Bài học cảnh giác sau vụ cả 5 người trong gia đình bị sát hại

Khi kẻ thủ ác là người làm thuê

Vụ án Nguyễn Hữu Tình sát hại cả 5 người trong gia đình chủ gây xôn xao dư luận nhưng ngày qua. Từ những tình tiết vụ án bước đầu được cảnh sát làm sáng tỏ, Trung tá, Nghiên cứu sinh Đào Trung Hiếu (Chuyên gia nghiên cứu Tội phạm học của Bộ Công an) cho rằng, vụ án này có nhiều điểm tương đồng với nhiều vụ án người làm công giết chủ sử dụng lao động đã xảy ra trước đây.

Trung tá Hiếu điểm lại một số vụ án tương tự, điển hình là vụ Lê Ngọc Chung giết chết 3 người, làm trọng thương 2 người trong gia đình anh Đỗ Quốc Hùng (ở 888 Minh Khai, phường Thanh Lương, Hai Bà Trưng, Hà Nội) ngày 2/5/2007. Khi gây án, Chung là người làm thuê tại cửa hàng rửa xe máy của gia đình bà Nữ.

Đối tượng Lê Ngọc Chung (trú tại thôn Bạch Lão, xã Thanh Văn, huyện Thanh Oai) bỏ nhà lên Hà Nội, vào làm thợ rửa xe thuê cho gia đình anh Đỗ Quốc Hùng. Chỉ vì không thỏa mãn với việc trả lương, đêm 1/5 rạng sáng 2/5/2007, Chung đã dùng kiếm đâm chết bà Đặng Thị Nữ (mẹ anh Hùng) và con của anh Hùng (ở tầng 2), sau đó tiếp tục lên tầng 3 để “giết bằng hết” những người còn lại.

Một vụ khác tương tự là vụ Trần Văn Luân và Đào Văn Nam giết vợ chồng chủ nhà nghỉ Phú Mỹ I (thôn Phú Mỹ, xã Mỹ Đình, Từ Liêm, Hà Nội) ngày 10/10/2007 để cướp tài sản. Chỉ trước khi gây án vài ngày (ngày 6/10/2010), hai đối tượng xin làm lễ tân tại nhà nghỉ Phú Mỹ I của vợ chồng anh Đỗ Ngọc Khuyến (SN 1964) và chị Bùi Thị Dung (sinh năm 1965).

Trong quá trình làm thuê, Luân và Nam phát hiện chủ nhà nghỉ có két sắt to nên cho rằng bên trong đựng nhiều tiền. Luân và Nam đã bàn bạc, thống nhất cách giết chết vợ chồng chủ nhà nghỉ để chiếm đoạt tài sản.

Đêm 10/10, hai đối tượng đã lừa chị Dung, anh Khuyến lên trên tầng thượng để “bắt trộm”. Tại đây, bọn chúng đã dùng gậy gỗ đánh vào đầu và dùng dây thừng thít cổ, giết chết 2 người. Sau đó, cả hai lục soát và lấy đi 1.850.000 đồng, 1 điện thoại di động, 1 xe máy rồi tẩu thoát.

Theo Trung tá Đào Trung Hiếu, giữa các vụ án người làm công giết chủ có những đặc điểm tương đồng. Việc nhận diện những đặc điểm này rất có ý nghĩa trong hoạt động phòng ngừa tội phạm, nhất là phòng ngừa từ khía cạnh nạn nhân.

“Trước hết, có thể thấy các vụ án đều do đối tượng chưa thành niên, hoặc mới thành niên (đủ 18 tuổi) thực hiện, cũng với nguyên nhân do mâu thuẫn thù tức giữa chủ - thợ trong quá trình lao động, sinh hoạt với nhau. Điều này phản ánh khả năng nhận thức pháp luật và kiểm soát hành vi, kiềm chế của đối tượng trẻ tuổi rất kém. Nếu là người từng trải, khi phát sinh mâu thuẫn với chủ lao động, họ có thể nghỉ việc, tìm chỗ làm mới chứ không nảy sinh ý định ác độc là giết hại chủ nhà cho bõ tức.

Ngoài ra, sau khi gây án, nhiều đối tượng đã chiếm đoạt tài sản của nạn nhân làm phương tiện tẩu thoát khỏi hiện trường. Cũng có thể khi quyết định gây án, kẻ thủ ác được thúc đẩy bằng cả 2 động cơ để trả thù và để cướp tài sản mà chúng phát hiện chủ nhà đang sở hữu.

