Dùng nhiều đường fructose có thể dẫn đến gan nhiễm mỡ

Đường fructose có thể gây gan nhiễm mỡ

Ngũ cốc thêm đường, nước ngọt và bánh ngọt là những thực phẩm chế biến sẵn tiện lợi và ngon miệng vì chúng được làm ngọt bằng siro bắp có hàm lượng đường fructose cao. Tuy nhiên, nghiên cứu mới đây cho thấy tiêu thụ quá nhiều đường fructose có thể gây rò rỉ ruột và dẫn đến bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD).

Các chuyên gia tại Ðại học California-San Diego (Mỹ) gần đây phát hiện đường ruột bị rò rỉ dường như là một cơ chế để NAFLD phát triển, do đó, họ cho rằng bảo vệ đường ruột thực sự có thể ngăn ngừa tổn thương ở gan.

Trong nghiên cứu công bố trên tạp chí Nature Metabolism, nhóm chuyên gia đã quan sát cẩn thận quá trình này ở chuột. Ðầu tiên, họ nuôi chuột bằng chế độ ăn chứa nhiều đường fructose hoặc kết hợp cả fructose và chất béo. Trong cả hai trường hợp, cơ chế chuyển hóa fructose đã ức chế các protein bảo vệ ruột, khiến "ruột bị rò rỉ" và cho phép các chất độc thoát vào máu. Khi những chất độc này đến gan, chúng gây viêm nhiễm và tích tụ mỡ.

Nói cách khác, những con chuột này đã phát triển NAFLD, nặng nhất là những con tiêu thụ hàm lượng cao cả fructose và chất béo. Trái lại, gan của những con chuột dùng đường fructose ở mức tối thiểu vẫn khỏe mạnh. Kết quả này tương tự trường hợp con người tiêu thụ đường fructose bằng cách ăn trái cây.

Trưởng nhóm nghiên cứu, Tiến sĩ Michael Karin cho biết NAFLD là nguyên nhân gây bệnh gan mãn tính phổ biến nhất thế giới, nó có thể tiến triển thành các bệnh nghiêm trọng hơn như xơ gan, ung thư gan, suy gan và tử vong. Những phát hiện mới chỉ ra một phương pháp có thể ngăn ngừa tổn thương gan ngay từ đầu, đó là hạn chế tối đa việc tiêu thụ đường fructose.

Tuy nhiên, trong các nghiên cứu không tăng fructose và sử dụng fructose ở mức phù hợp với mức tiêu thụ bình thường hàng ngày của fructose (bao gồm cả một phần của trái cây và rau quả), fructose không gây ra bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD), cũng không phải là tăng mỡ trong máu để có thể có ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe. 

Gây chuyển hóa năng lượng của cơ thể

Một số nghiên cứu cho thấy lượng đường fructose cao có thể gây ra những thay đổi đối với quá trình chuyển hóa năng lượng của cơ thể. Nhiều nghiên cứu trong số này được thực hiện trên động vật, hoặc là những thử nghiệm ngắn hạn ở người, với mức độ fructose cao hơn nhiều so với tiêu thụ trong chế độ ăn trung bình.

Phương pháp này được gọi là "siêu liều lượng" (hyper-dosing) cung cấp năng lượng trên nhu cầu bình thường và gây ra sự gia tăng mỡ trong máu, đây là một nguy cơ gây ra các bệnh chuyển hóa như bệnh tim, đột quỵ và tiểu đường loại 2.

Nói chung, việc tăng khẩu phần ăn từ bất kỳ nguồn năng lượng nào dựa trên nhu cầu năng lượng cuối cùng sẽ dẫn đến tăng cân, trừ khi được cân bằng bởi tăng hoạt động thể chất. 

Theo tìm hiểu được biết, đường fructose là dạng đường tự nhiên được tìm thấy trong mật ong và trái cây (ví dụ: chà là, nho khô, quả sung, táo và nước ép trái cây tươi) và có lượng nhỏ trong một số loại rau (ví dụ như cà rốt). Fructose giống như glucose, là một loại đường đơn và ngọt nhất trong số các carbohydrate tự nhiên; một phân tử glucose và fructose kết hợp tạo ra đường sucrose.

Đường sucrose được sử dụng ở nhà để nấu nướng và được dùng làm chất tạo ngọt trong sản xuất thực phẩm và đồ uống. Một nguồn khác của fructose là syrup glucose-fructose (trong đó syrup ngô có hàm lượng fructose cao) được làm từ ngô và lúa mì, được sử dụng làm chất tạo ngọt trong nhiều loại thực phẩm như mứt, chất bảo quản và bánh kẹo. Hàm lượng fructose của chúng có thể dao động từ 5% đến 50%.

Nếu fructose chiếm hơn 50% khối lượng syrup, chúng nên có tên trong thành phần nguyên liệu là "Syrup Fructose-Glucose'. Fructose cung cấp năng lượng calo tương đương cho mỗi gram như bất kỳ loại đường hoặc carbohydrate tiêu hóa nào khác, tức 4 kilocalories trong mỗi gram.

Fructose được tiêu hóa ở gan để sản xuất glucose là chủ yếu (~50%), một lượng nhỏ glycogen (>17%), lactate (~ 25%) và một lượng nhỏ axit béo. Glucose di chuyển trong máu đến tất cả các cơ quan và cơ bắp, nơi chúng được chuyển hóa thành năng lượng. Lactate và axit béo cũng là nguồn năng lượng cho cơ thể.