Điều gì dẫn đến thảm kịch khiến 56 người chết tại tòa chung cư mini?

Sau 2 ngày xét xử, phiên tòa xét xử vụ cháy chung cư mini khiến 56 người tử vong ở Hà Nội bước vào thời gian nghị án.

Trước đó, công bố bản luận tội, đại diện VKSND TP Hà Nội đã gửi lời chia buồn tới những nạn nhân trong vụ cháy, đồng thời có lời cảm ơn tới những nhà hảo tâm, mạnh thường quân đã hỗ trợ về tài sản, vật chất, tinh thần để làm giảm bớt nỗi đau của nạn nhân và gia đình.

Những nguyên nhân dẫn đến thảm kịch

Theo nữ đại diện Viện kiểm sát, thời gian qua, các vụ hỏa hoạn liên tục xảy ra tại nhà dân, các khu trọ, chung cư mini... gây ra thiệt hại nặng nề về người và tài sản.

"Tài sản mất chúng ta có thể làm lại được, nhưng tính mạng mất đi không thể lấy lại được", đại diện cơ quan tố tụng nói.

Trong vụ án này, VKSND TP Hà Nội cho rằng trách nhiệm đầu tiên thuộc về bị cáo Nghiêm Quang Minh. Chủ đầu tư tòa nhà số 37 Khương Hạ bị cáo buộc vì muốn hưởng lợi trong việc xây được nhiều căn hộ, bán được nhiều tiền nên thi công vượt tầng, vượt mật độ xây dựng.

Bản luận tội cũng cho rằng Minh chối bỏ trách nhiệm khi không phối hợp cùng với cư dân trong việc khắc phục, hoàn thiện hệ thống phòng cháy chữa cháy.

Theo đại diện VKS, nguyên nhân tiếp theo dẫn đến vụ hỏa hoạn ngày 12/9/2023 đến từ hành vi thiếu trách nhiệm trong quản lý trật tự xây dựng. Sự buông lỏng quản lý của các bị cáo từng là lãnh đạo, cán bộ cơ quan quản lý Nhà nước đã tiếp tay cho Nghiêm Quang Minh xây vượt tầng, quá mật độ xây dựng, dẫn đến việc cư dân sinh sống thiếu khoảng trống đảm bảo an toàn.

"Tuy nhiên, để xảy ra vụ cháy, lỗi chính thuộc về công tác phòng cháy chữa cháy không hiệu quả. Mặc dù từ năm 2019, đoàn kiểm tra công tác phòng cháy chữa cháy của Công an quận Thanh Xuân đã nêu những tồn tại, yêu cầu chủ đầu tư, cư dân phải hoàn thiện khắc phục nếu không khi xảy ra cháy sẽ gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng.

Sau khi cư dân và chủ đầu tư không chấp hành, Công an quận Thanh Xuân đã ra quyết định đình chỉ hoạt động tại tầng 1 từ năm 2020, nhưng cư dân và chủ đầu tư vẫn tiếp tục không chấp hành", VKS nêu.

Thậm chí, ngày 21/3/2023, Công an quận Thanh Xuân tiếp tục ra công văn yêu cầu đôn đốc kiểm tra giám sát việc chấp hành quyết định đình chỉ nhưng 2 bị cáo có trách nhiệm chính là Phạm Tần Anh (cựu Phó chủ tịch UBND phường Khương Đình, giai đoạn năm 2018 đến khi bị khởi tố) và Nguyễn Tuấn Anh (cựu Phó trưởng Công an phường Khương Đình) đã không quyết liệt đưa ra các giải pháp.

Trách nhiệm của những cán bộ

Đối với các bị cáo thiếu trách nhiệm về quản lý trật tự xây dựng - Nguyễn Đình Quân (cựu Tổ trưởng Tổ Thanh tra Xây dựng phường Khương Đình, giai đoạn 2014-2016) và Chu Xuân Sơn (cựu Phó chủ tịch UBND phường Khương Đình, giai đoạn 2015-2020), VKS cáo buộc họ có vai trò lớn hơn các bị cáo còn lại.

Trong đó, bị cáo Quân là người có kinh nghiệm, có chuyên môn nhưng khi biết chủ đầu tư mới chỉ phá dỡ một phần công trình xây vượt tầng mà chưa phá dỡ phần mật độ xây dựng, không báo cáo tham mưu cho Sơn để giải quyết triệt để, dẫn đến vi phạm và từ đó trở thành nguyên nhân của vụ hỏa hoạn.

Đối với Nguyễn Thị Kim Trang (cựu cán bộ địa chính - xây dựng phường Khương Đình, giai đoạn 2010-2018) và Phạm Thanh Tùng (cựu nhân viên hợp đồng phụ trách lĩnh vực môi trường đô thị), VKSND TP Hà Nội nhận định 2 bị cáo này là những người không có chuyên môn, nghiệp vụ về lĩnh vực quản lý xây dựng, không nắm rõ hồ sơ cưỡng chế nhưng đã mặc nhiên ký vào biên bản chủ đầu tư tự phá dỡ không đầy đủ.

Biên bản này sau đó là một căn cứ để Quân hợp thức việc chủ đầu tư đã phá dỡ xong, đồng thời khiến Tổ thanh tra xây dựng và UBND phường Khương Đình không có bất kỳ động thái nào báo cáo hay xin ý kiến với Đội thanh tra xây dựng.

Còn bị cáo Trần Trọng Khang là Đội trưởng Đội thanh tra xây dựng, có chuyên môn, đã kịp thời đưa ra văn bản yêu cầu UBND phường và Tổ thanh tra xây dựng phải thực hiện ngay quyết định cưỡng chế, nhưng sau khi nhận được văn bản chủ đầu tư tự phá dỡ, lại lơ là, do đó cũng có lỗi.

Theo bản luận tội, trong vụ án này, các bị cáo đều phạm tội với lỗi vô ý. Quá trình điều tra, các bị cáo đều thành khẩn khai báo, sau khi xảy ra cháy đã tích cực vận động gia đình, người thân và bản thân ủng hộ quyên góp để giảm thiểu tối đa thiệt hại về người và của cho cư dân.

VKSND TP Hà Nội kiến nghị đơn vị tham mưu, đơn vị phụ trách về quản lý phòng cháy chữa cháy cần đưa ra các văn bản với các chế tài nghiêm khắc đối với những cá nhân, tổ chức không chấp hành các quy định về phòng cháy chữa cháy để có hành lang pháp lý trong việc xử lý vi phạm nhằm nâng cao ý thức chấp hành các quy định về phòng cháy chữa cháy của các cá nhân, tổ chức.

Đồng thời, đại diện cơ quan tố tụng cũng đề nghị cơ quan có thẩm quyền chấn chỉnh lại công tác thanh tra, quản lý về trật tự xây dựng để đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật. Các khu nhà trọ, chung cư mini cần ngay lập tức triển khai các giải pháp đảm bảo an toàn, tránh để xảy ra những vụ việc thương tâm như vụ án này.