Chế độ lương hưu tăng thêm được hình thành và chi trả thế nào?

Chế độ bảo hiểm hưu trí bổ sung (BHHTBS), đang được Chính phủ hoàn thiện bằng một Nghị định mới. Cơ chế của chế độ này giúp NLĐ tích lũy tài sản với sự hỗ trợ từ doanh nghiệp, hướng tới mức lương hưu cao hơn khi về già.

BHHTBS là một chế độ hưu trí tự nguyện, bổ sung cho hệ thống BHXH bắt buộc hiện tại. Mục tiêu của nó là tạo điều kiện cho NLĐ có thêm sự lựa chọn để gia tăng thu nhập tuổi già. Sự khác biệt lớn nhất nằm ở cơ chế vận hành theo nguyên tắc thị trường, minh bạch và gắn liền với hiệu quả đầu tư.

Theo dự thảo, mỗi NLĐ tham gia BHHTBS sẽ có một tài khoản hưu trí cá nhân, hoạt động như một khoản tích lũy dành riêng cho tuổi già. Tài khoản này được hình thành từ đóng góp của doanh nghiệp và phần đóng thêm tự nguyện của NLĐ.

Danh mục đầu tư của quỹ được quy định chặt chẽ nhằm bảo đảm an toàn và hiệu quả. Nhờ đó, khoản đóng góp có thể tăng trưởng theo thời gian, giúp NLĐ tích lũy được nguồn tài chính lớn hơn khi về hưu.

Nhận chi trả bổ sung và có mức đảm bảo

Khi NLĐ đạt đến độ tuổi nghỉ hưu theo quy định của pháp luật về BHXH, họ sẽ bắt đầu được chi trả bảo hiểm hưu trí bổ sung.

Nguyên tắc chi trả sẽ được quy định rõ. Khoản tiền mà NLĐ nhận được sẽ phụ thuộc vào tổng giá trị tài khoản hưu trí cá nhân tại thời điểm chi trả. Điều này đồng nghĩa với việc người đóng góp càng nhiều và quỹ đầu tư càng hiệu quả thì số tiền nhận được càng lớn.

Dự thảo Nghị định đưa ra các hình thức chi trả linh hoạt để đáp ứng nhu cầu của NLĐ:

- Chi trả định kỳ: NLĐ sẽ được nhận khoản tiền bổ sung đều đặn, giống như một khoản lương hưu thứ hai hàng tháng.

- Chi trả một lần: NLĐ cũng có thể lựa chọn nhận toàn bộ hoặc một phần khoản tích lũy theo quy định.

Đặc biệt, để bảo vệ tối đa quyền lợi của người tham gia và giảm thiểu rủi ro từ biến động thị trường, dự thảo Nghị định bổ sung cơ chế đảm bảo mức chi trả tối thiểu. 

Cơ chế này hoạt động như sau: Quỹ hưu trí sẽ sử dụng ít nhất 5% số tiền đóng góp (một phần giá trị tài khoản) để mua hợp đồng bảo hiểm nhân thọ từ doanh nghiệp bảo hiểm được cấp phép. Hợp đồng này tạo ra dòng tiền chi trả định kỳ ổn định khi về hưu, bổ sung cho khoản từ quỹ chính - giúp NLĐ tránh được những rủi ro lớn từ suy giảm giá trị đầu tư do lạm phát hoặc biến động kinh tế.

Đây là bước tiến quan trọng, phù hợp với xu hướng quốc tế và định hướng an toàn, bền vững của hệ thống BHXH đa tầng theo Nghị quyết 28-NQ/TW. Khoản chi trả từ BHHTBS sẽ cộng dồn trực tiếp vào lương hưu từ BHXH bắt buộc, giúp tổng thu nhập hưu trí cao hơn đáng kể.

Quỹ hưu trí bổ sung đang hoạt động và tăng trưởng ra sao?

Các quỹ hưu trí bổ sung đã được thí điểm triển khai từ năm 2017 theo Nghị định 88, và hoạt động của hệ thống này đã cho thấy những kết quả tích cực, là cơ sở để Chính phủ gấp rút ban hành Nghị định mới.

Về mặt vận hành, chế độ hưu trí này được triển khai dưới hình thức quỹ hưu trí bổ sung tự nguyện, với các khoản đóng góp được ghi nhận vào Tài khoản Hưu trí Cá nhân. Các quỹ này được quản lý chuyên nghiệp bởi doanh nghiệp bảo hiểm hoặc công ty quản lý quỹ đầu tư chứng khoán đã được Bộ Tài chính cấp phép. Mục tiêu của việc quản lý này là nhằm bảo toàn vốn và tích lũy thông qua hoạt động đầu tư, giúp tiền của NLĐ sinh lời.

Đến cuối năm 2024, hệ thống đã có 7 quỹ được thành lập và hoạt động. Tốc độ tăng trưởng tài sản của các quỹ này đặc biệt ấn tượng: Tổng trị giá tài sản toàn hệ thống đạt 1.549 tỷ đồng, tăng gấp 18 lần so với năm 2021 và tăng 68,7% so với năm 2023.

Cơ cấu đầu tư của các quỹ cũng cho thấy sự thận trọng và tính an toàn cao, ưu tiên các tài sản ít rủi ro. Cụ thể, hơn 50% tài sản được đầu tư vào Trái phiếu Chính phủ, cùng với việc đầu tư vào tiền gửi và các chứng chỉ quỹ chất lượng cao.

Mặc dù số người tham gia hiện tại chưa lớn, đạt hơn 24.000 người, nhưng việc tổng số tiền chi trả đã lên tới gần 33,2 tỷ đồng trong năm 2024 cho thấy hệ thống đã đi vào giai đoạn vận hành chi trả thực tế cho người lao động đủ điều kiện.