Đại án VNCB: 5.190 tỷ đồng của khách hàng mất trong bối cảnh nào?

Không có trách nhiệm hình sự

Sáng 13/1, phiên tòa xét xử đại án kinh tế thất thoát hơn 9.000 tỷ đồng tại Ngân hàng Xây dựng (VNCB) tiếp tục với phần trình bày của luật sư Kiều Vũ Thụy Uyên. Theo luật sư Uyên, không có bất cứ chứng cứ nào về việc ông Trần Quí Thanh, bà Trần Ngọc Bích biết, đồng thuận với việc Phạm Công Danh rút tiền không có chứng từ của VNCB rồi hạch toán chi tiền vào tài khoản của bà Trần Ngọc Bích.

Khi tiền gửi đến hạn, bà Bích đã lập lệnh chi yêu cầu VNCB chuyển tiền thanh toán các khoản vay. VNCB trì hoãn và không công bố cho bà Bích tiền đã bị VNCB hạch toán chi trái pháp luật.

Sau đó, nhiều lần bà Bích gặp, làm việc với VNCB, với Tổ giám sát của Ngân hàng Nhà nước để yêu cầu giải quyết thì VNCB trì hoãn, khất lần không giải quyết, cũng vẫn không báo cho bà Bích số tiền đã không còn. Thậm chí, VNCB còn cam kết ngừng tính lãi các khoản vay, tiếp tục tính lãi các khoản tiền gửi trong thời gian giải quyết. Tất cả các khoản vay của 14 người, với 5.190 tỷ đồng vào tháng 8/2013 là thực hiện đúng pháp luật, đúng hướng dẫn của VNCB.

“Trong mọi trường hợp, hai hành vi: Vay tiền của 14 cá nhân, chuyển số tiền vay 5.190 tỷ đồng của 14 cá nhân này vào tài khoản tiền gửi của Trần Ngọc Bích (1) và việc Phạm Công Danh tự ý rút 5.190 tỷ đồng của VNCB, tự hạch toán chi vào tài khoản của Trần Ngọc Bích (2) là độc lập với nhau. Cho dù hành vi (1) là sai thì cũng không liên quan đến hành vi (2). Giả sử A mượn dao trái phép của người khác để tại nhà. B ăn cắp dao của của A đi gây án thì không thể kết luận A đồng phạm với B”, luật sư Uyên nhấn mạnh.

Tất cả các khoản thu nhập của bà Trần Ngọc Bích liên quan đến các giao dịch được Viện kiểm sát đề cập đều là hợp pháp và đã được khai báo, nộp thuế đầy đủ. Việc này đã được làm rõ trong giai đoạn điều tra và phản ánh đầy đủ trong hồ sơ vụ án.

Bối cảnh mất hơn 5.000 tỷ của khách hàng

Theo luật sư Uyên, không có bất cứ chứng cứ nào thể hiện Phạm Công Danh bỏ tiền vào VNCB. Phạm Công Danh mua VNCB bằng tiền của VNCB, khi VNCB đang thua lỗ. Trước đó, Phạm Công Danh đã có nhiều khoản nợ, kết quả điều tra xác định nhiều khoản rút ra từ VNCB để trả nợ trước. Phạm Công Danh không đủ điều kiện tài chính, năng lực làm ngân hàng.

Sau khi mua ngân hàng, Phạm Công Danh tiếp tục rút tiền VNCB, không hề cho mục tiêu của ngân hàng, VNCB tiếp tục thua lỗ. Tuy nhiên, các thông tin công khai về VNCB toàn thông tin tốt. Không có bất cứ thông tin nào từ VNCB hay cơ quan quản lý Nhà nước về tình trạng thua lỗ, khó khăn của VNCB.

Do thông tin VNCB tốt, cơ quan quản lý nhà nước không những không cảnh báo gì mà còn khẳng định các ngân hàng an toàn. Nếu tình trạng thua lỗ, yếu kém của VNCB được làm rõ và minh bạch, nếu VNCB được quản lý, giám sát tốt, nếu Phạm Công Danh không được phép mua ngân hàng, không được phép làm Chủ tịch, các vấn đề tại Trustbank được dừng lại trước Phạm Công Danh, thì ông Trần Quí Thanh, bà Trần Ngọc Bích không phải chịu thiệt hại thay cho VNCB trong vụ án này.

