Quy định mới về cấp phường tại Hà Nội, TPHCM và Đà Nẵng từ ngày 1/7

Khi phường không có Hội đồng nhân dân

Đoàn Đại biểu Quốc hội các tỉnh, thành phố đang tổ chức lấy ý kiến góp ý cho Dự án Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) mới nhất mà Chính phủ vừa trình vào ngày 21/4.

Trong dự thảo Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) kèm theo Tờ trình số 242/TTr-CP, Chính phủ đề xuất bổ sung một nội dung quan trọng là tổ chức chính quyền địa phương tại phường của thành phố Hà Nội, TPHCM và thành phố Đà Nẵng nhiệm kỳ 2021-2026, quy định tại Điều 53.

Nguyên nhân bổ sung quy định này là vì Hà Nội, Đà Nẵng và TPHCM đang thực hiện mô hình tổ chức chính quyền đô thị theo quy định của Luật Thủ đô, Nghị quyết số 131 năm 2020 của Quốc hội về tổ chức chính quyền đô thị tại TPHCM, Nghị quyết số 98 năm 2023 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TPHCM và Nghị quyết số 136 năm 2024 của Quốc hội về tổ chức chính quyền đô thị và thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Đà Nẵng.

Theo đó, chính quyền địa phương tại các phường của 3 thành phố này chỉ có UBND phường hoạt động theo chế độ thủ trưởng và không tổ chức Hội đồng nhân dân (HĐND); lãnh đạo UBND phường do Chủ tịch UBND quận, thị xã, thành phố thuộc thành phố bổ nhiệm, miễn nhiệm, điều động.

Dự kiến từ ngày 1/7 tới, khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp (cấp tỉnh và cấp xã, bỏ cấp huyện) thì chính quyền địa phương phải có đủ cả cơ quan quyền lực (HĐND) và cơ quan hành chính (UBND) theo Kết luận số 126, Kết luận số 127, Kết luận số 130, Kết luận số 137 cùng ban hành trong năm 2025 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư.

Do đó, dự thảo Luật cần thiết phải bổ sung quy định hướng dẫn việc tổ chức và hoạt động của chính quyền địa phương ở các phường nhiệm kỳ 2021-2026 trực thuộc 3 thành phố này để bảo đảm cho tổ chức và hoạt động của chính quyền phường được liên tục, thông suốt, hiệu quả.

Xã sáp nhập vào phường sẽ chấm dứt hoạt động của HĐND

Điều 53 dự thảo Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) quy định chính quyền địa phương tại phường thuộc Hà Nội, TPHCM và Đà Nẵng nhiệm kỳ 2021-2026 là UBND phường. UBND phường gồm có Chủ tịch, các Phó Chủ tịch và hoạt động cho đến khi UBND phường nhiệm kỳ 2026-2031 được bầu ra.

Dự thảo Luật cũng quy định về trường hợp các xã, thị trấn sắp xếp, sáp nhập với phường để trở thành một phường tại 3 thành phố này. Theo đó, kể từ ngày Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về sắp xếp đối với các xã, thị trấn này có hiệu lực thi hành thì chấm dứt hoạt động của HĐND tại các xã, thị trấn.

Nhiệm vụ, quyền hạn của UBND, Chủ tịch UBND phường, cơ cấu tổ chức của cơ quan chuyên môn thuộc UBND phường trực thuộc 3 thành phố trên được thực hiện theo quy định của Luật này, trừ các nhiệm vụ, quyền hạn liên quan đến việc xây dựng, trình HĐND cùng cấp xem xét ban hành nghị quyết.

Cũng trong nhiệm kỳ 2021-2026, UBND phường trực thuộc 3 thành phố trên còn được thực hiện nhiều nhiệm vụ, quyền hạn của HĐND phường (quy định tại điểm c khoản 2, điểm c khoản 3, khoản 4, khoản 5, khoản 6 Điều 21 và khoản 1, khoản 2 Điều 24 của Luật này) cho đến khi HĐND phường trực thuộc nhiệm kỳ 2026-2031 được bầu ra.

Trong nhiệm kỳ 2021-2026, HĐND 3 thành phố Hà Nội, Đà Nẵng và TPHCM cũng có thẩm quyền thực hiện một số nhiệm vụ, quyền hạn của HĐND phường (quy định tại khoản 1, các điểm b khoản 2, điểm b khoản 3, khoản 8 Điều 21 của Luật này) cho đến khi HĐND phường trực thuộc nhiệm kỳ 2026-2031 được bầu ra.

UBND 3 thành phố trên được thực hiện thêm nhiều nhiệm vụ, quyền hạn của HĐND phường (quy định tại điểm a khoản 2, điểm a khoản 3, khoản 7 Điều 21) cho đến khi HĐND phường trực thuộc nhiệm kỳ 2026-2031 được bầu ra.

Ngoài ra, UBND 3 thành phố trên còn được quyết định giao, điều chỉnh nhiệm vụ thu, chi ngân sách cho các phường cho đến khi HĐND phường trực thuộc nhiệm kỳ 2026-2031 được bầu ra.

Trong nhiệm kỳ 2021-2026, Chủ tịch UBND 3 thành phố trên có thẩm quyền quyết định bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, miễn nhiệm Chủ tịch, Phó Chủ tịch UBND phường cho đến khi HĐND phường trực thuộc nhiệm kỳ 2026-2031 được bầu ra.