Khó xử phạt vi phạm quảng cáo thuốc lá

Theo TS Hương, dù Luật Phòng chống tác hại thuốc lá đã có hiệu lực, trong đó có quy định xử phạt hành chính các trường hợp vi phạm liên quan đến hoạt động quảng cáo, khuyến mại thuốc lá. Nhưng trên thực tế, vi phạm thì nhan nhản nhưng xử phạt thì rất ít, mới dừng lại ở việc tịch thu tang vật, vật phẩm quảng cáo.

Theo nguyên tắc, khi các trường hợp vi phạm bị phát hiện sẽ bị các lực lượng chức năng lập biên bản xử phạt hành chính. Nhưng sau khi lập biên bản, người vi phạm chưa thể nộp phạt ngay mà phải đợi Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao & Du lịch ra quyết định xử phạt. Sau khi nhận quyết định xử phạt vi phạm hành chính, người vi phạm sẽ phải mang quyết định xử phạt cùng biên bản xử phạt ra kho bạc nhà nước nộp phạt theo quy định. Người vi phạm được coi là hoàn thành việc xử phạt sau khi nhận được phiếu thu (hoặc biên lai thu tiền) từ kho bạc.

Chưa kể, lực lượng thanh tra văn hoá - đơn vị chịu trách nhiệm chính trong quá trình thực thi quy định cấm quảng cáo và khuyến mại thuốc lá lại quá mỏng. Theo thống kê, một tỉnh/thành phố trung bình có khoảng 5-15 thanh tra thuộc Sở VHTTDL, trong đó chỉ có khoảng 1/3 phụ trách mảng văn hóa, còn lại là các thanh tra thể thao, thanh tra du lịch,....

“Nhân lực mỏng, kinh phí hạn hẹp, rồi quy trình xử phạt phức tạp khiến cán bộ thanh tra e ngại ra quyết định phạt, bởi nó gây mất thời gian của cả người phạt và người chịu phạt”, TS Hương nhận định.

Bên cạnh đó, theo quy định, đối tượng xử phạt là công ty thuốc lá và người chủ cửa hàng kinh doanh thuốc lá có hoạt động quảng cáo. Thế nhưng người thực hiện là công ty trung gian thực hiện quảng cáo thì chưa được đề cập và chưa có chế tài xử phạt cụ thể.

“Vì thế, các công ty thuốc lá sử dụng những công ty quảng cáo trung gian tạo ra những loại tủ trưng bày, mô hình bao thuốc và phân phát miễn phí cho các quán cà phê, nhà hàng hoặc thuê công ty người mẫu đi tiếp thị thuốc lá nhưng cơ quan chức năng không thể xử phạt các công ty thuốc lá, vì trên danh nghĩa họ không phải cơ sở trực tiếp quảng cáo”, TS Hương phân tích.

Rồi quy định về trưng bày thuốc lá cũng dễ bị lách luật. Bởi theo quy định, đại lý bán lẻ, điểm bán lẻ thuốc lá không được trưng bày quá một bao, một tút hoặc một hộp của một nhãn hiệu thuốc lá. Nhưng thực tế, mỗi nhãn hiệu thuốc lá lại có nhiều sản phẩm khác nhau, nên dù chỉ trưng bày bày 1 bao/1 tút/1 hộp của 1 nhãn hiệu thuốc lá thì vẫn nhiều vô kể các loại thuốc lá của một nhãn hàng.

TS Hương cho rằng, để thuận lợi hơn trong việc xử lý các vi phạm quảng cáo, khuyến mại thuốc lá, tạo tính răn đe, trong tương lai, Chính phủ cần ban hành bổ sung các văn bản hướng dẫn thực hiện việc xử phạt vi phạm hành chính tại chỗ nhằm đơn giản hóa, giảm thiểu thời gian và thủ tục nộp phạt của người vi phạm.

“Đồng thời cần tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho các chủ cửa hàng kinh doanh thuốc lá về các quy định của pháp luật trong quảng cáo, khuyến mại thuốc lá, để họ nhận thấy sự tác động xấu của quảng cáo thuốc lá tới hành vi hút thuốc lá trong cộng đồng”, TS Hương khuyến cáo.

Tú Anh