Dân sinh
FicaBộ Y tế lý giải việc "trộn" mẫu xét nghiệm virus SARS-CoV-2
(Dân trí) - Bộ Y tế đã cho phép các địa phương gộp mẫu xét nghiệm SARS-CoV-2 để thúc đẩy nhanh xét nghiệm tìm ca dương tính. Với phương pháp này, kết quả, độ nhạy có bị ảnh hưởng?
Trước đó, ngày 7/8, Bộ Y tế đã ban hành Hướng dẫn tạm thời việc gộp mẫu xét nghiệm SARS-CoV-2, cho phép gộp mẫu bệnh phẩm để xét nghiệm nhằm giảm nhu cầu sinh phẩm, hóa chất, vật tư tiêu hao sử dụng cho xét nghiệm.
Bộ Y tế cho biết gộp mẫu không ảnh hưởng đến chất lượng xét nghiệm, ngược lại còn thúc đẩy nhanh tiến độ xét nghiệm.
Đà Nẵng là địa phương đầu tiên thực hiện "trộn" mẫu xét nghiệm. Theo đó, 3-5 người trong một gia đình sẽ được lấy mẫu vào một ống để xét nghiệm. Nếu có kết quả xét nghiệm dương tính với SARS-CoV-2, sẽ xét nghiệm lại từng mẫu một để xác định đúng đối tượng.
Lý giải về việc gộp mẫu xét nghiệm SARS-CoV-2, PGS.TS Lương Ngọc Khuê, Cục trưởng Cục quản lý Khám, chữa bệnh- Phó Trưởng Tiểu ban điều trị cho biết, phương pháp này vừa giúp tiết kiệm nguồn lực, cho kết quả nhanh, giúp đẩy nhanh xét nghiệm sàng lọc, phát hiện sớm khối lượng lớn các ca bệnh nghi ngờ, các đối tượng tiếp xúc F1 và những người nguy cơ để hạn chế tình hình lây lan trong cộng đồng và hạn chế tình trạng tử vong. Đây cũng là phương thức được nhiều nước áp dụng trong đó có CDC Hoa Kỳ.
Khi áp dụng tại Đà Nẵng, phương pháp gộp xét nghiệm (bỏ nhiều mẫu vào ống xét nghiệm để cho ra xét nghiệm gộp) cho ra kết quả nhanh hơn rất nhiều so với xét nghiệm từng mẫu... Nhờ vậy Đà Nẵng đã đẩy nhan tốc độ xét nghiệm nhằm phát hiện bệnh nhân Covid-19 trong cộng đồng; trong khi các điều kiện xét nghiệm cũ chưa đủ nguồn lực.
PGS Khuê thông tin thêm, đại diện của WHO ủng hộ chiến lược gộp mẫu của Việt Nam. Phương thức gộp mẫu tùy thuộc vào nguồn lực mỗi quốc gia, mỗi phòng xét nghiệm.
Trên thế giới đã có nhiều nghiên cứu chứng tỏ hiệu quả của phương pháp gộp mẫu thực hiện xét nghiệm Realtime RT-PCR để phát hiện virus SARS-CoV-2.
Trước đó, ngày 15/6/2020, Tổ chức Y tế thế giới tại Việt Nam, thông qua WHO Châu Âu cũng đã tổ chức Hội thảo trực tuyến chia sẻ kinh nghiệm của Trung tâm truyền máu Frankfurt, Đức về dùng phương pháp Pool để xét nghiệm SARS-CoV-2 bằng kỹ thuật Realtime RT-PCR.
Gần đây, ngày 23/7/2020, Trung tâm dự phòng và kiểm soát dịch bệnh Hoa Kỳ CDC Hoa Kỳ đã ban hành tài liệu Hướng dẫn tạm thời sử dụng phương pháp Pool để làm xét nghiệm PCR chẩn đoán, sàng lọc, giám sát SARS-CoV-2.
FDA Hoa Kỳ cũng đã cấp phép cho vài loại sinh phẩm để dùng gộp chẩn đoán SARS-CoV-2.
PGS.TS Lương Ngọc Khuê cho biết thêm, một ví dụ điển điển hình là tại Israen đã áp dụng thực hiện phương pháp xét nghiệm gộp mẫu, họ đã chứng minh khi xét nghiệm 184 mẫu bệnh phẩm, gộp 8 mẫu trong 1 lần làm xét nghiệm để so sánh với 184 lần làm riêng lẻ, kết quả cho thấy không có sự khác biệt ý nghĩa; qua thực tế xét nghiệm 26.576 mẫu bệnh phẩm, Israel đã phát hiện ra 31 bệnh nhân Covid-19 không có triệu chứng, chứng minh chiến lược xét nghiệm gộp mẫu 8 giúp tăng công xuất xét nghiệm lên 7,3 lần, trong khi vẫn duy trì ở độ nhạy ở mức cao.
Nghiên cứu tại Hoa Kỳ chứng tỏ hiệu quả của phương pháp này cụ thể như: nếu “tỷ lệ hiện mắc Covid-19 trong cộng đồng dưới 10% thì làm xét nghiệm pool sẽ tiết kiệm được gần 69% năng lực xét nghiệm”, hơn nữa thời gian trả kết quả sẽ giảm xuống rất nhiều và làm được số lượng mẫu rất lớn cho cả một nhóm người, khu vực hay địa bàn. Ngoài ra, Singapore và Bắc Kinh cũng đã áp dụng việc gộp mẫu để xét nghiệm
Như vậy, việc thực hiện gộp mẫu cũng đã được áp dụng tại một số quốc gia với các hình thức gộp mẫu khác nhau, có các nghiên cứu thì lấy mẫu riêng lẻ sau đó chuyển về phòng xét nghiệm mới thực hiện gộp để tránh việc phải quay lại lấy lại mẫu sau khi có trường hợp dương tính, có nghiên cứu thì cách gộp que lấy mẫu ngay khi lấy mẫu. Cho dù, cách gộp mẫu nào đi chăng nữa thì các phòng xét nghiệm cũng cần thận trọng để đảm bảo về mặt chất lượng.
Việc gộp mẫu xét nghiệm rất có ý nghĩa trong việc tăng năng lực xét nghiệm để sàng lọc nhanh chóng số lượng người cần được xét nghiệm trong khi vẫn bảo đảm độ tin cậy, qua đó có các biện pháp phòng dịch sớm, kịp thời; đồng thời tiết kiệm được nhân lực, các vật tư xét nghiệm cho phòng chống dịch dự kiến còn kéo dài.
