Chàng trai thoát cảnh "sống không bằng chết" nhờ ca mổ lần đầu tại Việt Nam

Ngày 7/8, TS.BS Dương Đức Hùng, Giám đốc Bệnh viện Việt Đức cho biết, ca phẫu thuật lần đầu tiên được thực hiện tại Việt Nam thành công, đã cứu chàng thanh niên 25 tuổi thoát khỏi tình trạng bệnh lý nghiêm trọng. Trên thế giới, cũng chưa có đến 10 ca thực hiện thành công phương pháp này.

Suốt 2 năm ăn qua ống, thở qua lỗ ở cổ

Bệnh nhân là thanh niên L.V.N., 25 tuổi ở Thanh Hóa. Tháng 7/2022, N. bị tai nạn giao thông đa chấn thương, chấn thương sọ não, hàm mặt, chấn thương ngực kín, chấn thương gan...

Chỉ sau 3 ngày cậu bị tai nạn giao thông thì vợ đẻ. Hành trình điều trị cho nam bệnh nhân đầy khó khăn, vất vả, bởi một loạt chấn thương nghiêm trọng.

Quá trình hồi sức sọ não phải thở hỗ trợ, bác sĩ phải mở khí quản bệnh nhân (tạo một lỗ ở cổ để thở). Với các trường hợp phải mở khí quản, nguy cơ gây hẹp khí quản rất lớn. Sau một tháng phẫu thuật do tai nạn giao thông, N. bị hẹp khí quản.

Tại một cơ sở y tế ở Hà Nội, người bệnh được hội chẩn điều trị bảo tồn xét nong và đặt stent khí quản nhưng thất bại, sau đó phẫu thuật cắt nối khí quản nhưng không thành công. Chỉ sau 2 tháng cắt nối, bệnh nhân lại khó thở, phải mở khí quản vĩnh viễn.

Bố bệnh nhân cho biết, dù con chỉ thở qua đường cổ, vẫn ăn uống hoàn toàn bình thường, nhưng "có bệnh thì vái tứ phương", gia đình cho con đi khám ở phòng khám tư, và được chỉ định tiêm 6 mũi vào vùng khí quản bị hẹp. Đến tháng 5/2023, sau tiêm mũi thứ 6, bệnh nhân bị loét, tổn thương lan sang thực quản, thông ra khí quản.

"Lúc này, bệnh nhân ăn uống cái gì đều bị chui vào phổi. Trên cơ thể bệnh nhân không chỉ phải "đục lỗ" để thở, mà còn phải đục ở dưới bụng để bơm thức ăn thẳng dạ dày", TS Hùng cho biết.

Tình trạng này khiến tinh thần người bệnh, gia đình bệnh nhân vô cùng suy sụp, nam bệnh nhân mô tả "sống không bằng chết" khi quá vất vả trong ăn uống, sinh hoạt. Suốt gần 2 năm bệnh nhân thở không thể thở bình thường, ăn cũng không thể ăn như mọi người, cậu liên tục bị loét chảy máu vùng mở khí quản.

Theo TS Hùng, rắc rối do mở khí quản không chỉ gây loét, chảy máu, mà về lâu dài, khi không thở qua đường tự nhiên (không khí được làm ấm, ẩm qua mũi), thở khí quản lâu ngày làm tăng nguy cơ xơ phổi, hỏng phổi, nguy cơ viêm phổi cao hơn người bình thường.

Ca mổ đặc biệt từ khí quản hiến của người cho chết não

Tháng 6/2023, đến khám tại Bệnh viện Việt Đức, cơ thể bệnh nhân suy kiệt còn 42kg (cao 1m65), được chẩn đoán tổn thương đoạn khí quản dài tới 6,5cm, nhưng không thể can thiệp vì đã mổ cắt khí quản cũ, cũng không có vật liệu gì để can thiệp.

Sau khi tiến hành hội chẩn đa chuyên khoa, các bác sĩ quyết định phẫu thuật 2 thì cho người bệnh.

Thì 1, bệnh nhân được tạo hình cắt - nối đoạn thực quản cổ bị hẹp hoặc tạo hình thực quản bằng đoạn đại tràng. Thì 2, phẫu thuật tạo hình đoạn thanh môn kết hợp ghép đoạn khí quản cổ bằng đoạn khí quản cổ của người cho chết não.

Sau hai ca mổ thực hiện ngày 11/4 và 13/5 vừa qua, bệnh nhân không chỉ thở được bình thường, mà còn ăn uống được bình thường, nói được dù còn "thều thào".

Ngày 25/6, bệnh nhân được ra viện. Sau một tháng quay lại khám, người bệnh lên được 5kg, sẹo mổ liền, bệnh nhân tự thở, ăn uống tốt.

"Đến thời điểm hiện tại, bệnh nhân lên được 10kg. Bệnh nhân cần thực hiện một cuộc phẫu thuật nữa để giúp giọng nói trở về bình thường. Bệnh nhân đã có thể làm việc nhà, nấu cơm, chăm con", TS Hùng thông tin.

Theo TS Hùng, đến nay, phẫu thuật ghép khí quản nói chung và phẫu thuật ghép đường thở nói riêng vẫn là thách thức trong ngoại khoa.

"Số ca được ghép như bệnh nhân này trên thế giới đếm trên đầu ngón tay, dưới 10 ca. Thái Lan có 2 ca theo dõi đến 20 tháng. Các trường hợp khác ở các quốc gia khác đều không thành công.

Với ca bệnh này, chúng tôi tự tin vào tay nghề của bác sĩ Việt Nam không thua gì thế giới. Chúng tôi cũng trân trọng những người chết não hiến tạng, không chỉ giúp các bệnh nhân ghép tim, gan, thận, phổi... mà những chi tiết nhỏ như mạch máu, thần kinh, khí quản, giác mạc... của họ đều có thể cứu giúp một cuộc đời", TS Hùng nói.

Trước đó, tháng 9/2007, Bệnh viện Việt Đức đã thực hiện thành công phương pháp ghép tự thân khí quản cho bệnh nhân bằng cách lấy một đoạn động mạch chủ ở thận người bệnh ghép vào phần khí quản của họ

Giám đốc Bệnh viện Việt Đức cho biết thêm, từ đầu năm đến nay, tại viện có 16 trường hợp chết não hiến tạng. Trong đó, một tuần qua có 4 ca hiến tạng.

Một người chết não hiến tạng cứu ít nhất được 4 người, các bộ phận khác như van tim, mạch máu, khí quản... được bảo quản tại ngân hàng mô tại Bệnh viện Việt Đức sẽ mang lại cơ hội cho nhiều bệnh nhân khác.