theo mức độ đau của Tổ chức Y tế Thế giới:

+ Bậc 1: Thuốc chống đau không có opioid, có hoặc không kết hợp với thuốc chống viêm không đặc hiệu, có hoặc không kết hợp với thuốc hỗ trợ đồng giảm đau.

+ Bậc 2: Thuốc có opioid dạng yếu, opioid yếu dạng phối hợp, có hoặc không kết hợp với thuốc chống viêm không đặc hiệu, có hoặc không kết hợp với thuốc hỗ trợ đồng giảm đau.

+ Bậc 3: Thuốc chống đau dạng opioid đường uống hoặc tiêm, có hoặc không kết hợp với thuốc chống viêm không đặc hiệu, có hoặc không kết hợp với thuốc hỗ trợ đồng giảm đau.

Phẫu thuật

Bác sĩ có thể là phẫu thuật tạm thời, dẫn lưu, nối tắt, chỉnh hình, cắt bỏ một phần khối u và các tổn thương di căn trong những trường hợp không thể phẫu thuật triệt căn, phẫu thuật cắt đường thần kinh dẫn truyền đau nếu định khu được.

Xạ trị chiếu ngoài chống đau do ung thư

Đây là phương thức điều trị hiệu quả cho đau do ung thư xương nguyên phát hoặc di căn. Theo đó, bệnh nhân được chỉ định xạ trị chiếu ngoài bằng máy 60Co hoặc máy gia tốc khi tổn thương xương khu trú một vài ổ, không áp dụng cho các trường hợp ung thư di căn nhiều ổ. 

Điều trị chống đau do ung thư di căn xương bằng thuốc phóng xạ

Đây là phương thức xạ trị chuyển hóa bằng đồng vị phóng xạ nguồn hở, áp dụng được cho cả các trường hợp ung thư di căn xương nhiều ổ. Thuốc phóng xạ chỉ định dùng khi bệnh nhân có chẩn đoán xác định là ung thư di căn xương.

Tuy nhiên, cần theo dõi tác dụng phụ ức chế tủy xương gây thiếu máu, hạ bạch cầu, hạ tiểu cầu để điều trị các biến chứng này kịp thời.