Trạm y tế cấp xã được tổ chức như thế nào từ ngày 1/1/2026?

Bộ Y tế vừa ban hành Thông tư hướng dẫn chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của trạm y tế cấp xã. 

Theo thông tư mới, trạm y tế cấp xã được xác định là đơn vị sự nghiệp y tế công lập, trực thuộc UBND cấp xã, có tư cách pháp nhân, có trụ sở riêng, con dấu riêng, và tài khoản riêng. Đơn vị này được mở tài khoản tại Kho bạc Nhà nước và ngân hàng theo quy định.

Về mặt quản lý, trạm y tế cấp xã chịu sự chỉ đạo, quản lý trực tiếp về tổ chức bộ máy, nhân lực, tài sản, tài chính của UBND cấp xã. Đồng thời, đơn vị này chịu sự chỉ đạo, hỗ trợ, hướng dẫn, kiểm tra về chuyên môn, nghiệp vụ của Sở Y tế và các đơn vị liên quan.

Bộ máy lãnh đạo và các tổ chức chuyên môn tối thiểu

Lãnh đạo trạm y tế cấp xã bao gồm giám đốc và phó giám đốc. Số lượng phó giám đốc sẽ thực hiện theo quy định của pháp luật và của cấp có thẩm quyền. 

Giám đốc và phó giám đốc trạm y tế do chủ tịch UBND cấp xã quyết định bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, kéo dài thời gian giữ chức vụ, miễn nhiệm, từ chức, cho thôi giữ chức vụ quản lý.

Các tổ chức tối thiểu thuộc trạm y tế bao gồm: văn phòng hoặc phòng Hành chính tổng hợp; Phòng Dân số, trẻ em, bảo trợ xã hội; Khoa Phòng bệnh, an toàn thực phẩm; Khoa Khám bệnh, chữa bệnh; Khoa Dược, thiết bị y tế, cận lâm sàng.

Các điểm trạm là tổ chức trực thuộc, được tổ chức để triển khai thực hiện toàn bộ hoặc một phần chức năng, nhiệm vụ của trạm y tế nhằm bảo đảm cung ứng dịch vụ y tế cho người dân.

Giám đốc trạm y tế có trách nhiệm ban hành chức năng, nhiệm vụ và mối quan hệ công tác đối với các tổ chức thuộc trạm.

Trạm y tế cấp xã có trách nhiệm xây dựng Đề án vị trí việc làm, trình cấp có thẩm quyền thẩm định, phê duyệt để làm cơ sở tuyển dụng, sử dụng, quản lý viên chức. Danh mục vị trí việc làm được xác định theo hướng dẫn của Bộ Y tế và Bộ Nội vụ, phù hợp với yêu cầu của đơn vị.

Số lượng người làm việc và cơ cấu viên chức theo chức danh nghề nghiệp được xác định dựa trên vị trí việc làm, khối lượng công việc, chức năng, nhiệm vụ và phạm vi hoạt động của trạm, do cấp có thẩm quyền giao hoặc phê duyệt.

Hằng năm, trạm xây dựng kế hoạch số lượng người làm việc trình cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định.

Chức năng và các nhóm nhiệm vụ chính

Trạm y tế có chức năng cung cấp, thực hiện dịch vụ chuyên môn, kỹ thuật thuộc các lĩnh vực: phòng bệnh; khám bệnh, chữa bệnh; quản lý, nâng cao sức khỏe cộng đồng. Đơn vị còn thực hiện bảo vệ, chăm sóc bà mẹ và trẻ em; chăm sóc người cao tuổi, người khuyết tật; bảo trợ xã hội; dân số; an toàn thực phẩm; dược; thiết bị y tế và các dịch vụ y tế khác theo quy định.

Thông tư quy định 22 nhóm nhiệm vụ, quyền hạn cho trạm y tế cấp xã, trong đó có một số nhóm nhiệm vụ trọng tâm sau:

- Phòng bệnh và nâng cao sức khỏe cộng đồng: Thực hiện các hoạt động chuyên môn, kỹ thuật về phòng, chống dịch bệnh truyền nhiễm, HIV/AIDS, bao gồm giám sát, sàng lọc, tiêm chủng phòng bệnh. Thực hiện phòng, chống bệnh không lây nhiễm, giám sát, quản lý, tư vấn, theo dõi, chăm sóc sức khỏe người mắc bệnh không lây nhiễm tại cộng đồng. Đồng thời, triển khai các hoạt động về dinh dưỡng cộng đồng, y tế trường học, giám sát chất lượng nước sạch và phòng, chống tác hại của thuốc lá, rượu, bia.

- Khám bệnh, chữa bệnh: Thực hiện sơ cứu, cấp cứu ban đầu. Thực hiện nhiệm vụ cấp khám bệnh, chữa bệnh ban đầu và phục hồi chức năng. Khám bệnh, chữa bệnh y học gia đình. Quản lý, theo dõi, cấp thuốc, điều trị ngoại trú cho người mắc bệnh mạn tính. Đơn vị cũng thực hiện khám, chữa bệnh bằng y học cổ truyền và kết hợp y học cổ truyền với y học hiện đại.

- Bảo vệ, chăm sóc bà mẹ và trẻ em, chăm sóc sức khỏe sinh sản: Quản lý thai, đỡ đẻ thường theo phạm vi hoạt động chuyên môn được phê duyệt. Chăm sóc sức khỏe, dinh dưỡng bà mẹ, trẻ sơ sinh và trẻ em; chăm sóc sức khỏe sinh sản.

- Dân số và Bảo trợ xã hội: Trạm y tế cấp xã tư vấn sức khỏe trước khi kết hôn, sàng lọc trước sinh, sàng lọc sơ sinh, tư vấn kế hoạch hóa gia đình. Về bảo trợ xã hội, trạm cung cấp dịch vụ công tác xã hội như tiếp nhận, sàng lọc, đánh giá nhu cầu và hỗ trợ người cao tuổi, người khuyết tật, trẻ em, nạn nhân bị bạo lực.

Chuyển trạm y tế thành đơn vị sự nghiệp thuộc UBND xã trước 31/12/2030

UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương có trách nhiệm chỉ đạo, tổ chức triển khai thực hiện Thông tư này, bảo đảm chậm nhất đến hết ngày 31/12/2030 hoàn thành việc chuyển trạm y tế cấp xã thành đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc UBND cấp xã.

Trong thời gian chưa hoàn thành việc sắp xếp, tổ chức lại theo mô hình đơn vị sự nghiệp công lập, UBND tỉnh có trách nhiệm quy định tạm thời chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của trạm y tế cấp xã để bảo đảm cung cấp các dịch vụ y tế cho người dân, phù hợp với tình hình thực tế về nhân lực, cơ sở vật chất.