Điểm chung nhất giữa các vụ án là kẻ thủ ác đã ra tay là giết cả nhà nhằm “giết người diệt khẩu”. Điều này xuất phát từ bản năng tự vệ của kẻ phạm tội, vì chúng thừa hiểu nếu để có người sống sót thì hành vi tội ác của chúng sẽ bị phát giác. Bản năng thúc đẩy chúng làm mọi việc để nguy cơ bị bắt không xảy ra. Chính vì thế mà ngay cả các cháu nhỏ chúng cũng không nương tay.

Vụ Nguyễn Hải Dương thảm sát 6 người ở Bình Phước, theo chúng tôi sở dĩ đối tượng này không giết hại bé gái 6 tháng tuổi vì y biết cháu chưa có khả năng tri giác và khai báo. Ngoài ra, trong tất cả các vụ án mạng thợ giết chủ, kẻ thủ ác luôn có mặt sẵn trong nhà nạn nhân trước thời điểm gây án.” - Trung tá Hiếu phân tích.

Cảnh giác không bao giờ thừa

Theo Trung tá Hiếu, những vụ án người làm công giết chủ nhà xảy ra trong những năm qua cho thấy người dân vẫn chưa có ý thức cảnh giác cần thiết. Đó là việc tuyển người vào làm việc một cách dễ dãi, không qua kiểm tra nhân thân lý lịch và hoạt động hiện hành; cho người làm thuê ở cùng nhà; không có kỹ năng xử lý những tình huống phức tạp trong đêm tối khi phát hiện có vấn đề hay bị tấn công…

Để phòng ngừa các vụ án tương tự có thể xảy ra trong tương lai, Trung tá Hiếu khuyến cáo: “Chủ sử dụng lao động không nên cho người làm thuê ở cùng nhà hay trong khuôn viên ngôi nhà. Vì việc cho người lạ ở cùng mình đồng nghĩa với việc đặt mình vào tình trạng nguy hiểm, đối diện với những nguy cơ khó lường.

Nếu bắt đắc dĩ thì phải cho ở cùng nhà, chủ nhà phải ở trong phòng có cửa chắc chắn, an toàn khi chốt phía trong. Không gì bảo vệ mình bằng ý thức cảnh giác. Cẩn thận không bao giờ là thừa. Chủ nhà cần suy nghĩ đến những tình huống đột xuất để chuẩn bị sẵn tâm lý và phương án đối phó.

Cần cảnh giác với mọi thứ bất thường xảy ra trong đêm tối, chẳng hạn như nghe thấy tiếng động, la hét, gọi cửa… cũng đừng xô ra ngay, vì trong rất nhiều vụ án mạng, kẻ thủ ác chủ động “dàn cảnh” để gọi chủ nhà dậy, điều đến vị trí thuận lợi để giết hại (như vụ sát hại vợ chồng chủ nhà nghỉ Phú Mỹ I). Khi đó, cần bình tĩnh nghe ngóng động tĩnh, có thể bật điện sáng, gọi điện cho người nhà ai ở yên trong phòng đó, có thể làm động tác gọi điện báo công an. Đối tượng thấy chủ nhà đã đề phòng và gọi điện cho công an thường thì sẽ không dám ra tay hoặc chọn cách rút êm.”.

Trường hợp bị đối tượng làm thuê tấn công bất ngờ, hãy tin rằng chúng có mục đích đoạt mạng, vì chúng biết nếu để chủ nhà sống hành vi sẽ bị tố cáo. Vì vậy, hãy chống trả quyết liệt nhất có thể, bằng mọi công cụ phương tiện, vũ khí có được.

Nếu tạm thời vô hiệu hoá được đối tượng, hãy bỏ chạy vào các phòng có cửa an toàn, đừng cố gắng bắt giữ đối tượng. Cần chốt trong, bật điện, gọi công an.

Trong gia đình cần tập huấn trước về cách xử lý tình huống đang đêm có biến. Theo đó, ai nằm yên ơ phòng đó, đóng chặt cửa, cầm sẵn vũ khí và gọi điện báo công an.

Cũng theo Trung tá Hiếu, để đảm bảo an toàn, cần thận trọng khi tuyển dụng, tiếp nhận người về làm việc. Nguồn nhân lực phải do các cơ sở cung ứng lao động có uy tín cung cấp. Người lao động phải có hồ sơ lý lịch rõ ràng, khi đến làm phải khai báo tạm trú tạm vắng với cơ quan công an. Ngoài ra, chủ nhà nên giữ lại giấy tờ tùy thân, hồ sơ và nên xác minh độc lập lý lịch, hoạt động của người lao động tại nơi họ cư trú.

Tiến Nguyên