Bộ Y tế nhận định như thế nào về dịch Covid-19?

Trả lời báo chí chiều 13/4, GS.TS Phan Trọng Lân, Cục trưởng Cục Y tế Dự phòng, Bộ Y tế cho biết việc đánh giá tình hình dịch Covid-19 sẽ dựa trên 3 yếu tố. 

Thứ nhất là biến thể phụ Omicron đã xuất hiện được 16 tháng với hơn 500 biến thể phụ. Người ta nhận thấy nó có đặc tính lây lan nhanh, nhưng chưa có bằng chứng rõ ràng về tăng ca nặng. Những nơi có tăng ca nặng là do số mắc tăng tương ứng. 

Một điểm cần lưu ý là hiệu quả của vaccine trong phòng lây nhiễm với biến thể Omicron còn hạn chế, tuy nhiên khả năng phòng chuyển nặng, nhập viện, tử vong thì hiệu quả. 

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đánh giá 90% dân số thế giới đã có miễn dịch do vaccine hoặc do mắc phải. Nhờ yếu tố này mà các trường hợp khi mắc phải có biểu hiện nhẹ hơn, ít hoặc không có triệu chứng. Nếu miễn dịch giảm thì các đối tượng nguy cơ cao như người lớn tuổi, người có bệnh nền, suy giảm miễn dịch, phụ nữ mang thai sẽ có nguy cơ cao dễ dẫn đến nặng, nhập viện, thậm chí tử vong. 

"Hiện nay trên thế giới, biến thể Omicron hiện chiếm ưu thế. Ngoài ra, tỷ lệ nặng/mắc không có sự gia tăng, kể cả đối với Việt Nam", GS Lân nhấn mạnh. 

Thứ 2 là yếu tố về môi trường sống, hành vi của người dân. Biến thể Omicron lây lan nhanh, trong khi đó hầu hết các nước đã mở cửa, nới lỏng toàn bộ các biện pháp phòng chống dịch, kể cả nước có sự lây nhiễm cao, việc giao lưu đi lại sau 3 năm đại dịch gia tăng rất lớn. 

"Thời gian qua hoạt động phòng chống dịch của chúng ta đạt hiệu quả nhờ vaccine. Vì thế, người dân có tâm lý chủ quan với biện pháp đeo khẩu trang, khử khuẩn làm gia tăng sự lây nhiễm. Hiện nay tại nước ta số mắc tập trung chủ yếu ở khu vực phía Bắc - nơi đang có sự chuyển mùa. Nếu không kiểm soát đầy đủ thì có sự gia tăng", GS Lân nói. 

Thứ 3 về biện pháp đáp ứng, vũ khí giúp chúng ta mở cửa sớm từ tháng 3/2022 là do chúng ta đã bao phủ vaccine rất sớm. Với liều cơ bản, chúng ta bảo phủ gần như 100% cho đối tượng từ 12 tuổi trở lên, mũi 3, 4 cũng đạt tỷ lệ cao 80-90%, việc tiêm cho trẻ từ 5 đến dưới 12 tuổi mũi 1 cũng lên đến 90%, mũi 2 là gần 70%. 

GS Lân cho biết trong thời gian tới có thể có sự gia tăng ca mắc. Hiện nước ta ở cấp độ dịch 1- màu xanh. Cấp độ này không chỉ đánh giá trên số mắc mà còn dựa trên ca nặng, độ bao phủ vaccine và đáp ứng đảm bảo thu dung điều trị. 

Biến thể Omicron hiện chiếm ưu thế tại nước ta 

Đánh giá về khả năng bảo vệ của vaccine phòng Covid-19, GS Lân cho biết mục tiêu của vaccine là giảm nặng, nhập viện, giảm tử vong. Tuy nhiên, các nghiên cứu về miễn dịch trên các đối tượng đã tiêm 1,2,3,4 mũi vaccine đến nay còn chưa đầy đủ. Bộ Y tế sẽ tiếp tục theo dõi trong thời gian tới. Khuyến cáo của WHO thời gian qua cũng là tập trung chủ yếu vào các đối tượng nguy cơ cao. 

"Sắp tới chúng ta sẽ rà soát để làm thế nào có khuyến cáo kịp thời và đúng thời điểm. Đôi khi tiêm sớm quá trong bối cảnh dịch đang được kiểm soát sẽ làm lãng phí nguồn lực. Chúng ta cần sự thận trọng tránh để tránh không hiệu quả khi có dịch xảy ra", GS Lân chia sẻ. 

Để kiểm soát dịch hiệu quả, Bộ Y tế đề nghị các tỉnh, thành đẩy mạnh tăng cường rà soát cấp độ dịch và công bố rõ ràng để người dân biết các biện pháp phòng chống, không hoang mang nhưng không được chủ quan. 

Theo GS Lân, với biến thể Omicron vì vaccine có hiệu quả hạn chế hơn trong vấn đề lây nhiễm nên các biện pháp phòng chống cần tập trung vào đối tượng nguy cơ cao. Các nhà khoa học dự báo virus SARS-CoV-2 sẽ vẫn tiếp tục tồn tại. Vì thế, để không ảnh hưởng đến kinh tế xã hội, cuộc sống, chúng ta cần tập trung bảo vệ đối tượng nguy cơ cao. Mục tiêu trong giai đoạn tới là giảm nhập viện, tử vong, không quá tải hệ thống y tế. 

Người dân cần tiêm chủng đầy đủ theo đúng khuyến cáo của ngành y tế. Người có nguy cơ cao khi đến nơi đông người, trong môi trường kín nên đeo khẩu trang trong thời điểm đại dịch. Các đối tượng còn lại khi đến cơ sở y tế, đi trên phương tiện công cộng thì cần đeo khẩu trang. Hai vấn đề quan trọng là 2K và vaccine.