Thực chất toàn bộ số tiền huy động của VNCB chỉ nhằm phục vụ chủ yếu cho nhu cầu của Phạm Công Danh. Ngoài dư nợ của một số khách hàng lớn đã có từ trước, sau khi Phạm Công Danh mua VNCB, thì dư nợ của VNCB chỉ tập trung hầu hết vào nhóm Phạm Công Danh. VNCB không thua lỗ vì Danh chi chăm sóc khách hàng, Danh có chi chăm sóc khách hàng cũng không làm cho VNCB hết thua lỗ. Phạm Công Danh không có tiền và không cần chi chăm sóc khách hàng.

Vụ án đã thể hiện Phạm Công Danh rút tiền của VNCB bằng nhiều hình thức: Hợp đồng thuê nhà, nâng cấp core banking, mua trái phiếu … Việc rút 5.490 tỷ đồng liên quan đến Trần Ngọc Bích và các cá nhân chỉ là một trong những hành vi rút tiền của VNCB như những hành vi khác. Nếu các cá nhân này không gửi tiền tại VNCB, Phạm Công Danh vẫn có thể lấy tiền của VNCB, bằng nhiều hành vi khác. Đó chính là bối cảnh thật của vụ án.

“Tất cả các bối cảnh trên đã bị thay đổi bằng câu chuyện: Phạm Công Danh bỏ tiền riêng, rút tiền ngân hàng để chăm sóc khách hàng. Phạm Công Danh vay cá nhân ông Trần Quí Thanh hoặc bà Trần Ngọc Bích bằng hình thức rút tiền không chứng từ, cho vay không chứng từ, thậm chí là lập các Hợp đồng vay giả tạo. Các ý kiến này đã thay đổi bản chất vụ án”, luật sư Uyên phân tích.

Cũng theo luật sư Uyên, hơn 12.000 tỷ đồng bị rút ra, hơn 9.000 tỷ đồng bị thiệt hại trong vụ án này không hề được khắc phục. Toàn bộ số tiền này đã được chi tiêu, trả nợ cho các mục đích của Phạm Công Danh. Theo nghĩa hẹp là VNCB bị thiệt hại, theo nghĩa rộng là ngân sách, là xã hội bị thiệt hại. Thu hồi hay không thu hồi từ ông Trần Quí Thanh, bà Trần Ngọc Bích thì thiệt hại với xã hội vẫn là 9.000 tỷ đồng.

"Các thân chủ của tôi không có lỗi mà vẫn mất tiền tức là phải chịu thiệt hại từ vụ án này. Khi đó không những thiệt hại với toàn xã hội không thay đổi, chúng ta sẽ còn bị mất thêm cả niềm tin”, luật sư Uyên kết thúc phần trình bày.

Cũng trong phiên tòa sáng nay, luật sư bảo vệ quyền lợi hợp pháp cho bà Hứa Thị Phấn, Quách Kim Chi cũng trình bày trước HĐXX.

Luật sư Đình Hưng bảo về quyền lợi hợp pháp cho bà Hứa Thị Phấn. Luật sư cho rằng, việc bản án sơ thẩm đưa ra quyết định thu hồi hai khoản 851 tỷ đồng và 97 tỷ đồng có liên quan đến bà Phấn và ngân hàng CB mà chưa xem xét nội dung đã vi phạm tố tụng nghiêm trọng.

Luật sư mong HĐXX xem xét lại toàn bộ nội dung vụ án, tuyên hủy tất cả các quyết định của tòa sơ thẩm liên quan tới bà Phấn, và những quan hệ phát sinh nên được giải quyết bằng một vụ án khác.

Sau đó, luật sư Nguyễn Thành Công đứng ra bảo vệ quyền lợi cho vợ ông Phạm Công Danh - bà Quách Kim Chi.

Luật sư đề nghị Tòa xem xét các vấn đề sau liên quan tới bà Chi: việc góp vốn điều lệ của bà Chi đã đủ 20% nên không buộc bà Kim Chi phải bồi thường tài sản riêng; xem xét giải tỏa kê biên 3 căn nhà đã đề cập bên trên và xem xét giao trả lại khoản tiền riêng cho bà Chi.

Trung Kiên - Xuân Duy