Cựu Thứ trưởng "dính chàm" vụ thất thoát tiền bảo hiểm xã hội được giảm án

Phiên tòa được mở để xem xét kháng cáo của ông Hồng và đồng phạm.

Trước đó, tại phiên sơ thẩm cuối tháng 9/2019, ông Hồng bị tuyên phạt 6 năm tù về tội “Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng”.

Cùng tội danh trên, bị cáo Nguyễn Huy Ban (cựu Tổng Giám đốc BHXH VN) bị tuyên phạt 14 năm tù; Nguyễn Phước Tường (cựu Trưởng Ban Kế hoạch - Tài chính, nay là Vụ Kế hoạch - Đầu tư, kiêm Kế toán trưởng BHXH VN): 14 năm tù; Hoàng Hà (cựu Trưởng Phòng Kế hoạch Tổng hợp, Ban Ban Kế hoạch - Tài chính, BHXH VN): 7 năm tù; Trần Tiến Vỹ (cựu Trưởng Phòng Kế hoạch Tổng hợp, Ban Ban Kế hoạch - Tài chính, BHXH VN): 3 năm tù.

Riêng bị cáo Trần Thị Thanh Thủy (cựu chuyên viên, sau là Phó Trưởng phòng Kế hoạch Tổng hợp, Ban Kế hoạch - Tài chính) bị tuyên phạt 20 tháng tù, cho hưởng án treo, về tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”.

Sau phiên sơ thẩm, có 5 người kháng cáo gồm ông Lê Bạch Hồng, Nguyễn Huy Ban, Nguyễn Phước Tường, Hoàng Hà, Trần Tiến Vĩ. Tất cả cùng thừa nhận có trách nhiệm trong việc thất thoát tiền của BHXH Việt Nam nhưng xin được giảm nhẹ hình phạt.

Tại tòa phúc thẩm, các bị cáo đều thừa nhận có tội nhưng không chấp nhận tội danh “Cố ý làm trái…”, cho rằng mình chỉ phạm tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”, có khung hình phạt nhẹ hơn.

Sau nhiều ngày làm việc, HĐXX phúc thẩm xác định, trong vụ án này, bị cáo Lê Bạch Hồng và Nguyễn Huy Ban với cương vị Tổng Giám đốc BHXH bắt buộc phải biết hành vi cho Công ty Cho thuê tài chính II (ALC II) vay tiền là sai đối tượng và trái quy định. Tuy nhiên, 2 bị cáo này không chỉ đạo nhân viên thực hiện kiểm tra tính pháp lý của hoạt động cho vay.

Trong vụ án, bị cáo Nguyễn Huy Ban bị xác định giữ vai trò chính, là người đầu tiên quyết định cho ALC II vay vốn. Bị cáo Lê Bạch Hồng giữ vai trò sau ông Ban khi ký một số hợp đồng cho ALC II vay vốn trái quy định.

Tuy nhiên, các bị cáo có nhiều tình tiết giảm nhẹ như phạm tội lần đầu, thành khẩn khai báo… Ngoài ra, BHXH Việt Nam còn xác nhận thời kỳ các bị cáo Hồng, Ban làm giám đốc đã đem lại lợi nhuận lớn…

Từ đó, tòa phúc thẩm quyết định giảm án cho Lê Bạch Hồng còn 5 năm 3 tháng tù; Nguyễn Huy Ban được giảm còn 12 năm tù; Hoàng Hà được giảm còn 4 năm tù. Các bị cáo Nguyễn Phước Tường và Trần Tiến Vĩ bị bác kháng cáo, tuyên y án sơ thẩm.

Gây thiệt hại gần 1.700 tỷ đồng

Theo nội dung vụ án, BHXH Việt Nam được sử dụng nguồn tiền tạm thời nhàn rỗi của Quỹ BHXH để thực hiện các biện pháp đầu tư, tăng trưởng. Việc đầu tư Quỹ BHXH phải được thực hiện theo luật Bảo hiểm xã hội năm 2006 và các quy định khác.

Ngày 25/12/2003, ông Lê Văn Sở (khi đó là Tổng Giám đốc Agribank) và ông Nguyễn Huy Ban ký thỏa thuận hợp tác về việc BHXH đồng ý cho Agribank, các chi nhánh cấp 1 và các công ty thuộc Agribank vay vốn. Agribank chịu trách nhiệm toàn bộ về việc vay, sử dụng và hoàn trả vốn của tất cả các hợp đồng do Agribank trực tiếp đi vay, các cho nhánh cấp 1, các công ty trực thuộc ký kết với BHXH do Tổng Giám đốc Agribank ký bảo lãnh.

Ngày 1/1/2007, khi Luật BHXH năm 2006 có hiệu lực, theo quy định tại Điều 79 luật này và các quy định khác thì BHXN Việt Nam chỉ được cho Ngân hàng Phát triển Việt Nam, Ngân hàng Chính sách xã hội và Ngân hàng thương mại nhà nước vay vốn.

ALC II là công ty cho thuê tài chính, tổ chức tín dụng phi ngân hàng (trực thuộc Agribank). Pháp luật không cho phép ALC II vay vốn của BHXH Việt Nam và cũng không cho phép BHXH Việt Nam cho ALC II vay vốn.

Tuy nhiên, thời điểm đầu năm 2008, do có nhu cầu về vốn kinh doanh trong lĩnh vực cho thuê tài chính, ông Vũ Quốc Hảo (khi đó là Tổng giám đốc ALC II) đã gặp cựu Tổng giám đốc BHXH Việt Nam Nguyễn Huy Ban và Nguyễn Phước Tường (cựu Trưởng ban Kế hoạch - Tài chính, BHXHVN) để đặt vấn đề vay vốn. Hai bên đi đến thống nhất, để được BHXN Việt Nam cho vay vốn, ALC II phải có bảo lãnh của Agribank.

Tháng 3 và 4/2008, ông Hảo ký hàng loạt công văn gửi Tổng Giám đốc Agribank đề nghị về việc nhận tiền vay của BHXH Việt Nam. Ông Nguyễn Thế Bình (khi đó là Tổng Giám đốc Agribank) đã ký phát hành nhiều thư bảo lãnh thanh toán để ALC II được nhận vốn của BHXH Việt Nam.

Các cán bộ BHXH Việt Nam sau đó đã lập 14 tờ trình đề nghị ông Ban và Lê Bạch Hồng cho ALC II vay vốn từ Quỹ BHXH.

Sau bút phê “đồng ý” của hai ông này, 14 hợp đồng BHXH Việt Nam cho ALC II vay hơn 1.000 tỷ đồng đã được thực hiện.

Tháng 7/2018, ALC II bị phá sản. Tính đến thời điểm phá sản, công ty này mới thanh toán cho BHXH Việt Nam một phần tiền gốc và lãi, còn nợ hơn 1.697 tỷ đồng không có khả năng thanh toán.

Tiến Nguyên